Türkçe Deyimlerde Dil Farkındalığı ve İşlevsel Dil Kullanımı
Journal Title: Ana Dili Eğitimi Dergisi - Year 2014, Vol 2, Issue 1
Abstract
Bu çalışmada, Türk halk edebiyatı kültürünün anonim ürünlerinden biri olan deyimler, ana dili eğitimi çerçevesinde, dil farkındalığı ve işlevsel dil kullanımı yönünden analiz edilmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde, deyimler hakkında kuramsal bir bilgi zemini oluşturulduktan sonra çalışmanın temel kavramları olan dil farkındalığı ve işlevsel dil kullanımı hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, deyimlerin temel dil becerileri açısından analizleri yer almaktadır. Bu bağlamda konuşma, dinleme, yazma ve okuma kavramlarıyla ilgili olan sözler, literatür tarama yöntemiyle 4 ayrı kaynaktan ayrı ayrı derlenmiş; yüzey yapı açısından benzer olanlar elenmiştir. Bu eleme sonucunda, sadece dil öğretiminde tanımlanan temel dil becerileriyle ilgili olan 526 adet deyim tespit edilmiştir. Ardından, dille ilgili olan deyimler konuşma, dinleme, okuma ve yazma öğrenme alanlarına göre ayrı ayrı tasnif edilmiş ve bu tasnifler çerçevesinde analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen veriler tablolaştırılıp yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucunda dille ilgili olduğu tespit edilen 526 adet deyimin %80.42’sinin (423 adet) konuşmayla, %10.84’ünün (57 adet) dinlemeyle, %7.22’sinin (38 adet) yazmayla ve %1.52’sinin (8 adet) okumayla ilgili olduğu tespit edilmiştir. Bu deyimlerin önemli bir bölümünde dilin davranış yönüyle ilgili bilimsel terminolojiye yansımamış durumların ayrıntılı bir şekilde terimleştirildiği görülmüştür. Deyimler, dilin davranış yönüyle ilgili ayrıntılı durumları sözlü ve yazılı dilde terimleştirme özelliğine sahiptir. Bu örneklerin özellikle sözlü dilde ağırlıklı olarak kullanılması bireyin işlevsel dil kullanma becerisini geliştirmesi bakımından son derece önemlidir.
Authors and Affiliations
Bilginer Onan, Hüseyin Özçakmak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP174649
- DOI 10.16916/aded.35824
- Views 118
- Downloads 0
“Işın Çağı Çocukları”nın Bilim Kurgunun Temel Kavramları ve Çocuk/Gençlik Yazını Bağlamında İncelenmesi
Bu çalışmada Gülten Dayıoğlu’nun “Işın Çağı Çocukları” adlı yapıtı bilim kurgunun temel kavramları açısından incelenmiş, bu kavramların çocuk/gençlik yazını bağlamında yeri ve önemi saptanmaya çalışılmıştır. Çalışma, nit...
Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Öykülerdeki Karakter Özelliklerinin İncelenmesi
Ders kitaplarındaki öykülerde yer alan karakterler, çocukların öykünmelerine, özdeşim kurabilmelerine ve yeni arkadaşlıklar edinmelerine olanak tanıyarak etkin birer öğrenme ortamı oluştururlar. Bu bağlamda, öykü metinle...
Türkçe Öğretiminde Etkinlik Yaklaşımı
Derslerde öğrenmeyi kolaylaştırmak amacıyla bazı çalışmalar yapılmaktadır. Bunlara öğrenme etkinlikleri denilmektedir. Öğrenme etkinlikleri alıştırma, etkinlik, görev, atölye, proje vb. olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunl...
Ortaokula Yönelik Söz Varlığı Araştırmalarının İncelenmesi: Tezler
Ders/çalışma kitaplarının öğrencilerin söz varlığına ne ölçüde katkı sağladığı, öğrencilerin ders kitaplarında yer alan söz varlığının ne kadarını kullanabildiği bazı araştırmalarla ortaya konmaktadır. Bunların bir bölüm...
Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Özetleme Etkinlikleri Üzerine Bir Değerlendirme
Özetlemek, var olan bir düşünceyi, izlenen bir içeriği, dinlenen veya okunan bir metni olduğundan daha kısa ve özünü yansıtacak biçimde yazılı veya sözlü olarak anlatmaktır. Özetleme becerisi karmaşık bilişsel süreçler i...