Hanefî Mezhebinde Delil-Hüküm İlişkisi Bağlamında Tenzîhen-Tahrîmen Mekruh Ayrımı
Journal Title: Marife Dini Araştırmalar Dergisi - Year 2018, Vol 18, Issue 1
Abstract
Teklîfî hüküm kapsamında değerlendirilen mekruh kavramının çerçevesi ve diğer teklîfî hükümlerle bağlantısının incelenmesi, kavramın; gelişim sürecinde farklı anlamlara delâlet edecek şekilde kullanılması, özellikle haram kavramı ile yakın ilişkisi bulunması sebebiyle önem arz etmektedir. İlk dönem fıkıh eserlerinde haramı ya da haram oluşu şüpheli olan şeyleri aynı zamanda bir şeyin yapılmasının hoş görülmediğini ifade etmek üzere kullanılan mekruh kavramı, hüküm anlayışının sistemleşmesi ile birlikte teklîfî hükümler kapsamında değerlendirilerek cumhûr fukahânın benimsediği görüşe göre yapılmasında sevap terk edilmesinde ise günah olmayan hüküm şeklinde tanımlanmıştır. Hanefî mezhebinde ise bu genel görüşten farklı olarak mezhep içerisindeki farz-vacip ayrımı ile örtüşecek biçimde kavram, tenzîhen-tahrîmen mekruh şeklinde tasnîf edilmiştir. Bu nedenle mekruh kavramının Hanefî mezhebi sistematiği içerisinde incelenmesi gerekli görülmüştür. Her ne kadar bu ayrım belirgin olarak müteahhîrûn dönemi usûl ve furu‘ eserlerinde yer almakta ise de ayrımın,mezhebin erken döneminden itibaren var olduğu ve delil-hüküm ilişkisine bağlı olarak Hanefî mezhebinin şer‘î delil ve delillerin kesinliği yaklaşımı ile alâkalı olduğu tespit edilmiştir. Zira Hanefî mezhebinin teklîfî hükümleri tasnîfinde de hükmün dayanağı olan delilin sübût ve delâlet yönünden zannî ya da kat‘î oluşu dikkate alınmaktadır. Bununla beraber kat‘î-zannî delil çerçevesinde ele alınan tenzîhen-tahrîmen mekruh ayrımında kat‘î ve zannî olanın ayrıştırılması, verilen hükmün doğru anlaşılması açısından önemli bir husustur. Bu nedenle tenzîhen-tahrîmen mekruh ayrımı değerlendirilirken hükmün dayanağı olan delilin sübût ve delâlet yönünden ele alınması ve aynı zamanda fıkıh usûlü literatüründeki verilerle yetinilmeyip Hanefî fıkıh literatüründehükmün bağlantılı olduğu mesele ile ilgili açıklama ve gerekçelerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Authors and Affiliations
Selma Çakmak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP601702
- DOI 10.33420/marife.338043
- Views 229
- Downloads 0
el-Câhız ve Erken Mu’tezile Kelâmı
Hicrî İlk Üç Asırda "Şefaat" ile İlgili Âyetlerin Tefsiri
Bu makalede, Kur’an’ın nüzul sürecinde inanç dünyasında önemli bir yer tutmuş ve tarih boyunca insanların manevi dünyalarında varlığını farklı şekillerde devam ettirmiş şefaat konusu, hicrî ilk üç asırdaki tefsirler çerç...
Analysis of Obsessive Compulsive Symptom Seen in Youth Period in Terms of Some Variables Like Belief, Worship and Religious Knowledge
Obsessive-compulsive symptoms both can occur in different ways in the individual's life and can manifest in an individual's religious thinking and behavior. Psychological aspects of the individual can cause panic, anxiet...
Hanefî Usul Düşüncesinde Emrin Veya Me’mûr Bihin Kaydı Olarak Vakitler (Vakit Teorisinin Gelişimi Üzerine Bir İnceleme)
Vakit, insan hayatında yadsınamaz önemi haiz olan kavramlar arasında yer almaktadır. İslam dini de kimi ibadet ve sorumlulukları vakitle ilişkilendirmiştir. Konunun bu öneminden hareketle İslam hukukçuları da özelde ibad...
Hadis Tasnîfinde Evâmir ve Nevâhî Literatürü
Hadis edebiyatında farklı tasnîf türlerinin olduğu bilinmektedir. Ancak hadis edebiyatında, ayrı bir başlık altında değerlendirilmemiş bir tasnîf türü daha vardır. Bu tasnîf türü bize göre "evâmir" ve "nevâhî"dir. Çalışm...