Instrumenty z mechanizmem młoteczkowym i ich rola w kształtowaniu się stylu kompozytorskiego utworów na instrumenty klawiszowe w latach 1730-1780, cz. III: Instrumenty klawiszowe w salach koncertowych i salonach
Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2019, Vol 1, Issue 11
Abstract
Niniejszy tekst stanowi trzecią – ostatnią część cyklu artykułów poświęconych instrumentom klawiszowym z mechanizmem młoteczkowym w XVIII w. opublikowanych w kolejnych numerach „Notesu Muzycznego”. Pierwsze dwie części dotyczą przede wszystkim historii budownictwa instrumentów klawiszowych w XVIII w.: pierwszych fortepianów oraz innych oryginalnych wynalazków. Trzecia część poświęcona jest natomiast zmieniającej się pozycji fortepianu w życiu muzycznym tego okresu – koncertowym, wydawniczym i kompozytorskim. Zwieńczeniem tej części jest chronologiczno-tematyczne zestawienie (w formie tabeli poglądowej) ważniejszych zjawisk i wydarzeń omawianych w całym cyklu artykułów. Pierwsze wzmianki o szerszej obecności na rynku muzycznym, jak i w życiu koncertowym instrumentów klawiszowych z mechanizmem młoteczkowym pochodzą z lat 60. XVIII w. W latach 70. nastąpił szybki wzrost popularności tych instrumentów w życiu salonowym, przede wszystkim w Anglii i Francji (instrumenty stołowe), jak również na terenie Niemiec, gdzie ze względu na dominację tradycyjnego klawikordu trwało to jednak nieco dłużej. Na skutek nieprecyzyjnego nazewnictwa, używanego aż do lat 80-90. XVIII w., trudno jest niejednokrotnie wskazać, o jaki instrument klawiszowy w danym przypadku chodziło, a w związku z tym nie sposób ocenić, jak wielką popularnością cieszył się wówczas konkretny instrument. Niektórzy badacze sugerują, że obecność instrumentów z mechanizmem młoteczkowym w życiu muzycznym tamtych czasów była znacznie większa niż to się może wydawać. Prawdopodobnie zarówno fortepiany młoteczkowe, jak i tangentowe oraz ich inne odmiany nie były wówczas przeciwstawiane klawesynom, lecz traktowane jako specjalny rodzaj w ramach tej samej grupy instrumentów. W latach 80. XVIII w. staje się normą podwójne przeznaczenie utworów na instrumenty klawiszowe: „na klawesyn lub fortepian”. Mimo wzrostu popularności fortepianów (w stosunku do klawesynów) w latach 90., określenie to utrzyma się na kartach tytułowych dzieł do końca stulecia. W latach 80-90. XVIII w. pojawiają się również pierwsze szkoły gry przeznaczone na fortepian. Poszerzenie możliwości ekspresyjnych instrumentów klawiszowych stanowiło odpowiedź na zmieniające się zapotrzebowania stylów galant i Empfindsamkeit. Z drugiej strony, obecność fortepianów wywarła istotny wpływ na styl konkretnych kompozycji. W celu zobrazowania tych procesów przedstawiono w aneksie analizy dwóch reprezentatywnych cyklów utworów z lat 60. XVIII w., napisanych z myślą o tym nowym instrumencie: Sonat op. 1 Johanna Gottfrieda Eckarda i Sonat op. 5 Johanna Christiana Bacha.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Joanna Owczarek-Ciszewska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP641076
- DOI 10.5604/01.3001.0013.3521
- Views 39
- Downloads 0
Performance topics in harpsichord music in the second half of the 18th century – Part 1
The present article is connected in terms of its topic with the text entitled Harpsichord or piano? Different concepts in the 18th century keyboard music published by the author in “Notes Muzyczny” no. 1 (9) 2018, and it...
Podstawowe zagadnienia wykonawcze pełnogłosowego stylu akompaniamentu we Francji w latach 1690–1750 w świetle wybranych traktatów, część III: Środki służące wzmożeniu ekspresji, indywidualizacji oraz wzbogaceniu brzmienia pełnogłosowego basso continuo
Jest to ostatni artykuł z cyklu Podstawowe zagadnienia wykonawcze pełnogłosowego stylu akompaniamentu we Francji w latach 1690-1750 w świetle wybranych traktatów. Autor, kontynuując rozważania na temat środków wykonawczy...
Chamber music by Andrzej Kurylewicz – the discovery
Andrzej Kurylewicz was a unique artist. He played the trumpet and trombone, but primarily he played the piano. Nevertheless, the basic area of his artistic activity was composition; he left us with 65 opused works. Even...
Wydarzenia artystyczne i naukowe (październik 2015 – maj 2016)
Wydarzenia artystyczne i naukowe (październik 2015 – maj 2016)<br/><br/>
Textiles of Louis XIV
The article about textiles of Louis XIV was based on the lecture its author delivered during the Artistic and Scholarly Session “In the time of Couperin”, which took place at the Academy of Music in Łódź on 17–20 April 2...