Wpływ nauczania Soboru Watykańskiego II na rozwój zakonów na rządzonej przez Sowietów Litwie
Journal Title: Pamięć i Sprawiedliwość; Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej - Year 2017, Vol 29, Issue 1
Abstract
W artykule przedstawiona została sytuacja i rozwój zakonów katolickich na sowieckiej Litwie po ich likwidacji w latach czterdziestych. Jako punkt zwrotny w powojennych dziejach zgromadzeń zakonnych potraktowany został Sobór Watykański II, a szczególnie jego nauczanie, odnoszące się do życia zakonnego. Najwięcej miejsca w artykule poświęcono właśnie okresowi posoborowemu: latom siedemdziesiątym i osiemdziesiątym na Litwie. Analiza oparta jest na źródłach archiwalnych, powstałych zarówno w strukturach władzy (przede wszystkim KGB), jak i w środowisku poszczególnych zakonów. Zostały też wykorzystane relacje ustne, zapisane w na potrzeby różnych badań. Uwzględniona została nie tylko sytuacja zakonów na Litwie. Ważnym czynnikiem przemian posoborowych była odbudowa lub nawiązanie kontaktów z Kościołem powszechnym za „żelazną kurtyną”, co czasem działo się poprzez kontakty w innych krajach bloku sowieckiego (Polska, Niemcy Wschodnie). Paradoksalnie, nawiązanie takich kontaktów, szczególnie w przypadku zgromadzeń żeńskich, okazało się łatwiejsze niż stworzenie jakiejś współpracy między polskimi a litewskimi wspólnotami zakonnymi, gdyż nie utrzymywały i nie próbowały nawiązać żadnych wzajemnych relacji w okresie sowieckim. Artykuł skoncentrowany jest przede wszystkim na „litewskiej” części życia zakonnego. Odbywało się ono w warunkach podziemnych, co ograniczało dostęp do wiedzy na temat nauczania soborowego i wpływało na możliwości i specyfikę wprowadzenia go w życie. Mimo to większość zakonów podjęła wysiłki zmierzające do odnowy i poprawy jakości formacji kandydatów, lepszego przygotowania teologicznego zakonników i zakonnic, budowania i potrzymania więzi wspólnotowych w zgromadzeniach. Takie wysiłki podjęły liczne zgromadzenia żeńskie. Wśród męskich szczególnie zaangażowani byli jezuici i marianie. Te dwie kongregacje jako pierwsze zbudowały trwałe kontakty ze swoimi ośrodkami poza Litwą, co wpłynęło na dynamikę wprowadzania zmian posoborowych w tych właśnie wspólnotach. W innych zgromadzeniach męskich (franciszkanie, salezjanie, dominikanie) ożywienie nastąpiło później – dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych.
Authors and Affiliations
Arūnas Streikus
Keywords
Related Articles
- EP ID EP348208
- DOI -
- Views 81
- Downloads 0
Opozycja polityczna w świetle danych Biura Studiów Służby Bezpieczeństwa MSW z 1988 roku
Od czasu wprowadzenia stanu wojennego w Polsce Biuro Studiów Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych miało za zadanie nie tylko prowadzić działania operacyjne skierowane wobec najważniejszych organizacji po...
Ukraińskie straty osobowe w dystrykcie lubelskim (październik 1939−lipiec 1944) – wstępna analiza materiału statystycznego
The article is an attempt at determining the actual casualties of the Ukrainian population in the occupational Lublin District between 1939 and 1944. As a result of the research to date, which is still continued, the sea...
Rewolucja komunistyczna i dyktatura proletariatu w świetle publikacji Centralnego Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu – zarys problemu
In the history of the Second Republic of Poland, the issue of attitude toward the activities of communist groups was one of the most important matters affecting its internal and external security. The state apparatus as...
Między ugodą a działaniem. Polska myśl konserwatywna wobec prób odzyskania niepodległości w XIX wieku
The restoration of Polish independence was preceded by numerous debates among the political and intellectual elites. The basic issue discussed in the 19th century was the national cause, to be more exact – the birth of i...
РОТАЦИЯ ПЕРВЫХ СЕКРЕТАРЕЙ РЕГИОНАЛЬНЫХ КОМИТЕТОВ ВКП(Б) В 1946–1952 ГГ.: МАСШТАБЫ, ПРИЧИНЫ, МЕХАНИЗМЫ
The article is devoted to the scale, causes and mechanisms of rotation of party provincial committee first secretaries in the postwar period (1946–1952). The source base of this a research are documents of governing bodi...