KIRGIZ TÜRKÇESİNDE SES UYUMLARININ SEBEP OLDUĞU SES DEĞİŞMELERİ

Apply

KIRGIZ TÜRKÇESİNDE SES UYUMLARININ SEBEP OLDUĞU SES DEĞİŞMELERİ

Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2017, Vol 1, Issue 1

Abstract

Dillerde ünlü ve ünsüzlerde meydana gelen değişmelerin çeşitli sebepleri vardır. Bu değişimlerin bir bölümü, münasebette bulunulan diller, kültürler, iklim ve coğrafya gibi dilin “dış tarihi” ile ilgilidir. Diğer önemli bir kısmı ise, dilin iç dinamiklerinden kaynaklanan “dilin iç tarihi” ile ilgili değişme ve gelişmelerdir. Türk dilinde ünlüler ile ilgili “kalınlık-incelik ve düzlük-yuvarlaklık”, ünsüzlerle ilgili de “tonluluk-tonsuzluk” uyumu adı verilen önemli ve özel bir uyum sistemi bulunmaktadır. Çağdaş Türk yazı dillerinde bu uyum sistemlerinin durumu önemli farklılıklar göstermektedir. Kırgız Türkçesi, çağdaş Türk yazı dilleri arasında ünlü ve ünsüz uyumlarını en ileri düzeye taşıyan ve en sağlam biçimde işleten yazı dilidir. Bu uyum sistemleri geliştikçe, dil kendi doğası gereği, kelime tabanlarında ve ekleşme durumunda karşılaştığı uyuma aykırı biçimleri değiştirip dönüştürerek uyuma uygun hale getirmektedir. Türk yazı ve konuşma dillerinin tümünde bulunmakla birlikte, ünlü ve ünsüz uyumlarına bağlı ses değişmelerinin en karakteristik ve yaygın örnekleri, Kırgız Türkçesinde görülmektedir. Onun için bu bildiride “ses uyumlarının sebep olduğu ses değişmeleri” Kırgız Türkçesi özelinde incelenmeye çalışılmıştır.

Authors and Affiliations

Ahmet BURAN

Keywords

EP ID EP259165
DOI 10.30563/turklad.318145
Views 116
Downloads 0