Unknown apostles of the grassroots mission in Gothic Dacia in the light of The Passion of St. Sabbas the Goth
Journal Title: Folia Historica Cracoviensia - Year 2017, Vol 23, Issue 1
Abstract
It is commonly held that the Christianization of the Gothic environment in the second half of the 4th century is a result of a large-scale operation carried out by Ulfila and his disciples – universal Christianization recognized by Gothic authorities. However, in this study attention is drawn to the fact that earlier missionary activities, referred to here as ‘grassroots Christianization,’ had already been of great significance since the second half of the 3rd century. The bottom-up mission involved spreading the Gospel in the Gothic community in a rather spontaneous way, by slaves captured by Goths in the Empire, in successive generations of their descendants (the case of Ulfila), or even heresiarchs seeking refuge outside the Empire. The process was frequently elusive, due to the lack of clear records of those activities in archaeological sources or writings, with the notable exception of credible testimony in the form of “The Passion of St. Sabbas the Goth’, a document which became the basis for the analysis conducted by the author. The source suggests that Christianization was also a bottom-up phenomenon and had reached the ‘plebeian’ environment of Goths much earlier, bearing fruit in the form of an active Church community and preparing the Gothic world for late 4th century missionaries. Thus, it was not merely a spectacular act of the apostolic mission of bishop Ulfila or his successors, but also of such apostles as Sabbas the Goth, presbyter Gutthikas, Harpyla the monk or other apostles of the grassroots mission whose names today we are unable to mention. Przyjęło się uważać, że chrystianizacja w środowisku gockim drugiej połowie IV wieku to efekt prowadzonej na wielką skalę – m.in. przez Wulfilę i jego uczniów – chrystianizacji powszechnej uznanej przez władze Gotów. Jednak w niniejszym opracowaniu zwraca się uwagę na to, że duże znaczenie miały również wcześniejsze – prowadzone od drugiej połowy III wieku – działania ewangelizacyjne nazwane tu chrystianizacją oddolną. Misja oddolna związana była z przenikaniem Dobrej Nowiny do społeczności gockiej w sposób dość spontaniczny – m.in.: wraz z niewolnikami gockimi, pochodzącymi z cesarstwa, w kolejnych pokoleniach ich potomkami (casus Wulfili), czy wręcz herezjarchami szukającymi schronienia poza granicami Imperium – i częstokroć nieuchwytny, ze względu brak wyraźnej recepcji tych działań w źródłach archeologicznych, czy tekstach pisanych. Chlubny wyjątek w tym względzie stanowi wiarygodne świadectwo jakim jest: Opis męki świętego Saby Gota, dlatego dokument ten stał się podstawa prowadzonej w przez autora analizy. Z źródła wynika bowiem, że chrystianizacja, był również zjawiskiem oddolnym i dotarła do „plebejskiego” środowiska Gotów znacznie wcześniej, wydając owoce w postaci funkcjonującej wspólnoty Kościoła i przygotowując świat gocki na misjonarzy końca IV wieku. Zatem nie był to jedynie akt spektakularnej i prowadzonej z ogromnym rozmachem apostolskiej misji biskupa Wulfili, tudzież jego następców, ale również takich apostołów jak omawiany przez nas Saba Got, wzmiankowany prezbiter Gutthikas, mnich Harpyla, czy inni nieznani nam dziś z imienia apostołowie misji oddolnej.
Authors and Affiliations
Józef Cezary Kałużny
Keywords
Related Articles
- EP ID EP235863
- DOI 10.15633/fhc.2205
- Views 39
- Downloads 0
Para obrazów retabulum ołtarzowego ze scenami legend o św. Mikołaju w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie
W kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie znajduje się para skrzydeł retabulum ołtarzowego przedstawiających wątki hagiograficzne związane ze św. Mikołajem z Bari. Do zbiorów trafiły z miejscowości Rzepiennik Bi...
Rola redemptorystów w odnowieniu kultu ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Motywem tej naukowej refleksji jest jubileusz 150 lat od uroczystego przywrócenia do publicznego kultu ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy, która łączy wschodnie i zachodnie tradycje teologiczne i ikonograficzne. W dzi...
Agua y poder político. La reubicación del convento capuchino de Figueras
Artykuł traktuje o przeniesieniu klasztoru kapucynów w Figueras w drugiej połowie XVIII wieku z miejsca, które przeznaczone zostało na budowę fortu San Fernando. Okazuje się, że kolejna lokalizacja zakonna, pomimo że nie...
Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych
Wyjątkowe miejsce wśród tkanin liturgicznych przechowywanych w skarbcu katedry na Wawelu zajmuje garnitur składający się z ornatu i dwóch dalmatyk, określany jako tzw. komplet żywiecki (ornat — nr inw. KKK tk/334, dalm...
Między panem wójtem i plebanem... Konflikt wójtowsko-plebański w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej wsi
Artykuł ma na celu przybliżenie konfliktu, który rozegrał się w latach 60. i 70. XIX wieku w podkrakowskiej parafii Zielonki pomiędzy dziedzicem dworu Marszowiec a wikariuszami tejże parafii. Sprawa nie tylko toczyła się...