Kościół bernardynów w Rzeszowie. Mistagogia przestrzeni prowadzącej do wnętrza świątyni

Apply

Kościół bernardynów w Rzeszowie. Mistagogia przestrzeni prowadzącej do wnętrza świątyni

Journal Title: Folia Historica Cracoviensia - Year 2016, Vol 22, Issue

Abstract

W latach 1610–1629 z fundacji Mikołaja Spytka Ligęzy wzniesiono w Rzeszowie na miejscu objawień Matki Boskiej kościół, nad którym opiekę powierzono bernardynom. W związku z jubileuszem 500-lecia owych objawień, przypadającym w 2013 roku, w kościele dokonano szeregu prac renowacyjnych. W kruchcie, która zajmuje dolną kondygnację wieży, na osi na wprost prezbiterium odkryto wejście, zamurowane prawdopodobnie wkrótce po wybudowaniu kościoła, i przebito je ponownie, zgodnie z pierwotnym założeniem. Pomieszczenie kruchty w przyziemiu wieży zajmuje przestrzeń na planie zbliżonym do kwadratu, przykrytą sklepieniem krzyżowym. W każdej ścianie znajduje się otwór wejściowy wypełniający wnękę w grubości muru zamkniętą łukiem odcinkowym. Dwie pary dwuskrzydłowych drzwi z brązu, obustronnie rzeźbionych, prowadzą do wnętrza kruchty z zewnątrz, natomiast kolejne drzwi, również pokryte dekoracją rzeźbiarską, oddzielają to pomieszczenie od nawy. Ich częściowe przeszklenie sprawia, że w kształt pola obrazowego zostaje wpisane całe wnętrze bogatej, manierystyczno-barokowej budowli, tworząc przestrzenny układ scenograficzny, rozwijający się w głąb, aż do tabernakulum i ołtarza głównego w prezbiterium. Z natury rzeczy ruchomy układ skrzydeł pozwala tworzyć zmienne konfiguracje o zróżnicowanym przesłaniu, rozwijającym się w czasie i przestrzeni. Obrazy z historii lokalnego objawienia i postaci miejscowych świętych poprzez przedstawienia i cytaty biblijne stopniowo prowadzą widza do tajemnicy wcielenia. Przestrzeń kruchty, łącząca umiejętnie przekaz ikonograficzny z symboliką i ekspresją formy (m.in. symbolika światła i symbolika materiału) stanowi znaczący element, a zarazem metaforę wtajemniczenia mistagogicznego, dokonującego się podczas przekraczania granicy pomiędzy profanum a sacrum.

Authors and Affiliations

Grażyna Ryba

Keywords

Servants of the devil or protectors of Christianity and apostles among pagans? Shaping the image of Poland and Poles in the context of steps taken by Wladyslaw II Jagiello’s diplomacy against ‘Satira’ by John Falkenberg

The author analyses the legal action of the Polish delegation against the Satira by Dominican friar John Falkenberg, which appeared at the Council of Constance (1414–1418). In his work, Falkenberg called for the extermin...

EP ID EP237427
DOI 10.15633/fhc.2087
Views 43
Downloads 0