Związki Rosji z Krymem

Apply

Związki Rosji z Krymem

Journal Title: Zeszyty Naukowe Akademii Sztuki Wojennej - Year 2015, Vol 100, Issue 3

Abstract

Rosyjskie gwarancje integralności terytorialnej Ukrainy (w tym przynależności Krymu do Ukrainy), w zamian za rezygnację przez nią z broni nuklearnej, zagwarantowane w podpisanym w grudniu 1994 r. w Budapeszcie przez Rosję, USA, Wielką Brytanię i Ukrainę tzw. Memorandum Budapeszteńskim okazały się nic nie znaczącym świstkiem papieru. Rosja nigdy nie pogodziła się z utratą Krymu, przyznanego w 1954 r. przez ówczesnego przywódcę ZSRR Nikitę Chruszczowa Ukrainie. W czasach istnienia Związku Radzieckiego nie miało to większego znaczenia. Po jego rozpadzie Rosja postawiła sobie za cel jego odzyskanie. Sposobność nadarzyła się w 2014 r. Prezydent Federacji Rosyjskiej Władimir Putin wykorzystał chaos wewnętrzny na Ukrainie do aneksji Krymu, rękoma jego rosyjskich mieszkańców. Jako usprawiedliwienie aneksji podano konieczność obrony własnych obywateli, nieważne czy uzasadnioną, czy nie. Została bez skrupułów wykorzystana przez Putina. Chociaż demokratyczny świat potępił aneksję, nie zrobiło to na Rosji większego wrażenia. Po rozpadzie ZSRR Rosja mozolnie próbuje odbudować imperium, traktując Wspólnotę Niepodległych Państw jako wyłączny obszar swoich wpływów. Wykorzystuje każdą nadającą się sposobność, aby rozszerzyć swoje wpływy lub powiększyć terytorium. Krym stał się z jednym z etapów realizacji tej polityki. Dla Rosji posiadanie Krymu, słonecznej perły Morza Czarnego, jest bezcenne przede wszystkim ze względów militarnych, oprócz tego istotną rolę odgrywają aspekty polityczne i walory turystyczne. Dzięki strategicznemu położeniu Półwyspu Krymskiego nad Morzem Czarnym, a przede wszystkim bazie Floty Czarnomorskiej w Sewastopolu Rosja może sprawować kontrolę nad jego akwenem, zachować wpływy polityczne w regionie, oddziaływać na państwa leżące w jego basenie i szachować należącą do NATO Turcję. Flota Czarnomorska jest środkiem zapewnienia bezpieczeństwa militarnego Rosji na południu. Krym z Rosją najsilniej wiązały i dalej wiążą dwa elementy: baza Floty Czarnomorskiej w Sewastopolu i Rosjanie zamieszkujący półwysep. Większość mieszkańców Krymu stanowią Rosjanie: ponad 58% ludności. W dalszej kolejności są Ukraińcy (24%) i Tatarzy krymscy (12%). Rosjanie zdecydowanie przeważają w Sewastopolu, stanowiąc 71,6% ludności, a Ukraińcy 22,4%. Prezydent Putin, mówiąc o sprawiedliwości historycznej związanej z odzyskiwaniem dawnych terenów rosyjskich, nawiązuje do retoryki zbierania ziem ruskich przez dawnych władców moskiewskich. Jednak Krym nigdy nie był częścią Rusi. Z kolei Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej posunęło się dalej w fałszowaniu historii, nazywając Krym odwieczną częścią Rosji, chociaż został do niej przyłączony w 1783 r. Przed aneksją dokonaną przez carycę Katarzynę 231 lat temu Półwysep Krymski nie miał z Rosją nic wspólnego. Od 1443 r. był częścią samodzielnego chanatu krymskiego, który następnie został uzależniony od Turcji. Przez kilka wieków chanat rywalizował z państwem moskiewskim o przejęcie terytoriów po Wielkiej Ordzie. Ostatecznie uległ w tej walce, ale stanowił duże zagrożenie dla państwa rosyjskiego. Car Rosji Piotr Wielki próbował bezskutecznie zdobyć dostęp do Morza Czarnego. Ostatecznie zrealizowała to caryca Katarzyna II, zdobywając i przyłączając Krym do Rosji. Poddany rosyjskiej kolonizacji i rusyfikacji, z czasem zatracił swój unikatowy tatarski charakter. Dużą rolę na rzecz posiadania Krymu przez Rosję odegrały także jego walory turystyczne. Najpierw okazał się rajem turystycznym dla dworu carskiego, arystokracji, później komunistycznej wierchuszki, a następnie społeczeństwa Związku Radzieckiego. Stał się synonimem luksusowych wakacji – pod palmami, w pełnym słońcu, na kamienistej wprawdzie plaży u stóp wysokich gór, wciskających się w błękitne, ciepłe wody. Podstawową gałęzią gospodarki Krymu jest turystyka. Nie tylko typowa turystyka wypoczynkowo-rekreacyjna, ale także zdrowotna (liczne sanatoria i uzdrowiska). Prezydent Putin ma nadzieję, że wkrótce półwysep będzie przyciągał rzesze turystów z całego świata.

Authors and Affiliations

Stanisław Maksimiec

Keywords

Krym Rosja Ukraina aneksja Imperium Rosyjskie chanat krymski Tatarzy krymscy Turcja Imperium Ottomańskie

EP ID EP79816
DOI -
Views 91
Downloads 0