“YILBIZ” SÖZCÜĞÜ ÜZERİNE ABOUT THE WORD “YILBIZ” ПРО СЛОВО «ЙЫЛБЫЗ»
Journal Title: Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi - Year 2017, Vol 34, Issue 34
Abstract
Anlamlandırmakta güçlük çekilen veya aklın kavramakta zorlandığı meseleler hakkında gizemli bir gücün varlığından sıkça dem vurulur. İlk insanlardan günümüze kadar bu değişmemiştir. Mitololojier de bu gizemli güçler etrafında şekillenmiştir. İnançları da bu güçler şekillendirmiştir. Böylece insanlar, güçlerinin yetmediği veya herhangi bir müdahalede bulunma imkânlarının olmadığı olayları bu sayede daha rahat anlamlandırır, sebebini açıklar olmuşlardır. Türklerin yaşadıkları coğrafya itibariyle pek çok kültürle etkileşim içinde olmaları doğal olarak o kültürlerin kavramlarının dile yerleşmesi sonucunu doğurmuştur. İslâmiyet’i Farslar aracılığıyla benimseyen Türklerde namaz, oruç gibi İslâmî terimlerin de Farsça olması bu etkileşimin açık bir göstergesidir. Ancak Türklerin İslâmiyet’i kabul ettikleri ilk zamanlarda bu etkileşim zaman almıştır. Mesela Kutadgu Bilig’de Allah sözcüğünün geçmemesi, bu sözcüğün yerine Bayat, İdi, Tanrı sözcüklerinin kullanılmasının Karahanlıların müslümanlığı yeni kabulüyle ilgili bir durum olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca Şeytan, iblis sözcüklerinin yerine de yek sözcüğünün kullanıldığını görürüz. İslâmiyetin kabulüyle birlikte Türkler yeni bir inanç sistemini kabul etmekle birlikte önceki yaşamlarından bazı geleneklerini bu yeni inanç sistemiyle harmanlayarak, yeni bir biçime dönüştürerek devam ettirmişlerdir. Din tarafından batıl inanışlar olarak adlandırılan bu tür davranışlar kişiler tarafından dinin bir parçası kabul edilmiş ve günümüzde de sergilenmeye devam edilmiştir. “Şeytan kulağına kurşun” deyip tahtaya üç defa vurma bunlardan biridir. Böylece nazardan sakınılacağı hesap edilmiştir. Bu yazıda Anadolu’da “Yılbız kulağına kurşun” şeklinde kullanılan bu deyimdeki yılbız sözcüğü üzerinde durulacaktır. We often talk about the mysterious power about the things we have difficulty understanding. This situation has not changed until today from the first people. Mythologies and beliefs have also been shaped by these mysterious forces. Thus, people have able to explained more easily the events that their power is not enough or they are not capable of any intervention. Turks have to interact with many cultures in terms of the geography they live in, which naturally results in the placement of the concepts of those cultures into the language. It is a clear indication of this interaction that the Islamic terms are Persian, such as prayer and fasting in Turks who adopt Islam through Persians. But in the early times when the Turks accepted Islam, this interaction took time. For example, in Kutadgu Bilig, we can say that the use of the words Bayat, Idi, and Tanrı instead of the word of Allah is a matter of new acceptance of the Muslims of the Karahans. We can also see that the word yek is used instead of the words Şeytan, iblis. With the acceptance of Islam, the Turks, while accepting a new belief system, maintained their tradition from their previous lives by combining this new belief system and into new form. Such behaviors, which called superstitious beliefs by religion, have been accepted as a part of religion by the people and have continued to be exhibited today. To say “touch wood (Şeytan kulağına kurşun)” and to tap the wood three times is one of them. Thus, it has thought to be protected from the evil eye. In this article, we will focus on the word "yılbız" which is used in Anatolia as "touch wood (yılbız kulağına kurşun)". Речь идет о таинственных силах, которых трудно объяснить словами или уму непостижимо. Это абсолютно не изменился с появления человечество. Такие тайные силы изображаются в мифологии. Таким образом, благодаря этому люди нашли в себе силу воли чтобы найти причину таких проблем. Поскольку Турки жили в контакте со множествами культурами и в результате эти культурные понятия отражаются на их языках. Так как, Тюрки приняли ислам с помощью персов, некоторые исламско-религиозные термины как намаз, ораза взяты с персидского, это знак того, что есть влияние этих культур. Когда Тюрки приняли ислам у них не было влиянии. Например, в «Кутадгу Билике» не упоминается слово Аллах. Вместо этого используется слова Байат, Иди, Танир (Бог), потому что, Караханиды в это время только что принимали ислам. Кроме того, видим, что вместо Шайтан, Иблис использовали слова Йек (yek) Несмотря на то что Тюрки приняли ислам, они продолжали свою жизнь согласно новой системе вероисповедания обьяденив старые жизненные обычаи с некоторыми новыми исламскими традициями. В религии такие дествии называют обрядами и некоторые люди воспринимали его как часть религии, а также по сей день использует эти понятии. Например, сказав “Şeytan kulağına kurşun” «Свинец в ухо сатаны» затем трижды стучали по дереву – один из этих действий. Таким образом, люди верили, что это сохроняет от сглаза и порчи. В данной статье рассматривается слово йылбыз, который используется в фразеологизме Анадолы «Свинец в ухо Йылбыз».
