Heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est – jako reguła rzymskiego prawa spadkowego
Journal Title: Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem - Year 2016, Vol 8, Issue 2
Abstract
W rzymskim prawie spadkowym, aż do prawa poklasycznego, ustanowienie dziedzica w oparciu o regułę heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est, było fundamentem całego testamentu. Heredis institutio była koniecznym elementem treści testamentu, należało ją umieścić na samym początku, ponieważ rozrządzenia zawarte przed nią były nieważne. Tak przynajmniej było, aż do prawa justyniańskiego, w którym powyższy formalizm został zniesiony.Pierwsze wyjątki od reguły heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est i wynikającej z niej kolejności zamieszczanych rozrządzeń testamentowych, można zauważyć już w prawie klasycznym, odnośnie do ustanowienia opieki, powołania do dziedziczenia własnego niewolnika z równoczesnym wyzwoleniem oraz wydziedziczenia. Ponadto prawo rzymskie, w oparciu o działalność pretorów oraz prawo cesarskie, dopuszczało wyjątkowo utrzymanie pozostałej treści testamentu (zapisy, fideikomisy, wyzwolenia), gdy odpadła heredis institutio lub nie doprowadziła do dziedziczenia.Zatem przyjęcie spadku przez ustanowionego w testamencie dziedzica staje się już w prawie klasycznym czystą formalnością, a omawiana reguła doznaje szeregu odstępstw i wyjątków. Natomiast zachodniorzymska praktyka poklasyczna i Justynian pominęli w ogóle wspomnianą zasadę.Tak jak i we współczesnym polskim ustawodawstwie powołanie spadkobiercy jest uprawnieniem testatora, a nie konieczną treścią testamentu. Do typowych rozrządzeń testamentowych można zaliczyć obok ustanowienia spadkobiercy (art. 959 i n. k.c.), wydziedziczenie, ustanowienie zapisu. W prawie polskim ważny będzie testament zawierający tylko jedno rozrządzenie. W żadnym razie ustanowienie spadkobiercy w testamencie nie jest wymogiem jego sporządzenia, testator nie musi naruszać porządku dziedziczenia ustawowego, może się ograniczyć do dyspozycji o innym charakterze.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Renata Świrgoń-Skok
Keywords
Related Articles
- EP ID EP210536
- DOI 10.7206/kp.2080-1084.114
- Views 76
- Downloads 0
On Political Impotence: How Liberal Democracy Becomes Militant, and Its Demos Becomes Impotent
Research into liberal democracy’s self-preserving quality is usually confined to the notion ‘militant democracy’ and focuses mainly on the specific instruments the political system employs to challenge its adversaries an...
Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt K 34/15)
Glosowane orzeczenie dotyczy głośnego problemu wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego na stanowiska opróżniane w okresie przypadającym na zakończenie dotychczasowej kadencji parlamentu i rozpoczęcia nowej jego kadencji...
Rewolucja technologiczna w podatkach
Publikacja dotyczy szeroko rozumianej rewolucji technologicznej w zakresie rozliczeń podatkowych, która obecnie dokonuje się na całym świecie, również w Polsce. Praca została podzielona na części. Poszczególne części wsk...
Leibniz i początki nowożytnego nacjonalizmu językowego
W artykule przedstawiam poglądy Leibniza w kontekście siedemnastowiecznej debaty na temat początków języka, inspirowanej jeśli nie czystym nacjonalizmem, to z pewnością poczuciem pierwszeństwa językowej i kulturowej trad...
Cokolwiek myślisz, pomyśl odwrotnie. Punkt widzenia prawa kosmicznego
Artykuł ma na celu pomoc w ugruntowaniu się przekonania, iż aby zrozumieć przemiany zachodzące w polityce prawa kosmicznego i w prawie kosmicznym należy odejść od konwencjonalnego punktu widzenia i pomyśleć odwrotnie. Au...