Zmiany kształtu ziaren kwarcowych oraz składu mineralnego piaszczystych osadów miocenu, pliocenu i niższego czwartorzędu w rowie Kleszczowa
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2010, Vol 438, Issue 438
Abstract
W osadach pobranych z kopalni węgla brunatnego Bełchatów zbadano skład minerałów ciężkich i lekkich oraz kształt ziaren kwarcu osadów należących do miocenu, pliocenu i przykrywających je osadów niższego czwartorzędu. Badane osady miocenu–pliocenu należą do jednostek litostratygraficznych nazwanych kompleksami: podwęglowym, węglowym, ilasto-węglowym oraz najmłodszym ilasto-piaszczystym. Osady niższego czwartorzędu wykształcone są w postaci serii aluwialnych. W składzie mineralnym trzech dolnych kompleksów osadów mioceńskich dominują przezroczyste minerały odporne: turmalin i dysten, czasem występujące przemiennie, oraz staurolit. Znacznie mniejsze zawartości osiąga rutyl i cyrkon. Charakterystyczną cechą tego zespołu mineralnego jest minimalny udział granatów oraz brak minerałów nieodpornych. Natomiast odmienny skład minerałów ciężkich obserwuje się w osadach należących do kompleksu ilasto-piaszczystego, gdzie następuje nagły wzrost udziału granatów, przy dalszej dominacji turmalinu i większej niż poprzednio, ilości staurolitu. Wśród minerałów nieprzezroczystych w osadach mioceńsko-plioceńskich powszechny jest ilmenit i hematyt. Skład minerałów ciężkich w osadach czwartorzędowych zalegających powyżej utworów plioceńskich jest podobny do obserwowanego w tych ostatnich, przy większej zawartości granatów. We frakcji lekkiej wszystkich badanych kompleksów osadów miocenu–pliocenu przeważają ziarna kwarcu ze zmienną zawartością minerałów siarczanowych, agregatów ilasto-żelazistych oraz okruchów węgla brunatnego. Kompleksy osadów wykazują wyraźną odrębność mineralną. Minerały siarczanowe licznie obecne są jedynie w dwóch dolnych kompleksach. Kształt ziaren kwarcowych z osadów miocenu–pliocenu jest mało zróżnicowany w profilu pionowym, o czym świadczy niski stopień ich zaokrąglenia wyrażony w skali Krumbeina. Natomiast mikrorzeźba powierzchni ziaren kwarcu z tych osadów odznacza się wyraźną zmiennością. W dolnej i górnej części zbadanych osadów występują w ogromnej przewadze ziarna typu EL (obtoczone błyszczące). W części środkowej następuje spadek zawartości ziaren EL a wzrost udziału ziaren ET (przejściowe). Można sądzić, że pierwotna powierzchnia ziaren zaokrąglonych błyszczących w wyniku trawienia chemicznego uległa znacznemu zniszczeniu. W osadach preglacjalnych należących do najniższego czwartorzędu i spoczywających bezpośrednio na utworach plioceńskich, pojawia się wyraźna domieszka ziaren RM (okrągłych matowych), których liczba wzrasta systematycznie, aż do wyraźnej ich dominacji w części stropowej. Jest to ważne kryterium ułatwiające postawienie granicy pomiędzy osadami górnego neogenu (pliocenu) a sedymentacją plejstoceńską. Natomiast skład mineralny aluwiów preglacjalnych oraz najniższej części aluwiów wyżej leżących jest podobny do obserwowanego w osadach plioceńskich. Dopiero powyżej pojawiają się skalenie, a ich udział zwiększa się ku stropowi aluwiów. Źródłem tego minerału były osady glacjalne.
Authors and Affiliations
Jan GOŹDZIK, Krystyna KENIG, Anna SKÓRZAK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP64539
- DOI -
- Views 41
- Downloads 0
NEOLITYCZNE NARZĘDZIA Z METABAZYTÓW TYPU JIZERSKÉ HORY (MASYW CZESKI) NA OBSZARZE POLSKI
W artykule przedstawiono wyniki badań surowców skalnych neolitycznych narzędzi kamiennych, pochodzących z sześciu stanowisk archeologicznych zlokalizowanych na obszarze Polski, należących do kultury ceramiki wstęgowej ry...
PROPOZYCJA KSZTAŁTU I ZASTOSOWANIA BAZY DANYCH KRENOLOGICZNYCH JAKO CZĘŚCI INFRASTRUKTURY PRZESTRZENNYCH DANYCH PRZYRODNICZYCH NA PRZYKŁADZIE DRAWIEŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO
Drawieński Park Narodowy (DPN) jest w trakcie realizacji infrastruktury przestrzennych danych przyrodniczych w formie dużej, spersonalizowanej geobazy, składającej się z wielu niższych rangą elementów tworzonych w środow...
NIESTACJONARNY MODEL MIGRACJI AZOTANÓW W WYBRANEJ ZLEWNI NA OBSZARZE GZWP 326 W REJONIE NA PÓŁNOC OD CZĘSTOCHOWY
W pracy przedstawiono podstawowe założenia niestacjonarnego modelu migracji azotanów w zlewni Kocinki. Zaprezentowano sposób odtworzenia zróżnicowanej w czasie i przestrzeni funkcji wejścia zanieczyszczenia dla dwóch głó...
Modelowanie matematyczne w ocenie kształtowania się zasobów wód podziemnych w obszarach wododziałowych na przykładzie GZWP 414 Zagnańsk
Trudności w ocenie wielkości zasobów dyspozycyjnych oraz możliwości eksploatacyjnych ujęć pracujących w zbiorniku wód podziemnych leżącym w obszarze wododziałowym (II rzędu) zlewni trzech rzek autorzy pokonali stosując m...
INTEGRACJA MIKROTERMOMETRII INKLUZJI FLUIDALNYCH I MODELOWAŃ HISTORII TERMICZNEJ/POGRĄŻANIA W BADANIACH POCHODZENIA WĘGLOWODORÓW I ICH NAGROMADZEŃ W SKAŁACH DOLOMITU GŁÓWNEGO (Ca2) PÓŁNOCNO-ZACHODNIEJ POLSKI (OTWÓR WIERTNICZY BENICE-3)
Badania inkluzji fluidalnych są bardzo pomocne w zrozumieniu procesów cementacji w skałach zbiornikowych oraz określenia relacji między nimi a migracją węglowodorów. W połączeniu z modelowaniem basenów badania te pozwal...