Authors and Affiliations
Servet ERTEKİNOĞLU
Keywords
Related Articles
- EP ID EP278652
- DOI -
- Views 69
- Downloads 0
YARALI MAHMUT HİKÂYESİNDE KADIN TİPLERİ WOMAN TYPES IN THE TALE OF YARALI MAHMUT ЖЕНСКИЙ ОБРАЗ В ПОВЕСТВОВАНИЕ РАНЕННЫЙ МАХМУТ
Türk kültüründe aile, en önemli toplumsal kurum olarak kabul edildiğinden onun temelini teşkil eden kadın, Türk yaşam tarzında ve sözlü-yazılı kültüründe yüksek bir değere sahip olmuştur. Gerek geçmişte gerekse günümüzde...
ÜLKÜ TAMER’İN ŞİİRLERİNDE YENİ BİR DÜNYANIN OLUŞUMUNDAKİ ROLÜYLE ÇOCUK CHILD AS AN IMAGE IN THE ESTABLISHMENT OF A NEW WORLD IN THE POETRY BY ÜLKÜ TAMER ДЕТСКАЯ РОЛЬ ПРИ УСТАНОВЛЕНИИ НОВОГО МИРОПОРЯДКА В ПОЭЗИИ ЮЛКЮ ТАМЕРА
İkinci Yeni’nin en çocuksu şairi olan Ülkü Tamer, şiirlerinde genellikle ölüm ve kaçış izlekleri üzerine yoğunlaşırken yaşamın zorluklarından kurtuluş imgesi olarak çocuğu kullanır. Arzu edilen yeni dünyanın oluşumunda s...
AHMET CEVDET PAŞA HAYATI, TARİHÇİLİĞİ VE HZ. PEYGAMBER TASAVVURU
Ahmet Cevdet Paşa, 1823 yılının mart ayında bugünkü Bulgaristan’ın Lofça kasabasında doğmuştur. Eğitimine, küçük yaşlarda Lofça’daki âlimlerden ders alarak başlamış ve ilkokulu burada okumuştur. 1839 yılında on yedi yaşı...
TÜRKİYE’DE ve SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE KADININ İŞGÜCÜ PİYASASINDAKİ YERİ
Ekonomik büyüme ve kalkınma açısından kadının işgücü piyasasına katılımı çok önemli bir olgudur. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre, 2015 yılında küresel düzeyde erkeklerin işgücüne katılım oranı %72 iken,...
ADLÎ DÎVÂNI VE AHMET PAŞA DÎVÂNI’NIN ANLAM DÜNYASI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI* COMPARISON OF THE DIVANS OF ADLI AND AHMET PASHA IN TERMS OF THE SEMANTIC WORLD СРАВНИТЕЛЬНОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ЗНАЧЕНИЯ МИРА В ДИВАНАХ АДЛИ ИАХМЕТ ПАШИ
Edebiyat ve şiirle ilgilenen hemen hemen herkes, zihninde iyi şair ve kötü şair diye bir derecelendirme fikrine sahiptir. Ancak bu derecelendirmenin hangi kriterlere göre yapıldığı konusunda aynı durum söz konusu değildi...