Wybrane problemy monitoringu i oceny stanu torfowisk oraz ich usług ekosystemowych
Journal Title: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej - Year 2017, Vol 2, Issue 51
Abstract
Nieodłącznym komponentem badań i ochrony torfowisk jest ich monitoring i próby oceny ich stanu; ważne jest jednak, by zadania te były realizowane ze świadomością licznych i znaczących ograniczeń i uwarunkowań metodycznych. Kluczowym dla torfowiska czynnikiem są warunki wodne, ich charakterystyka jest jednak znacznie bardziej złożona, niż mogłoby się to na pozór wydawać. Powierzchnia torfowiska niekoniecznie jest płaska, a jej rzędne niekoniecznie są stałe; głębokość wody w torfie jest w przestrzeni torfowiska zwykle zróżnicowana, może też zależeć od sposobu jej pomiaru; reżim wodny torfowiska zmienia się w krótkich cyklach reakcji na dopływ wody, w cyklu rocznym i w długich cyklach reakcji na lata mokre i suche; może reagować na zmiany bilansu wody z dużą bezwładnością. Zmiany uwodnienia niekoniecznie wyrażają się głębokością lustra wody; mogą wyrażać się np. zmianą długości okresów depresji uwodnienia. Roślinność torfowiska łatwiejsza jest do udokumentowania, ale i jej monitorowanie kryje pułapki. Ze względu na częstą mozaikowość roślinności, jej opis jest bardzo wrażliwy na dokładny wybór miejsca, w którym jest dokonywany. Gatunki o dobrych walorach wskaźnikowych są często trudno zauważalne i rozpoznawalne. Często obecnie stosowane do monitoringu torfowiskowych siedlisk przyrodniczych oraz do oceny ich stanu ochrony tzw. metodyki GIOŚ nadają się do szacowania stanu ochrony krajowych zasobów tych siedlisk, ale bez pewnych modyfikacji nie są wystarczające do monitorowania stanu konkretnego torfowiska lub stanu siedlisk w konkretnym obszarze Natura 2000. Zaproponowane w tych metodach wartości progowe klas stanu ochrony są pewną przeciętną, ale do wielu torfowisk nie pasują; nie powinny być automatycznie przekładane na cele ochrony konkretnych obiektów. Jeszcze bardziej złożone jest zagadnienie monitorowania usług ekosystemowych dostarczanych przez torfowiska, np. retencji wody czy udziału torfowiska w bilansie gazów cieplarnianych. Mimo rozmaitych prób, w zasadzie nie dysponujemy wciąż metodami, których założenia byłyby w pełni wiarygodne, a próby wyceny takich usług z rozsądną dokładnością są zwykle znacznie droższe, niż szacowana wartość tych usług.
Authors and Affiliations
Paweł Pawlaczyk, Jolanta Kujawa-Pawlaczyk
Keywords
Related Articles
- EP ID EP334559
- DOI -
- Views 39
- Downloads 0
Literackie bezdroża typologii leśnej na przykładzie borów sosnowych i świerczyn opisanych w „Ad astra” Elizy Orzeszkowej
Wielokroć źródłem natchnienia pisarzy była przyroda. Inspirowała do opisywania przeżyć, przyczyniała się do przybliżania wiedzy o niej osobom z nią nie związanym. Nazwy zbiorowisk roślinnych czy typów drzewostanów oraz n...
Zgrupowania roztoczy (Acari) pod drzewostanami sosnowymi na terenach leśnych i rekultywowanym zwałowisku zewnętrznym w Nadleśnictwie Bełchatów
Obszary leśne powstałe wskutek rekultywacji zwałowiska zewnętrznego Kopalni Węgla Brunatnego w Bełchatowie stanowią interesujące miejsce do badania przebiegu procesu sukcesji zarówno wspomaganej przez człowieka jak i zac...
Wykorzystanie walorów przyrodniczych obszarów leśnych na terenie gminy Janów Lubelski w turystyce aktywnej
Turystyka aktywna jest obecnie jedną z najszybciej rozwijających się form turystyki. Do jej uprawiania wskazane są obszary o wysokich walorach przyrodniczych. Celem badań była ocena stopnia wykorzystania walorów przyrodn...
Ekologiczna rola owadów liściożernych w ekosystemach leśnych a nowoczesna ochrona lasu
W historii leśnictwa znane są przypadki silnych gradacji owadów liściożernych, które powodowały wymierne straty na dużych obszarach leśnych. Dlatego owady te mają prawdopodobnie najdłuższą tradycję monitoringu liczebnośc...
Czy poszerzanie wiedzy w zakresie użytkowania zasobów runa leśnego to dobry pomysł?
Korzystanie z zasobów runa leśnego, jako powszechnie dostępnych pożytków leśnych, jest w Polsce ugruntowaną tradycją. Ta sfera działalności jest więc wdzięcznym tematem edukacji leśnej. Potrzeby edukacji w tej materii są...