Granice wspólnoty albo gra z cieniem: brak, sekret i duch przyjaźni w antropologii Plessnera i Derridy
Journal Title: Ruch Filozoficzny - Year 2017, Vol 73, Issue 3
Abstract
Esej przedstawia konfrontację między Helmuthem Plessnerem i Jacquesem Derridą jako dwoma kontynuatorami antropologii filozoficznej, dyscypliną stworzoną przez Johanna Gottfrieda Herdera, który w słynny sposób zdefiniował człowieka jako "niedoskonałą istotę" (Mängelwesen). Chociaż Derrida najprawdopodobniej nie był świadomy Plessnerowskiej interpretacji myśli Herdera, to powinowactwa pomiędzy tymi dwoma myślicielami są uderzające. W przeciwieństwie do konserwatywnego skrzydła Herderianistów, które podkreśla potrzebę zrekompensowania pierwotnego braku konstytutywnego dla człowieka (np. Arnold Gehlen), zarówno Plessner, jak i Derrida wykorzystują myśl, że brak może być wartością samą w sobie i że nie wymaga on natychmiastowej kompensacji kulturowej. W ich odczytaniu tradycji herderowskiej, brak, który wymga kompensacji staje się “sekretną” zasadą indywidualizacji i jako taki stanowi niezbędny fundament liberalnego społeczeństwa opartego na duchu przyjaźni, który pozwala na grę z cieniem indywidualnej prywatności . Argumentując przeciw utopii radykalnej wspólnoty, Plessner i Derrida przedstawiają zarys innego społeczeństwa respektującego granice i dystans implikowany przez konstytutywny brak, którego nigdy nie można w pełni ujawnić.
Authors and Affiliations
Agata Bielik-Robson
Tomasz Jarmużek, Jutrzejsza bitwa morska. Rozumowanie Diodora Kronosa, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2013, ss. 268.
-
Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w 2013 roku
-
System a metasystemowe myślenie bycia Martina Heideggera
System jest pojęciem metodycznym filozofii, która ustala prawa i reguły dla systematycznego postępowania. Źródłowe, greckie znaczenie systemu jako „zestawienia razem”, można rozumieć przynajmniej w trojaki sposób: 1. Wew...
George Berkeley: wykuwając naród Irlandii
W swoich pracach politycznych i ekonomicznych George Berkeley przedstawił oryginalną koncepcję „prawdziwego patriotyzmu”. Koncepcja nie była powiązana z poglądami politycznymi, kwestiami ekonomicznymi, pozycją społeczną,...
Andrzej Leder, Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym, PWN, Warszawa 2016, ss. 362
-