Wokół muzyki chóralnej a cappella Henryka Mikołaja Góreckiego. Przybądź Duchu Świętyop. 61
Journal Title: Pro Musica Sacra - Year 2014, Vol 12, Issue 12
Abstract
Wyjątkowe, przez swoją jednostkowość, miejsce kompozycji Henryka Mikołaja Góreckiego zajmuje modlitwa do Ducha Świętego, stanowiąca umuzycznienie słów jednej z najpopularniejszych sekwencji Kościoła katolickiego. Górecki sięga do źródeł polskich: popularnego tłumaczenia, wykorzystywanego w liturgii Zesłania Ducha Świętego, czerpiąc je – zgodnie ze swoją częstą praktyką – ze śpiewnika kościelnego; tym razem Śpiewnika parafialnego ułożonego przez ks. Wojciecha Lewkowicza. Pod względem formalnym utwór Góreckiego nawiązuje z jednej strony do sekwencyjnej budowy łacińskiego oryginału (aa bb) z drugiej zaś do wzoru polskiego, w którym podstawą są dwa powtarzające się ugrupowania muzyczne. Warstwa melodyczna wykazuje ścisły związek z dwoma pierwszymi segmentami melodii łacińskiej sekwencji. Partytura zadziwia prostotą homorytymicznej faktury; melodyka jest uproszczona, tekst traktowany jest wyłącznie sylabicznie. Specyfika tej muzyki objawia się dopiero w słuchaniu – formotwórcze znaczenie posiada barwowo traktowana harmonika i cieniowania dynamiczne, a przede wszystkim specjalne, jakby „rozciągnięte” odczuwanie czasu. Pierwszorzędną funkcję pełni – jak prawie zawsze u Góreckiego – tekst słowny, którego konstrukcja i prozodia są podstawą formy utworu, budowy kolejnych fraz i rozwiązań artykulacyjnych. Całość nabiera charakteru kontemplacyjnego zatopienia się w modlitwie. Czas przestaje być ważny, a żywość tej muzyce nadają falowanie raz żarliwej, raz uspokojonej ekspresji i swoista, niuansowa „gra barw” zapewniana przez harmonię. Istotny jest kontekst biograficzny powstania utworu. Lata 80. były dla Góreckiego trudne; zmagał się z przeciwnościami zdrowotnymi, zawodowymi, przeżywał również kryzys twórczy. W tym kontekście ta żarliwa modlitwa do Ducha Świętego – Pocieszyciela, Dawcy mądrości – nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza gdy bierzemy pod uwagę fakt, iż Górecki nigdy nie sięgał w swej twórczości po tematy mu „obojętne”.
Authors and Affiliations
Kinga Kiwała
Keywords
Related Articles
- EP ID EP166149
- DOI 10.15633/pms.1516
- Views 181
- Downloads 0
Kościół, sztuka i muzyka: doświadczenie poszukiwań i odnajdywania zawsze nowych horyzontów
Na kanwie osobistych doświadczeń z muzyką, począwszy od wczesnej młodości przez lata studiów muzycznych, pełnienia różnych kierowniczych funkcji w instytucjach muzycznych, autor dochodzi do przekonania, że sama idea szko...
Recenzja: J. Siedlecki, "Śpiewnik kościelny", wydanie XLI, red. ks. W. Kałamarz, Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, Kraków 2015, ss. 1424
-
Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej w Krakowie. Dziesięć lat działalności (2008–2018)
W artykule autor przedstawia różnorodne formy działalności naukowo-dydaktycznej i artystycznej Międzyuczelnianego Instytutu Muzyki Kościelnej w Krakowie na przestrzeni dziesięciu lat (2008–2018). Działalność naukowo-dyda...
Topos romano‑frankoński na przykładzie „Missa Claromontana” (2005) na chór, organy i kotły Mariana Sawy
Missa Claromontana jest ostatnim dziełem Mariana Sawy. Doskonale dostosowana do liturgii, respektuje jej rozmiary, a formalnie i stylistycznie spójna – potwierdza topiczny charakter kultury muzycznej Kościoła zachodniego...
Odnowa śpiewu i muzyki kościelnej – aktualność przesłania św. Piusa X w Inter sollicitudines pastoralis officiiz 22 listopada 1903 roku
Pośród różnych działań mających na celu odnowę życia chrześcijańskiego podejmowanych przez Kościół w XIX i na początku wieku XX odnowa liturgii zaczęła najbardziej wzbogacać jego życie religijne. W liturgii zaczęto na no...