Zmiany kształtu ziaren kwarcowych oraz składu mineralnego piaszczystych osadów miocenu, pliocenu i niższego czwartorzędu w rowie Kleszczowa
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2010, Vol 438, Issue 438
Abstract
W osadach pobranych z kopalni węgla brunatnego Bełchatów zbadano skład minerałów ciężkich i lekkich oraz kształt ziaren kwarcu osadów należących do miocenu, pliocenu i przykrywających je osadów niższego czwartorzędu. Badane osady miocenu–pliocenu należą do jednostek litostratygraficznych nazwanych kompleksami: podwęglowym, węglowym, ilasto-węglowym oraz najmłodszym ilasto-piaszczystym. Osady niższego czwartorzędu wykształcone są w postaci serii aluwialnych. W składzie mineralnym trzech dolnych kompleksów osadów mioceńskich dominują przezroczyste minerały odporne: turmalin i dysten, czasem występujące przemiennie, oraz staurolit. Znacznie mniejsze zawartości osiąga rutyl i cyrkon. Charakterystyczną cechą tego zespołu mineralnego jest minimalny udział granatów oraz brak minerałów nieodpornych. Natomiast odmienny skład minerałów ciężkich obserwuje się w osadach należących do kompleksu ilasto-piaszczystego, gdzie następuje nagły wzrost udziału granatów, przy dalszej dominacji turmalinu i większej niż poprzednio, ilości staurolitu. Wśród minerałów nieprzezroczystych w osadach mioceńsko-plioceńskich powszechny jest ilmenit i hematyt. Skład minerałów ciężkich w osadach czwartorzędowych zalegających powyżej utworów plioceńskich jest podobny do obserwowanego w tych ostatnich, przy większej zawartości granatów. We frakcji lekkiej wszystkich badanych kompleksów osadów miocenu–pliocenu przeważają ziarna kwarcu ze zmienną zawartością minerałów siarczanowych, agregatów ilasto-żelazistych oraz okruchów węgla brunatnego. Kompleksy osadów wykazują wyraźną odrębność mineralną. Minerały siarczanowe licznie obecne są jedynie w dwóch dolnych kompleksach. Kształt ziaren kwarcowych z osadów miocenu–pliocenu jest mało zróżnicowany w profilu pionowym, o czym świadczy niski stopień ich zaokrąglenia wyrażony w skali Krumbeina. Natomiast mikrorzeźba powierzchni ziaren kwarcu z tych osadów odznacza się wyraźną zmiennością. W dolnej i górnej części zbadanych osadów występują w ogromnej przewadze ziarna typu EL (obtoczone błyszczące). W części środkowej następuje spadek zawartości ziaren EL a wzrost udziału ziaren ET (przejściowe). Można sądzić, że pierwotna powierzchnia ziaren zaokrąglonych błyszczących w wyniku trawienia chemicznego uległa znacznemu zniszczeniu. W osadach preglacjalnych należących do najniższego czwartorzędu i spoczywających bezpośrednio na utworach plioceńskich, pojawia się wyraźna domieszka ziaren RM (okrągłych matowych), których liczba wzrasta systematycznie, aż do wyraźnej ich dominacji w części stropowej. Jest to ważne kryterium ułatwiające postawienie granicy pomiędzy osadami górnego neogenu (pliocenu) a sedymentacją plejstoceńską. Natomiast skład mineralny aluwiów preglacjalnych oraz najniższej części aluwiów wyżej leżących jest podobny do obserwowanego w osadach plioceńskich. Dopiero powyżej pojawiają się skalenie, a ich udział zwiększa się ku stropowi aluwiów. Źródłem tego minerału były osady glacjalne.
Authors and Affiliations
Jan GOŹDZIK, Krystyna KENIG, Anna SKÓRZAK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP64539
- DOI -
- Views 28
- Downloads 0
PHYSICAL AND MATHEMATICAL MODEL OF A DUAL-PERMEABILITY MEDIUM
This article presents a physical and mathematical model of a groundwater medium characterized by heterogeneous systems of void space. The rate of water flowing through two sand samples of different hydraulic conductivity...
WYBRANE ASPEKTY PRAWNE REGULACJI WŁASNOŚCI GÓRNICZEJ I UŻYTKOWANIA GÓRNICZEGO W NOWYM PRAWIE GEOLOGICZYM I GÓRNICZYM
W pracy zaprezentowano wybrane problemy w wykładni i stosowaniu nowej regulacji prawa geologicznego i górniczego (ustawa z 9 czerwca 2011). Wskazano istotne zmiany w ukształtowaniu stosunków własnościowych w górotworze i...
HYDROGRAPH SEPARATION OF RUNOFF COMPONENTS BASED ON RESEARCH OF ENVIRONMENTAL TRACERS IN A SMALL RIVER CATCHMENT
The paper presents research results of a tracer experiment led in a typical catchment of eastern Mazovia. The experiment was conducted to separate a groundwater component from total river runoff, and to identify the prop...
ASSESSMENT OF PERMISSIBLE VARIATION OF SELECTED PHYSICOCHEMICAL PARAMETERS IN THERAPEUTIC WATER IN DŁUGOPOLE-ZDRÓJ
The article presents an assessment of the variability of selected physicochemical parameters that determine the therapeutic properties of water. Calculations were based on the results of the archival analyses of water fr...
BADANIA FRAKCJI CIĘŻKICH W ŚWIETLE ODBITYM
Badaniom mineralogicznym poddano 12 próbek okruchowych pobranych z różnych miejsc i środowisk geologicznych. Badania potwierdziły konieczność wykorzystania metod mineralogicznych i rentgenostrukturalnych do jednoznaczne...