Wybrane problemy monitoringu i oceny stanu torfowisk oraz ich usług ekosystemowych
Journal Title: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej - Year 2017, Vol 2, Issue 51
Abstract
Nieodłącznym komponentem badań i ochrony torfowisk jest ich monitoring i próby oceny ich stanu; ważne jest jednak, by zadania te były realizowane ze świadomością licznych i znaczących ograniczeń i uwarunkowań metodycznych. Kluczowym dla torfowiska czynnikiem są warunki wodne, ich charakterystyka jest jednak znacznie bardziej złożona, niż mogłoby się to na pozór wydawać. Powierzchnia torfowiska niekoniecznie jest płaska, a jej rzędne niekoniecznie są stałe; głębokość wody w torfie jest w przestrzeni torfowiska zwykle zróżnicowana, może też zależeć od sposobu jej pomiaru; reżim wodny torfowiska zmienia się w krótkich cyklach reakcji na dopływ wody, w cyklu rocznym i w długich cyklach reakcji na lata mokre i suche; może reagować na zmiany bilansu wody z dużą bezwładnością. Zmiany uwodnienia niekoniecznie wyrażają się głębokością lustra wody; mogą wyrażać się np. zmianą długości okresów depresji uwodnienia. Roślinność torfowiska łatwiejsza jest do udokumentowania, ale i jej monitorowanie kryje pułapki. Ze względu na częstą mozaikowość roślinności, jej opis jest bardzo wrażliwy na dokładny wybór miejsca, w którym jest dokonywany. Gatunki o dobrych walorach wskaźnikowych są często trudno zauważalne i rozpoznawalne. Często obecnie stosowane do monitoringu torfowiskowych siedlisk przyrodniczych oraz do oceny ich stanu ochrony tzw. metodyki GIOŚ nadają się do szacowania stanu ochrony krajowych zasobów tych siedlisk, ale bez pewnych modyfikacji nie są wystarczające do monitorowania stanu konkretnego torfowiska lub stanu siedlisk w konkretnym obszarze Natura 2000. Zaproponowane w tych metodach wartości progowe klas stanu ochrony są pewną przeciętną, ale do wielu torfowisk nie pasują; nie powinny być automatycznie przekładane na cele ochrony konkretnych obiektów. Jeszcze bardziej złożone jest zagadnienie monitorowania usług ekosystemowych dostarczanych przez torfowiska, np. retencji wody czy udziału torfowiska w bilansie gazów cieplarnianych. Mimo rozmaitych prób, w zasadzie nie dysponujemy wciąż metodami, których założenia byłyby w pełni wiarygodne, a próby wyceny takich usług z rozsądną dokładnością są zwykle znacznie droższe, niż szacowana wartość tych usług.
Authors and Affiliations
Paweł Pawlaczyk, Jolanta Kujawa-Pawlaczyk
Keywords
Related Articles
- EP ID EP334559
- DOI -
- Views 29
- Downloads 0
Kształtowanie się i charakterystyka borów chrobotkowych na gruntach porolnych w uroczysku Gutkowice
Lasy na gruntach porolnych są w Polsce zjawiskiem nienowym, a jeśli rozwijają się na ubogich siedliskach mogą być miejscem występowania boru chrobotkowego Cladonio-Pinetum. Na terenie uroczyska Gutkowice występuje mozaik...
Ocena zagrożenia osuwaniem na postawie analizy przyrostów rocznych olszy nepalskiej (Syczuan, Chiny)
W celu oceny aktywności osuwiskowej jednego ze stoków położonych w masywie Minya Kongka (prowincja Syczuan, środkowe Chiny) przeprowadzono karatowanie geomorfologiczne oraz pobrano wywierty z drzew porastających stok, a...
Edukacja przyrodniczo-leśna przed dwudziestoma laty. Powstanie i pierwsze lata działalności Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie
Ważną sferą działalności leśników jest edukacja leśna lub przyrodniczo-leśna, adresowana do całego społeczeństwa. Jej celem jest upowszechnianie wiedzy na temat zasad funkcjonowania ekosystemów leśnych oraz tłumaczenie,...
Społeczna percepcja deforestacji – na przykładzie biomu Mata Atlântica w Brazylii
System Brazylijskiego Mata Atlântica (w j. polskim Las Atlantycki, w j. angielskim Atlantic Forest) był jednym z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych makro-ekosystemów na świecie. Wraz z kolonizacją Brazylii, które...
Rola rezerwatów przyrody w ochronie leśnych mokradeł
Przeprowadzone w latach 2002-2003 badania ankietowe o wszystkich ówczesnych rezerwatach przyrody w Lasach Państwowych (1.141 obiektów) wykazały, że pełnią one ważną rolę w ochronie siedlisk hydrogenicznych. Około 6,6% po...