Hanefî Mezhebinde Delil-Hüküm İlişkisi Bağlamında Tenzîhen-Tahrîmen Mekruh Ayrımı
Journal Title: Marife Dini Araştırmalar Dergisi - Year 2018, Vol 18, Issue 1
Abstract
Teklîfî hüküm kapsamında değerlendirilen mekruh kavramının çerçevesi ve diğer teklîfî hükümlerle bağlantısının incelenmesi, kavramın; gelişim sürecinde farklı anlamlara delâlet edecek şekilde kullanılması, özellikle haram kavramı ile yakın ilişkisi bulunması sebebiyle önem arz etmektedir. İlk dönem fıkıh eserlerinde haramı ya da haram oluşu şüpheli olan şeyleri aynı zamanda bir şeyin yapılmasının hoş görülmediğini ifade etmek üzere kullanılan mekruh kavramı, hüküm anlayışının sistemleşmesi ile birlikte teklîfî hükümler kapsamında değerlendirilerek cumhûr fukahânın benimsediği görüşe göre yapılmasında sevap terk edilmesinde ise günah olmayan hüküm şeklinde tanımlanmıştır. Hanefî mezhebinde ise bu genel görüşten farklı olarak mezhep içerisindeki farz-vacip ayrımı ile örtüşecek biçimde kavram, tenzîhen-tahrîmen mekruh şeklinde tasnîf edilmiştir. Bu nedenle mekruh kavramının Hanefî mezhebi sistematiği içerisinde incelenmesi gerekli görülmüştür. Her ne kadar bu ayrım belirgin olarak müteahhîrûn dönemi usûl ve furu‘ eserlerinde yer almakta ise de ayrımın,mezhebin erken döneminden itibaren var olduğu ve delil-hüküm ilişkisine bağlı olarak Hanefî mezhebinin şer‘î delil ve delillerin kesinliği yaklaşımı ile alâkalı olduğu tespit edilmiştir. Zira Hanefî mezhebinin teklîfî hükümleri tasnîfinde de hükmün dayanağı olan delilin sübût ve delâlet yönünden zannî ya da kat‘î oluşu dikkate alınmaktadır. Bununla beraber kat‘î-zannî delil çerçevesinde ele alınan tenzîhen-tahrîmen mekruh ayrımında kat‘î ve zannî olanın ayrıştırılması, verilen hükmün doğru anlaşılması açısından önemli bir husustur. Bu nedenle tenzîhen-tahrîmen mekruh ayrımı değerlendirilirken hükmün dayanağı olan delilin sübût ve delâlet yönünden ele alınması ve aynı zamanda fıkıh usûlü literatüründeki verilerle yetinilmeyip Hanefî fıkıh literatüründehükmün bağlantılı olduğu mesele ile ilgili açıklama ve gerekçelerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Authors and Affiliations
Selma Çakmak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP601702
- DOI 10.33420/marife.338043
- Views 207
- Downloads 0
Reasoning Methods in Quran and Their Consideration with regards to Rhetoric
The Quran is a book that prompts a mental envisagement mechanism of human beings. It is possible to see this frequently in hypothetical sentence structures, leaving question marks over the minds of its addressees. The Qu...
From 13th Centurty to 21th Century: the Sociological Reflections to the Contemporary Society From Mawlana’s Meaning Society
It can be seen that Mawlana Jalaluddin Muhammad al-Balkhi al-Rumi, in his books, gives a special importance to social subjects and events. In this frame, the concepts such as society and community have a significant plac...
Şeyhzâde Ahmed Ziyâ Efendi’nin Şiirleri
Devlet-i Âl-i Osman’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş döneminde Konya’da önemli isimlerinden biri olarak temâyüz eden Şeyhzâde Ahmed Ziyâ Efendi, yaşadığı süreçte çevresinde etkili olmuş bir Osmanlı münevveridir. O bir yö...
Evamir and Nevahi Literature in Classification of Hadith
It is known that there are different types of classification in hadith literature. However, there is a type of classification that has not been evaluated under a separate heading in hadith literature. This paper discusse...
The Issue About Adam and His Spouse’s Removal of Heaven in the Classical and Modern Periods Commentaries of the Qur’an -A Comparative Approach-
Âdem ve Havva’nın cennetten çıkarılması meselesi, kadın etrafında birtakım sorunları ortaya çıkarmıştır. Cennetten çıkarılma konusunun ele alındığı ayetler çerçevesinde kimi tefsir kaynaklarında konu, Havva’nın esas fail...