Wpływ nauczania Soboru Watykańskiego II na rozwój zakonów na rządzonej przez Sowietów Litwie
Journal Title: Pamięć i Sprawiedliwość; Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej - Year 2017, Vol 29, Issue 1
Abstract
W artykule przedstawiona została sytuacja i rozwój zakonów katolickich na sowieckiej Litwie po ich likwidacji w latach czterdziestych. Jako punkt zwrotny w powojennych dziejach zgromadzeń zakonnych potraktowany został Sobór Watykański II, a szczególnie jego nauczanie, odnoszące się do życia zakonnego. Najwięcej miejsca w artykule poświęcono właśnie okresowi posoborowemu: latom siedemdziesiątym i osiemdziesiątym na Litwie. Analiza oparta jest na źródłach archiwalnych, powstałych zarówno w strukturach władzy (przede wszystkim KGB), jak i w środowisku poszczególnych zakonów. Zostały też wykorzystane relacje ustne, zapisane w na potrzeby różnych badań. Uwzględniona została nie tylko sytuacja zakonów na Litwie. Ważnym czynnikiem przemian posoborowych była odbudowa lub nawiązanie kontaktów z Kościołem powszechnym za „żelazną kurtyną”, co czasem działo się poprzez kontakty w innych krajach bloku sowieckiego (Polska, Niemcy Wschodnie). Paradoksalnie, nawiązanie takich kontaktów, szczególnie w przypadku zgromadzeń żeńskich, okazało się łatwiejsze niż stworzenie jakiejś współpracy między polskimi a litewskimi wspólnotami zakonnymi, gdyż nie utrzymywały i nie próbowały nawiązać żadnych wzajemnych relacji w okresie sowieckim. Artykuł skoncentrowany jest przede wszystkim na „litewskiej” części życia zakonnego. Odbywało się ono w warunkach podziemnych, co ograniczało dostęp do wiedzy na temat nauczania soborowego i wpływało na możliwości i specyfikę wprowadzenia go w życie. Mimo to większość zakonów podjęła wysiłki zmierzające do odnowy i poprawy jakości formacji kandydatów, lepszego przygotowania teologicznego zakonników i zakonnic, budowania i potrzymania więzi wspólnotowych w zgromadzeniach. Takie wysiłki podjęły liczne zgromadzenia żeńskie. Wśród męskich szczególnie zaangażowani byli jezuici i marianie. Te dwie kongregacje jako pierwsze zbudowały trwałe kontakty ze swoimi ośrodkami poza Litwą, co wpłynęło na dynamikę wprowadzania zmian posoborowych w tych właśnie wspólnotach. W innych zgromadzeniach męskich (franciszkanie, salezjanie, dominikanie) ożywienie nastąpiło później – dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych.
Authors and Affiliations
Arūnas Streikus
Keywords
Related Articles
- EP ID EP348208
- DOI -
- Views 87
- Downloads 0
Gen wolności – od konfederatów barskich po „Solidarność”
brak
Radio Watykańskie wobec stosunków państwo–Kościół w PRL w latach 1957–1979
Vatican Radio (RW) is tasked with providing information about the activities of the Pope and the Holy See, as well as the situations of Churches worldwide. The Polish Section of the Vatican Radio (SPRW) implemented these...
Im goldenen Käfig. Die politische Justiz und die Anwälte in der DDR der Ära Honecker
The right to defence is a very important indicator of the quality of the rule of law. In the Soviet Occupation Zone of Germany, later the GDR, the legal profession underwent a transformation. Individual defence for defen...
Maoizm nad Wisłą? Działalność Komunistycznej Partii Polski Kazimierza Mijala
Komuniści, którzy krytykowali politykę kierownictwa PZPR z pozycji pryncypialnych, w grudniu 1965 r. założyli nielegalną organizację pod nazwą Komunistyczna Partia Polski. Niekwestionowanym liderem tej grupy został Kazim...
Polityczna Szkoła Wojskowa w Leningradzie dla działaczy Komunistycznej Partii Polski. Zarys genezy i funkcjonowania (1932)1925
Artykuł dotyczy genezy i działalności Politycznej Szkoły Wojskowej dla działaczy Komunistycznej Partii Polski w Leningradzie. Do tej pory temat szkolnictwa wojskowego dla polskich działaczy komunistycznych na terenie ZSR...