Obrady okrągłego stołu w polsce jako przejaw koncyliacyjnego społeczeństwa obywatelskiego
Journal Title: Вісник Маріупольського державного університету. Серія: Історія. Політологія - Year 2015, Vol 5, Issue 12
Abstract
Artykuł dotyczy przeobrażeń systemu politycznego w Polsce lat 80. począwszy od narodzin „ Solidarności". Powstanie związku stworzyło nową sytuację społeczno-polityczną w kraju. W jego wyniku zaczęła funkcjonować przestrzeń autonomii tworząca zręby społeczeństwa obywatelskiego. Podpisanie porozumień sierpniowo-wrześniowych nie zostało utrwalone zmianami o charakterze ustrojowym - nie przeprowadzono zmian w warstwie konstytucyjnej. Miało ono jednak ogromny wpływ na kształt konstytucji rzeczywistej, opisującej faktyczny układ sił w systemie politycznym. Podstawę teoretyczną artykułu stanowi koncepcja hiszpańskiego socjologa Victora Pereza-Diaza, który wprowadził rozróżnienie na społeczeństwo obywatelskie sensu stricto oraz sensu largo. W sensie wąskim społeczeństwo obywatelskie obejmuje instytucje społeczne, w tym rynki i stowarzyszenia, jak również sferę publiczną. Wyklucza natomiast instytucje państwa. Na społeczeństwo obywatelskie w sensie szerokim składają się elementy tworzące społeczeństwo obywatelskie sensu stricto, ale także zbiór społeczno-politycznych instytucji, do których należy ograniczona w swych prerogatywach władza lub państwo respektujące rządy prawa. Proces transformacji systemowej może być postrzegany jako przejście od społeczeństwa obywatelskiego sensu stricto do społeczeństwa obywatelskiego sensu largo, które tworzy podstawy państwa demokratycznego. Autor proponuje kategorię koncyliacyjnego społeczeństwa obywatelskiego dla opisu przeobrażeń, których finalnym efektem były obrady Okrągłego Stołu w Polsce. Jego początek wyznaczają lata 1986-1987, w tym przeprowadzona wówczas amnestia oraz zgłoszona przez „Solidarność" propozycja tzw. „paktu antykryzysowego". Dążeniem obu stron, opozycyjnej oraz rządowej, było zawarcie porozumienia normalizującego sytuację w kraju. Celem władzy było powolne otwarcie systemu oraz uzyskanie poparcia społecznego dla proponowanego kierunku reform. Środowiska opozycyjne dążyły do uzyskania wpływu na procesy polityczne w państwie. Ich postulatem było odbudowanie niezależnej wobec władzy przestrzeni społecznej, która została zlikwidowana wraz z wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 roku. Artykuł ukazuje najistotniejsze wydarzenia, które doprowadziły do zawarcia porozumienia przy Okrągłym Stole. Jego postanowienia znacząco przerosły oczekiwania strony opozycyjnej. Jednocześnie realizacja zawartego kompromisu przyspieszyła proces przemian demokratycznych i upadek systemu autorytarnego, co stworzyło warunki dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego sensu largo. W podsumowaniu autor zwraca uwagę na cztery komplementarne wymiary obrad Okrągłego Stołu kluczowe dla podejmowanej problematyki społeczeństwa obywatelskiego.
Authors and Affiliations
Rafal Wieckiewicz
Keywords
Related Articles
- EP ID EP640789
- DOI -
- Views 57
- Downloads 0
Діяльність «Союзу польського народу» на Правобережній Україні в історичній літературі середини ХХ – початку ХХІ ст.
У статті аналізуються праці істориків ХХ – поч. ХХІ ст., у яких досліджуються форми і напрямки діяльності польського таємного товариства «Союз польського народу» на території Правобережної України, метою якого була підго...
НЕОРДИНАРНЕ ПОХОВАННЯ ЗРУБНОГО ЧАСУ З КУРГАНУ БІЛЯ СМТ. ЯЛТА (ПІВНІЧНО-СХІДНЕ ПРИАЗОВ'Я)
У статті проаналізовано поховальний обряд одного з поховань зрубної культури доби пізньої бронзи Північного Приазов'я, досліджених археологічною експедицією Маріупольського державного університету. Комплекс демонструє ни...
ТЕОРЕТИКО-МЕТОДОЛОГІЧНА КОНЦЕПТУАЛІЗАЦІЯ ПОНЯТТЯ «ПОЛІТИЧНА КОРУПЦІЯ»
Поняття політичної корупції визначено через призму методології неоінституціоналізму. Політична корупція охарактеризована як деструктивний політичний інститут. Акцентовано на підривному, партикулярному характері політично...
UKRAINIAN FRONTS OF «NEW MODERN WAR»
In this article the Ukrainian-Russian confrontation (that has lasted since 2014) is studied in the light of «new modern wars» notion. The relevance of such an approach as distinct from the analysis of the RF’s military c...
КЛЕРИКАЛЬНІ ПАРТІЇ ТА ГРОМАДСЬКО-ПОЛІТИЧНІ ОРГАНІЗАЦІЇ ГАЛИЧИНИ 1820-1930-Х РОКІВ У КОНТЕКСТІ КОНСЕРВАТИВНОГО СПАДКУ УКРАЇНИ
У статті розглядається феномен галицького консерватизму на прикладі діяльності громадсько-політичних організацій та клерикальних партій, що функціонували у 1820- 1930-х роках на теренах Галичини. Приділено основну увагу...