Trybunał Konstytucyjny RP – geneza i rozwój instytucji
Journal Title: Studia z zakresu nauk prawnoustrojowych. MISCELLANEA - Year 2016, Vol 0, Issue
Abstract
Potrzeba powołania Trybunału Konstytucyjnego pojawiła się już w momencie odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., czyli po 123 latach zaborów. Praktycznie pierwsze projekty zmierzające do ustanowienia instytucji kontrolującej zgodność aktów prawnych z Konstytucją w żadnej mierze nie przyczyniły się do stworzenia TK. Wiele z nich np. propozycja Józefa Buzka z 1919 r. czy endeckiego księdza, posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I i II kadencji Kazimierza Lutosławskiego nie doprowadziły do utworzenia organu, który posiadałby kompetencje w zakresie badania zgodności aktów prawnych z aktem nadrzędnym. W Konstytucji z 23 kwietnia 1935 r. nie dostrzeżono potrzeby powołania Trybunału Konstytucyjnego zastrzegając jednocześnie, że żadna ustawa uchwalona przez Sejm nie może być niezgodna z aktem zasadniczym. Tym samym po prostu uwierzono w nieomylność Sejmu. Konstytucja z 1952 r. również nie przewidywała powołania Trybunału Konstytucyjnego co spowodowane było sytuacją polityczną w kraju. Ówczesnym władzom absolutnie nie zależało na powstaniu instytucji sprawującej kontrolę nad Parlamentem, który w Konstytucji zajmował pozycję nadrzędną. Po drugie mechanizm sprawowania władzy w Polsce był praktycznie niezależny od aktu nadrzędnego. Pewnym przejawem wprowadzenia kontroli ustaw było utworzenie 29 marca 1972 r. Komisji Prac Ustawodawczych. Jednakże pełniła ona jedynie funkcję opiniodawczą, a ostateczne decyzje w tej kwestii podejmował nadal Sejm. Praktycznie dopiero lata osiemdziesiąte zdeterminowane niezadowoleniem społecznym przejawiającym się w licznie organizowanych strajkach spowodowały, a wręcz wymusiły podjęcie działań zmierzających w kierunku demokracji. A właśnie Trybunał Konstytucyjny jest ostoją dla państwa prawa. Niestety uchwalona ustawa o Trybunale Konstytucyjnym z 29 kwietnia 1985 r. wprowadziła liczne ograniczenia, a to najważniejsze polegało na formalnej i treściowej kontroli orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przez Sejm. Trybunał Konstytucyjny stał się organem niezawisłym respektującym jednocześnie pozycję ustrojową Sejmu jako najwyższego organu władzy państwowej. Właściwie dopiero przemiany ustrojowe i symboliczny rok 1989 wywarły ogromny wpływ na potrzebę zmiany funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego. Wyrażono to poprzez uchwały wykładnicze Trybunału Konstytucyjnego z dn. 20 października 1993 r. oraz z 14 czerwca 1995 r. rozszerzające skuteczność orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Warto wspomnieć także o inicjatywie Prezydenta Lecha Wałęsy dotyczącej zmiany ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, którą przedstawił 4 marca 1993 r. Kolejny projekt zmiany ustawy o Trybunale Konstytucyjnym został przedstawiony 3 lipca 1996 r. na posiedzeniu Sejmu przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. W pracach nad kształtem przyszłej ustawy posłużono się kompromisem politycznym. W głosowaniu nad całością ustawy poparło ją 309 posłów, trzech było przeciw, a czterech wstrzymało się od głosu. Senat nie wniósł do powyższej poprawek i dzięki temu ustawa mogła wejść w życie 17 października 1997 r. wraz z nową Konstytucją RP.
Authors and Affiliations
Sylwia Soja
Keywords
Related Articles
- EP ID EP178537
- DOI -
- Views 98
- Downloads 0
Postępowanie w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły publicznej w świetle obowiązujących przepisów prawa
Z uwagi na zakres problematyki, ramy merytoryczne niniejszej pracy będą obejmowały wyłącznie szkoły publiczne. Mając na względzie charakter tejże pracy, z przedmiotu analizy wyłączone zostają także szkoły publi...
Problemy prawne reklamy w Internecie – wybrane zagadnienia
Celem niniejszej pracy jest przybliżenie czytelnikowi problemów prawnych związanych z reklamami internetowymi. Autor w sposób przystępny przybliża znaczenie reklamy w gospodarce oraz ekonomii. Wskazuje, iż w obecnie cora...
Sprawozdanie z V Międzynarodowych Dni Nauki
Sprawozdanie z z V Międzynarodowych Dni Nauki (Uniwersytet Karabuk, Karabuk, Turcja 5–8 maja 2014 r.).
Warunkowe zawieszenie wykonania kary oraz warunkowe zwolnienie po noweli z 20 lutego 2015 roku z perspektywy art. 4 § 1 kk – wybrane zagadnienia
Artykuł odnosi się do niezwykle ważkiej w praktyce kwestii warunkowego zawieszenia wykonania kary oraz warunkowego zwolnienia w świetle przepisów intertemporalnych prawa karnego. Autor dokonuje wnikliwej, szczegółowej an...
Straty narodu polskiego w wyniku okupacji niemieckiej na Pomorzu na przykładzie powiatu świeckiego w latach 1939 – 1945
Problem strat ludzkich i materialnych spowodowanych działaniami wojennymi jest ważny dla państw w tych konfliktach biorących udział. Szczególnie jest to ważne w przypadku konfliktu globalnego jakim była II wojna światowa...