Genetyka zespołów otępiennych. Część 1: Podłoże molekularne otępienia czołowo-skroniowego i parkinsonizmu sprzężonego z chromosomem 17 (FTDP-17)
Journal Title: Advances in Hygiene and Experimental Medicine - Year 2009, Vol 63, Issue
Abstract
W populacji chorych z otępieniem, prawie 10–15% stanowią przypadki otępienia czołowo-skroniowego (frontotemporal dementia – FTD), w którym proces neurodegeneracji obejmuje głównie płaty czołowo-skroniowe. Pierwszy przypadek postępującego otępienia czołowo-skroniowego opisał w 1892 r. Arnold Pick, który u 71-letniego chorego cierpiącego na zaburzenia mowy i pamięci obserwował wyraźny zanik płatów czołowo-skroniowych oraz charakterystyczne złogi, nazwane później ciałami Picka. Podłoże neuropatologiczne FTD jest bardzo zróżnicowane. W przeciwieństwie do choroby Alzheimera (AD), w mózgu chorych nie występują ani płytki starcze ani zwyrodnienia włókienkowe typu Alzheimera. Otępienia czołowo-skroniowe należą do tzw. tauopatii, grupy chorób, u podstaw powstania których leży zaburzony metabolizm białka tau z rodziny białek zasocjowanych z mikrotubulami (macrotubule associated tau protein – MAPT). W układzie nerwowym białko tau stabilizuje mikrotubule w aksonach neuronów, stąd odpowiada za podstawowe procesy w metabolizmie komórki nerwowej, takie jak: przekazywanie sygnałów, plastyczność czy transport wewnątrzkomórkowy. W mózgu w wyniku alternatywnego składania transkryptów RNA na matrycy genu MAPT (chromosom 17q21.2), jest syntetyzowanych 6 izoform białka tau. Poszczególne izoformy różnią sie liczbą aminokwasów w łańcuchu, obecnością 3 (tau typu 3R) lub 4 (tau typu 4R) domen odpowiedzialnych za wiązanie się z mikrotubulami oraz 1 lub 2 insercji zawierających 29–58 aminokwasów. Izoformy podlegają licznym potranslacyjnym modyfikacjom, m.in.: hiperfosforylacji, glikacji oraz oksydacji, które zmieniają właściwości białka i zaburzają jego prawidłowe funkcjonowanie. Zmieniony metabolizm białka tau zakłóca jego interakcje z tubuliną, co destabilizuje strukturę mikrotubul i inicjuje złożony proces powstawania toksycznych dla mózgu złogów białka tau. W 1998 r. wykryto pierwsze mutacje w genie MAPT odpowiedzialne za rozwój otępienia czołowo-skroniowego połączonego z zespołem parkinsonowskim sprzężonym z chromosomem 17 (frontotemporal dementia and parkinsonism linked to chromosome 17 – FTDP-17). Dotąd zidentyfikowano ponad 40 mutacji w genie MAPT, głównie w rodzinach z autosomalnie dominującą postacią FTDP-17, w pojedynczych przypadkach także w chorobie Picka i AD. Poznane zmiany DNA ze względu na ich efekty molekularne sklasyfikowano na co najmniej dwie grupy:
Authors and Affiliations
Anna Kowalska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP66342
- DOI -
- Views 162
- Downloads 0
Gingiva as a new and the most accessible source of mesenchymal stem cells from the oral cavity to be used in regenerative therapies
Since the discovery of bone marrow mesenchymal stem cells (BMMSCs), many researchers have focused their attention on new sources of mesenchymal stem cells (MSCs). Consequently, MSCs that display self-renewal capacity, mu...
Wpływ tlenu na efekt Warburga: czy w komórkach nowotworowych mleczan powstaje tylko z glukozy?
Wspólną cechą wielu nowotworów jest zjawisko nazywane efektem Warburga – wytwarzanie dużych ilości mleczanu w warunkach dostępności tlenu. Powszechnie przyjmuje się, że mleczan jest syntetyzowany z glukozy, stąd inne okr...
The role of estrogens in Parkinson’s disease
Parkinson’s disease (PD) is a chronic progressive neurodegenerative disorder of the central nervous system. It has a high prevalence, which significantly increases with age. This disease significantly deteriorates the qu...
Metabolism of glycosaminoglycans in the course of juvenile idiopathic arthritis
Juvenile idiopathic arthritis (JIA) is a non-homogeneous autoimmune children’s disease which, despite the applied therapy, has a progressive character with recurrences, leading to damage of joint structures. Progressive...
Nowe biomarkery w prognozowaniu przebiegu szpiczaka plazmocytowego
Szpiczak plazmocytowy jest złośliwą chorobą nowotworową charakteryzującą się niekontrolowaną proliferacją i akumulacją plazmocytów w szpiku kostnym, której zazwyczaj towarzyszy wydzielanie nieprawidłowego białka monoklon...