Zakładanie rodziny w krajach czeskich w pierwszej połowie XIX wieku
Journal Title: Wychowanie w Rodzinie - Year 2016, Vol 0, Issue 2
Abstract
W omawianym okresie w krajach czeskich rodzina składała się zwykle z 5–7 osób. Tworzyli ją ojciec, matka i dzieci. Założenie rodziny było uwarunkowane zgodą przedstawiciela władzy zwierzchniej (na wsi) i magistratu (w miastach). Również po zniesieniu pańszczyzny w monarchii habsburskiej (1781 r.) w parafiach katolickich wymagano od urzędów zwierzchnich tzw. potwierdzenia o niekaralności, natomiast u osób poniżej 24. roku życia (wiek umownej dorosłości) do zawarcia małżeństwa konieczna była także zgoda opiekunów prawnych (rodziców). Partnera wybierali rodzice, kierując się głównie posiadanym przez niego majątkiem i zajmowaną pozycją społeczną. Ślub zawierały zwykle osoby pochodzące nie tylko z tej samej warstwy społecznej, ale też z tej samej miejscowości lub bliskiej okolicy. Prawo nie regulowało dolnej granicy wieku, koniecznej do zawarcia małżeństwa, jednak kawaler liczący mniej niż 20 lat należał do rzadkości, natomiast panien poniżej 20. roku życia było około 1/5. Rodzina stanowiła małą grupę społeczną tworzoną jednostkami połączonymi więzami małżeństwa, pokrewieństwa lub adopcji. Była rozumiana jako instytucja najwyższej wartości. Jej nienaruszalność gwarantowało wiele przepisów oraz tradycja. W pierwszej połowie XIX wieku kobiety wychodziły za mąż najczęściej w wieku 20–25 lat, a mężczyźni w wieku 25–30 lat. W miastach mężczyźni żenili się mając nawet około 50 lat lub więcej. W rodzinach mieszczańskich podnosił się także wiek narzeczonych, podobnie jako okres trwania narzeczeństwa. Dotyczyło to zwłaszcza urzędników; w ich przypadku założenie rodziny było uzależnione od osiągnięcia określonej pozycji. Ponadto, zgodnie z dekretem cesarskim z 1800 roku, każdy urzędnik państwowy lub miejski musiał posiadać zgodę swojego przełożonego, o ile jego pensja nie osiągnęła pewnego pułapu finansowego. W przypadku żandarmerii, żołnierzy, straży finansowej i nauczycieli pozwolenie na ślub było związane ze zdobyciem pewnej pozycji służbowej. Na Morawach, w porównaniu z Czechami, wcześniej zawierano związki małżeńskie. Około 1/10 ludności w krajach czeskich była stanu wolnego. Biorąc pod uwagę kobiety chodziło o służące, córki mniej zamożnych rzemieślników, urzędników lub panny pochodzące z zubożałych rodzin szlacheckich, które nie posiadały wystarczająco wysokiego posagu. W pierwszej połowie XIX wieku, przede wszystkim w miastach, zwiększała się liczba tzw. ślubów odroczonych. Mamy tu na myśli związki małżeńskie zawierane dopiero wówczas, kiedy para partnerów miała już kilka nieślubnych dzieci; było to szczególnie widoczne w obszarach przygranicznych zamieszkałych przez ludność niemiecką.
Authors and Affiliations
František ČAPKA, Jaroslav VACULÍK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP193971
- DOI 10.23734/wwr20162.307.316
- Views 128
- Downloads 0
Przeobrażenia więzi rodzinno-społecznych w rodzinie XXI wieku
Pojęcie więzi rodzinnej – społecznej, nie doczekało się (jak dotąd) jednoznacznego i precyzyjnego zdefiniowania. Za najbardziej właściwe uznaje się dwupłaszczyznowe ujmowanie więzi, odzwierciedlające dwoisty charakter wi...
Ojciec i ojcostwo w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w świetle pamiętników inspirowanych z epoki
Niniejszy tekst stanowi opracowanie jednego z takich zbiorów pamiętników, pisanych głównie przez mężczyzn. Badana grupa pamiętników to relacje ojcowskie z lat 1946–1973. To interesujące źródło badawcze pozwala odkryć cec...
Troski i radości chłopskiej rodziny galicyjskiej na przełomie XIX i XX wieku w świetle źródeł pamiętnikarskich
Życie rodzin galicyjskich zostało utrwalone na kartach wielu wspomnień, pamiętników i powieści autobiograficznych. Na ich podstawie podjęto próbę naszkicowania codzienności rodzin chłopskich, które dominowały w strukturz...
Dyskurs o rodzinie na łamach „Przeglądu Powszechnego” w II Rzeczypospolitej
„Przegląd Powszechny” został założony w 1884 roku przez polskiego jezuitę Mariana Morawskiego. Celem tego miesięcznika było szerzenie znajomości zasad katolickich wśród inteligencji oraz refleksja nad aktualnymi zagadnie...
Dom rodzinny dziecka robotniczego w Łodzi w okresie międzywojennym w świetle materiałów etnograficznych
Cel: Typowa łódzka rodzina robotnicza lat 1918–1939 to taka, w której dorośli i młodociani członkowie byli zatrudnieni w fabryce, nierzadko w jednym zakładzie. W codziennym rytmie robotniczego życia wartość nadrzędną sta...