Geomorfologiczny zapis transformacji den dolin rzek wyżynnych w warunkach różnicowanego natężenia erozji wąwozowej na przykładzie roztoczańskiej doliny Wieprza

Abstract

W artykule przedstawiono transformacje dna roztoczańskiego odcinka doliny Wieprza, determinowane czynnikami naturalnymi oraz antropogenicznymi, które miały miejsce w ciągu kilku ostatnich tysiącleci. W rekonstrukcji rozwoju wykorzystano metody fotointerpretacyjne i kartowanie geomorfologiczno-geologiczne. Datowanie wieku pobranych prób osadów organogenicznych (torfy, namuły torfiaste) pozwoliło na odniesienie rejestrowanych zdarzeń do okresów zróżnicowanej antropopresji na obszarze zlewni i jej skutków. Okresy zróżnicowanej antropopresji skutkowały intensywnymi przekształcaniami form dna i zboczy doliny, odzwierciedlonymi zróżnicowaniem osadów powodziowych w profilu pionowym. Ich miąższość i litologia stanowi czytelny zapis transformacji pod wpływem czynników naturalnych – np. okresowego uwilgotnienia klimatu oraz antropogenicznych – np. intensywności oraz sposobu zagospodarowania dna i zboczy doliny. Starsze poziomy stożków napływowych odpowiadają okresom intensywnej deforestacji obszaru zlewni, zaś młodsze – zmianom sposobu zagospodarowania i wprowadzaniem upraw okopowych. Zmiany w litologii osadów równi zalewowej świadczą o okresowym uaktywnianiu procesów erozyjnych warunkowanych czynnikami naturalnymi (klimat), ale uruchomionych w wyniku zmian w sposobie i strukturze użytkowania. Z kolei obniżenie antropopresji w środowisku dolinnym na obszarze dorzecza skutkuje szybką renaturyzacją środowiska zlewni den dolinnych.

Authors and Affiliations

Waldemar Kociuba

Keywords

Related Articles

Ścieżki dydaktyczne w województwie lubelski – stan i perspektywy rozwoju

The article presents the results of inventory of didactic paths in the Lubelskie Voivodship. The quantitative and qualitative assessment of the condition of this type of routes has been made. An attempt was made to formu...

Geocaching w Roztoczańskim Parku Narodowym

Geocaching is a type of a field game, which consists in finding caches (Eng. cache) placed earlier in the area. Participants of the game find the approximate location of a hidden “treasure”, basing on geographic coordina...

SandBOX-Hipsomaper – pierwszy krok w trzeci wymiar mapy

The reading, analysis and interpretation of the contour line picture is causing pupils quite a lot of problems. They result above all from lack of abilities of getting the third dimension out of the two-dimensional plain...

Download PDF file
  • EP ID EP168318
  • DOI 10.17951/b.2014.69.1.93
  • Views 25
  • Downloads 0

How To Cite

Waldemar Kociuba (2014). Geomorfologiczny zapis transformacji den dolin rzek wyżynnych w warunkach różnicowanego natężenia erozji wąwozowej na przykładzie roztoczańskiej doliny Wieprza. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio B - Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia, 0(1), 93-106. https://europub.co.uk/articles/-A-168318