Dialog i monolog: o względności genologicznych przeciwstawień
Journal Title: Litteraria Copernicana - Year 2015, Vol 15, Issue 1
Abstract
Artykuł Dialog i monolog: o względności genologicznych przeciwstawień stanowi propozycję sproblematyzowania zwyczajowego rozumienia relacji między dialogiem i monologiem, o których sądzi się, że są członami opozycji. Otóż nie są, gdyż zarówno dialog jest elementem monologu, jak i odwrotnie, przy czym jeśli dialogiczność monologu została bardzo dobrze rozpoznana przez współczesną humanistykę (na czele z Bachtinem i polskim komunikacjonizmem), tak relacja odwrotna – monologiczności dialogu – obecna jest w niej jedynie w śladowej postaci. Dzieje się tak prawdopodobnie ze względu na umocowanie myślenia dialogicznego w rozbudowanym kontekście filozoficznym, który sięga już Hegla, którego to umocowania brakuje myśleniu monologicznemu. Po zarysowaniu podstawowych problemów teoretycznych oraz wpisaniu ich w matrycę historyczną przechodzi się do meritum, czyli wypowiedzi religijnych: zarówno tych, które chciałyby uchodzić za dialogiczne, jak i tych, których ambicją byłaby całkowita monologiczność. Konkluzja wynikająca z ich przeglądu w kontekście wcześniejszych ustaleń będzie łatwa do przewidzenia: monologizm religijny, czyli fundamentalizm, zarażony jest dialogicznością (gdyż nie potrafi się obejść bez odniesienia do innego), a jego przeciwieństwo, czyli dialogiczność ekumeniczna, u samych swych podstaw zawiera monolog, gdyż rozmawiać możemy ostatecznie tylko z tymi, którzy przynajmniej częściowo wierzą w to samo, co my.
Authors and Affiliations
Paweł Bohuszewicz
Wstęp
Nie tylko deklamacja – tak pokrótce można oddać charakter prezentowanej propozycji naukowej, by zachęcić czytelników do lektury artykułów objętych zbiorczym tytułem "Tekst i głos", a dotyczących wielorakich – bynajmniej...
Nominalizm, realizm, emergencja
Artykuł przynosi garść uwag do zagadnienia „kolektywnych ram konceptualnych”. Jedną z najważniejszych ram jest retoryczny system komponowania wypowiedzi. Reguły tego systemu łączą nadawców i odbiorców wykształconych w te...
Autor wirtualny
Artykuł przynosi rozwinięcie koncepcji autora wirtualnego, która została zaproponowana podczas dyskusji z Tomaszem Szymonem Markiewką opublikowanej w „Przestrzeniach Teorii”. Punktem wyjścia jest częściowa obrona konce...
Piotr Skarga a kwestia dialogu katolicko-prawosławnego w historii i czasach współczesnych
Piotra Skargę należy uznać za jednego z głównych twórców unii brzeskiej z 1595/1596 roku, która doprowadziła do podporządkowania papieżowi prawosławnej metropolii kijowskiej, obejmującej ziemie Rzeczypospolitej. Ideowym...
W (niedomkniętym) kręgu teorii Erazma Kuźmy
O konstruktywizmie, regionalizmie, autobiografizmie, a także innych wątkach w badaniach szczecińskiego literaturoznawcy, rozmawiają Jerzy Madejski, Andrzej Skrendo, Bogdan Balicki i Sławomir Iwasiów