İslam Felsefesi ve Kelâm Açısından Başkasıyla Zorunlu Mümkün Varlık Terimi
Journal Title: Bilimname - Year 2018, Vol 201801, Issue 35
Abstract
İslam düşüncesinde varlık imkânla ilişkisi bakımından üç biçimde değerlendirilmiştir. İlki, zâtında imkân bulundurmayan varlık: Tanrı'dır. İkincisi, zâtında imkânı bilkuvve olan ve zorunlu olmayan varlıktır. Bu varlık var olmak zorunda değildir. Var olmaya da yok olmaya da eşit mesafededir. Bu iki yaklaşım hem İslam felsefesi hem de kelâmda ittifakla kabul edilmiştir. Üçüncü yaklaşımda ise imkân, varlıktan önce olmayıp, aksine zâtta imkânı bilfiil varlığıyla birlikte bulunur ve başkasıyla zorunlu zâtıyla mümkün varlık şeklinde ifade edilir. İslam filozofları ay üstü âlem, akıllar ve diğer ezeli yaratıkları bu şekilde başkasıyla zorunlu kategorisinde değerlendirir. Bilfiil var olan varlığı bir şekilde zorunlulukla ilişkilendiren filozoflar karşısında kelâmcılar ise imkân vasfının zorunluluk ile bir arada kullanılmaması gerektiğini ileri sürerler. Biz bu çalışmamızda filozofların ortaya koyduğu biçimde başkasıyla zorunlu mümkün varlık terimini ve kelâmcıların buna yönelik itirazlarını araştırdık. Buradan yola çıkarak, her iki disiplinin mümkün varlığa dair farklı yaklaşımlarının, onların alem tasavvurları üzerindeki etkilerini ortaya koymayı amaçlıyoruz. Araştırmamızı klasik felsefi ve kelâmî literatürün öne çıkan örnek metinlerini inceleyip analiz ederek yürüteceğiz.
Authors and Affiliations
Sibel KAYA
Keywords
Related Articles
- EP ID EP471086
- DOI 10.28949/bilimname.397045
- Views 80
- Downloads 0
Gazzâlî’ye Göre, Mahrem Tecrübe: Huzûrî Bilgi/Accordıng to al-Ghāzālī: Knowledge by Presence
Öz Gazzâlî`ye göre, insanın anlama kabiliyetinin sınırları, rasyonel düşünmenin metafizik alandaki erişim alanıyla kısıtlanamaz. Rasyonel-mantıksal düşünme biçimi, karşılaştırma, tasnif, tefrik, analiz ve inşâ etme amacı...
Endülüslü Muhaddis Kâdî Mühelleb b. Ebî Sufre’nin Buhârî Rivayeti/Bukhari Narration of Andalusian Hadith Scholar Kâdî Mühelleb b. Ebî Sufre
Öz Endülüslü muhaddis Mühelleb b. Ebî Sufre (v. 435/1044), “Buhârî Rivâyeti” ile meşhur olmuştur. Üçüncü nesil Buhârî ravileri Asîlî (v. 392/1002) ile Kâbisî’den (v. 403/1012) sema yoluyla rivâyette bulunmuş bir Buhârî r...
Muhammed Gazali ve Et-Tefsîru'l-Mevzûî Li Suveri'l-Kur'âni'l-Kerîm İsimli Eserindeki Tefsir Metodu/Muhammad Gazalı and His Tafsir Method in the Book Named at-Tafsir Al-Mavzûi Li Suver Al-Quran Al-Kerim
Muhammed Gazali (1917-1996), İslâmî ilimlerin hemen her ala-nında onlarca eser vermiş velûd bir âlimdir. Yirminci yüzyılın en önemli ıslahatçı âlimlerinden birisi olan Gazali, bütün hayatı bo-yunca İslâm ümmetinin dertle...
Starting With Locke
Düşünce dünyasındaki önemi hiçbir zaman eksilmeyen düşünürlerden birisi olan John Locke’un felsefi fikirlerinin hemen hemen tamamının kısaca tanıtıldığı bu kitapta, Locke’un neden orta çağın sonu, modern dönemin başlangı...
Hadiste Telfik: Metin Eksenli Bir Araştırma/Talfiq in Hadith: A Text-Based Research
Öz Temel anlamı birleştirmek ve eklemek olan telfik sözcüğü, Usûl-i Fıkıh ve Furû-i Fıkıh ilminde farklı bir anlama sahip olmakla birlikte, Hadis ilminde de terim anlamında kullanıma sahiptir. Hadis ilminde telfik, aynı...