Cellarium z XIII w. w klauzurze dawnego opactwa cysterek w Trzebnicy
Journal Title: Architectus - Year 2016, Vol 20, Issue 2
Abstract
W prezentowanym artykule przedstawiono wyniki badań architektoniczno-archeologicznych, które przeprowadzono w 2015 r. w piwnicy z fragmentem cellarium klauzury dawnego opactwa cysterek w Trzebnicy. Po ogólnym przybliżeniu historii obiektu i stanu badań, osobno opisano zakres prac architektonicznych i archeologicznych. Końcową część artykułu stanowi próba odtworzenia i datowania przekształceń cellarium klauzury trzebnickiej. Badany fragment cellarium to pozostałość pierwszego budynku klauzury. Jego ściana zachodnia była zarazem częścią elewacji skrzydła zachodniego, a zachowany do dziś fragment pomieszczenia jest jedynym reliktem wnętrza najstarszej klauzury cysterskiego klasztoru trzebnickiego. Cellarium było dwunawowym pomieszczeniem przykrytym sklepieniami krzyżowymi wspartymi na ceglanych gurtach i kamiennym słupie. Pełniło funkcję podręcznego magazynu konwentu cysterek. Zbudowano je prawdopodobnie w latach 1203–1214. Pierwsza przebudowa cellarium nastąpiła około 1706 r. i związana była z powstaniem wielkiego barokowego budynku klauzury cysterek. Wówczas z północnej części cellarium utworzono małą piwnicę. Zmiana funkcji piwnicy nastąpiła około 1894 r. po sekularyzacji klasztoru cysterskiego i wiązała się z początkiem funkcjonowania zgromadzenia sióstr boromeuszek. Wówczas na parterze krużganka północnego urządzono kaplicę zakonną, a pod nią w piwniczce umieszczono prawdopodobnie kotłownię. Kolejna modernizacja piwnicy nastąpiła zapewne około 1909 r., gdy utworzono dużą kotłownię na wschodzie i w pomieszczeniu zbudowano betonową posadzkę, mały basen z drenażami do gromadzenia wód gruntowych i wstawiono piec do osuszania wnętrza. W czasach powojennych ubiegłego stulecia piwnica z fragmentem cellarium była podręcznym składem konwentu. Jej funkcja uległa całkowitej zmianie w 2015 r. po opisywanych badaniach architektoniczno-archeologicznych. Obecnie w jej wnętrzu zorganizowana jest ekspozycja odsłoniętych fragmentów cellarium.
Authors and Affiliations
Ewa Łużyniecka, Paweł Konczewski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP164759
- DOI 10.5277/arc160202
- Views 45
- Downloads 0
Miasta i miasteczka o nowożytnych formach na Dolnym Śląsku
W artykule przedstawiono i porównano rozwiązania planów miast nowożytnych lokowanych na Dolnym Śląsku po wojnie trzydziestoletniej. Pokazano nieliczne rozwiązania urbanistyczne o formach renesansowych i barokowych. Celem...
O tym, jak mierzyć architektoniczne szczęście. Korzyści ze stosowania metod zespolonych. Studium przypadku mieszkańców historycznych budynków
Ostatnie lata przyniosły duży wzrost liczby badań dotyczących szczęścia w architekturze, które definiowane było w różny sposób. Badania i zainteresowanie szczęściem i dobrostanem zostało nawet nazwane jednym z globalnych...
Ekspresja architektury Coop Himmelb(l)au na tle koncepcji estetycznej Gillesa Deleuze’a
Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na współzależność pomiędzy estetyką barokową a współczesną architekturą, odznaczającą się ekspresyjnym wyrazem. Przyczynkiem do rozważań stała się teoria filozoficzna Gillesa Deleuze’a,...
Śląska Szkoła Badań Jakościowych – 20 lat doświadczeń i wniosków z prowadzenia badań jakościowych w budynkach o różnych funkcjach użytkowych
Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza z nich prezentuje dorobek zespołu naukowców i dydaktyków z Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach, którzy od 20 lat realizują badania jakościowe środowiska zbu...
Architektura i urbanistyka XIX- i XX-wiecznych zespołów zabudowy wojskowej na obszarze Śląska. Typologia, stylistyka, rewaloryzacja zespołów – studium wstępne
Architektura powstająca jedynie na zamówienie konkretnego inwestora jest dziedziną sztuki najbardziej podatną na wpływy zewnętrzne. To wypełnianie przestrzeni nie tylko formą materialną, ale również treścią ideową. Szcze...