TÜRKÇENİN TARİHÎ DÖNEMLERİNE AİT YAZILI KAYNAKLARDA EZGİ İLE SORU: TEZKİRE-İ ŞEYH SAFÎ ÖRNEĞİ
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 2
Abstract
Türkçe cümlelerde soru anlamı; soru eki, soru kelimeleri ve vurgu/ton/ezgi ile sağlanır. Soru eki veya soru kelimeleri ile yapılan soru cümlelerini yazılı metinlerde tespit etmek kolaydır. Ancak yazılı metinlerde soru anlamının vurgu/ton/ezgi gibi sözlü dilin bürünsel özellikleri ile verildiği soru cümlelerini tespit etmek daha zordur. Soru eki veya soru kelimesi olmadan yapılan ama soru anlamı taşıyan bir cümle, soru anlamını sadece bir kelimenin vurgu ve tonlaması ile değil; cümledeki tüm kelimelerin ton ve vurgularının birleşmesiyle sağlar. Bu sebeple soru kelimesi veya soru eki kullanılmamış bir cümleye soru anlamı katan bu bürünsel özellik için “ezgi” terimi kullanılmalıdır. Türkçede ezgi ile yapılan soru cümleleri, anlam olarak cevap bekleyen (gerçek) soru cümlesi ve cevap beklemeyen (sözde) soru cümlesi olmak üzere ikiye ayrılabilir. Bu çalışmada XVI. yüzyılda Azerbaycan sahasında Türkçeye çevrilen bir eser olan Tezkire-i Şeyh Safî’deki soru ezgisi ile yapılan cevap bekleyen (gerçek) soru cümleleri tespit edilmiştir. Tezkire-i Şeyh Safî’de ezgi ile yapılan evet-hayır soruları ve ezgi ile yapılan seçenekli sorular olmak üzere iki tür ezgi ile yapılan cevap bekleyen (gerçek) soru cümlesinin örnekleri bulunmaktadır. Türkçenin tarihî dönem metinlerinde ezgi ile yapılan seçenekli soru örnekleri ilk defa bu çalışmayla ortaya konulmuştur.
Authors and Affiliations
Feyza Tokat
Keywords
Related Articles
- EP ID EP425463
- DOI 10.30563/turklad.487787
- Views 109
- Downloads 0
CENGİZ AYTMATOV’UN ESERLERİNDE ANLATIM TEKNİKLERİNİN KURGUYA OLAN ETKİSİ
Anlatma eylemi insanın kendini ifade etme mecburiyetinden doğmuştur. Yazar da anlatısında olaylardan hareketle hep bir şeyleri ifade etmeye çalışır. Anlatmaya bağlı edebî eserlerin temelinde yatan özellik budur. Farklı a...
ETİK, ELEŞTİRİ ANLAYIŞIMIZ VE ALTUN YARUK SEKİZİNCİ KİTAP ÜZERİNE
Etik ve eleştiri, bilimin vazgeçilmez kavramlarıdır. Bu iki kavram, hem bilimin ürünlerini korumakta hem de bilim insanını müteyakkız kılarak titiz davranmasını sağlamaktadır. Etik, çok boyutlu bir kavram olarak hakkında...
ÇAĞDAŞ KAZAN TATAR EDEBİYATINDA II. DÜNYA SAVAŞI OLAYLARINA YENİ BİR BAKIŞ ÜZERİNE
XX. yüzyılın ikinci yarısından, özellikle altmışıncı yıllardan itibaren, toplumda meydana gelen sosyal ve manevi değişimler sonucunda, Tatar edebiyatının tematik alanı genişlemiştir. Geçmişe daha çok eleştirel ve felsefi...
TÜRKİYE TÜRKÇESİ İLE AZERBAYCAN TÜRKÇESİ ARASINDA BULUNAN FONETİK FARKLILIKLAR
Bütün dillerde olduğu gibi Türk dilinin de farklı lehçelerinde birbirinden bağımsız pek çok fonetik değişim ortaya çıkmıştır. Fonetik değişmeler dilin doğası gereğiyle bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. Türk lehç...
YUSUF KUTADGU BİLİG’DE ODGURMIŞ’A TÜRKÇE NE SÖYLETİR
Yusuf’un Kutadgu Bilig’inde uyanmış, akıbet ve kanaati temsil eden münzevi kişilikli olarak tanımlanan Odgurmış farklı disiplinlerde pek çok çalışmaya konu olmuştur. Genellikle Budist kültüre mensup, kendini sosyal ve si...