Między ładem a chaosem: przygoda marszałka de Bassompierre w ujęciu Goethego i Hofmannsthala
Journal Title: Litteraria Copernicana - Year 2015, Vol 16, Issue 2
Abstract
Przedmiotem artykułu jest porównanie sposobu literackiej realizacji tego samego tematu przez Goethego i Hofmannsthala w opowieści nawiązującej do wspomnień francuskiego arystokraty François de Bassompierre’a, żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku. Chodzi o krótkotrwały, tajemniczo przerwany romans arystokraty z piękną kobietą niższego stanu. Johann Wolfgang Goethe, obserwując z niepokojem rozwój wypadków podczas Rewolucji Francuskiej oraz będąc naocznym świadkiem wojen napoleońskich, sięga do wspomnień Bassompierre’a na potrzeby swego wzorowanego na Dekameronie cyklu Gawędy uchodźców niemieckich, którego ogólna wymowa jest pochwałą idei ładu i powściągliwości. Hofmannsthal – jeden z czołowych przedstawicieli wiedeńskiej moderny – posługuje się tekstem Goethego, tworząc rodzaj palimpsestu; wypełnia przy tym uściślającą treścią wiele miejsc pierwotnie niedookreślonych. Przede wszystkim jednak zmienia narracyjne otoczenie opowieści: pozbawia ją (dydaktycznego) kontekstu, w jaki wyposażył ją jego poprzednik. W swojej wersji historii podkreśla takie elementy, jak niewyrażalność odczuć i celebrowanie doznań zmysłowych, dając wyraz swej estetyzującej wizji świata i tworząc tym samym utwór w znacznym stopniu polemiczny w stosunku do wersji Goethego.
Authors and Affiliations
Małgorzata Klentak-Zabłocka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP191392
- DOI 10.12775/LC.2015.021
- Views 181
- Downloads 0
Piśmiennictwo Tatarów – muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego: fakty i mity (wybrane zagadnienia)
Artykuł jest poświęcony charakterystyce kitabistyki jako subdyscypliny filologicznej z uwzględnieniem szczególnej roli i rangi historyczno-kulturowej i religijnej rękopiśmiennych tekstów Tatarów – muzułmanów litewsko-pol...
W uścisku rozróżnienia, czyli o tym dlaczego humanistyka niesie zagrożenia dla procesu poznawczego oraz jak ich uniknąć za pomocą perspektywy konstruktywistycznej
Artykuł opisuje podział na nauki humanistyczne i przyrodnicze jako pułapkę i zagrożenie dla wytwarzania wiedzy w nauce oraz prezentuje – z konstruktywistycznego punktu widzenia – możliwą drogę ucieczki od opresji tego ro...
Wielkie stulecie Polaków. Wiek XIX – koniec lektury?
Autor omawia stan badań nad literatura polską XIX w. w szerokim kontekście europejskiej humanistyki oraz aktualnych wyzwań historycznoliterackich i światopoglądowych. Omawia główne kierunki badawcze i zwraca szczególną u...
Szkic do portretu Artura Hutnikiewicza. O dedykacjach w książkach z biblioteki Profesora
Artykuł jest próbą zrekonstruowania portretu Artura Hutnikiewicza i powstał dzięki analizie dedykacji rękopiśmiennych w publikacjach znajdujących się w prywatnym księgozbiorze autora Młodej Polski. Dedykacje stanowią dla...
Próba typologii podstawowych zagadnień komparatystycznych
Przedmiotem komparatystyki nie są substancje, lecz relacje. Relacje nie „istnieją”, trzeba je łączyć. Cztery rożne sposoby tworzenia relacji odpowiadają czterem podstawowym zagadnieniom komparatystyki. Porównanie semanty...