POLISEMIA KRZYŻA W PRAKTYKACH SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO Religia i formy partycypacji społeczno-politycznej: empiryczne przyczynki do konstrukcji modelu religii obywatelskiej w Polsce
Journal Title: Miscellanea Anthropologica et Sociologica - Year 2012, Vol 13, Issue 1
Abstract
Wiek XX zaowocował wieloma próbami ponownego „zaczarowania świata” religiami politycznymi. Socjolog i historyk idei Raymond Aron w pracy pt. Opium intelektualistów przekonywująco opisał ideologię marksistowsko-leninowską oraz partię komunistyczną w kategoriach religijnych, a właściwie quasi-religijnych, zaś rozprzestrzenianie się idei marksistowskich wśród elit intelektualnych jako formę religijnego prozelityzmu. Istnienie ruchów „Moralnej Większości” w demokracjach zachodnich dowodzi, że systemy religijne włączają się w nurt życia politycznego. Huntingtonowska koncepcja „zderzenia cywilizacji” opiera się na uznaniu religii za fundamentalny element cywilizacyjnej tożsamości, a współpracownik Samuela Huntingtona, Bassam Tibi, postuluje utworzenie odrębnej dziedziny wiedzy – socjologicznej islamologii, która wyjaśniałaby procesy społeczne, kulturowe i polityczne zachodzące w świecie islamu. Także w Polsce transformacja ustrojowa zainicjowała debatę o roli Kościoła w konstruowaniu systemu demokratycznego i w budowaniu etosu społeczeństwa obywatelskiego. Okres ideologicznego wykluczenia problematyki religijnej z dyskursu politycznego dobiegł końca. Zatem zarysowanie tematu dotyczącego oddziaływania religii na politykę wydaje się być usprawiedliwione. Religia republiki (the religion of the republic), religia demokracji (the religion of demokracy), religia amerykańskiego stylu życia (the religion of the American way of life), religia społeczna (social religion), wiara wspólnoty (a common faith), publiczna pobożność, publiczna teokracja, gnoza polityczna, nacjonalizm religijny, mistycyzm polityczny, świecka religia czy wreszcie religia obywatelska to tylko niektóre terminy, przy pomocy których reprezentanci nauk społecznych ujawniają zjawisko amalgamacji sfery władzy politycznej i sfery doświadczeń religijnych w społeczeństwie obywatelskim. Posługiwanie się nader twórczymi kategoriami politycznymi jest usprawiedliwione przy odwoływaniu się do filozoficznych i teologicznych interpretacji. Korzystając z koncepcji J. J. Rousseau, J. Hoene Wrońskiego, C. Schmitta, J. B. Metza, E. Voegelina, A. Besancona czy R. Bellaha próbuje się zdiagnozować zjawisko, wymykające się precyzyjnym analizom. Zasadniczym celem prelekcji jest zatem zarysowanie pól problemowych związanych z kategoriami o źródłach filozoficznych obecnymi jednak w socjologicznych analizach. W tekście pragnę bardziej przedstawić niż interpretować wyimkowe dane ogólnopolskiego badania serii Polski Pomiar Postaw i Wartości 2009 (n=1346) oraz Polskiego Pomiaru Postaw i Wartości 2010, które intencjonalnie stanowiły złożony miernik wiązki zachodzących równolegle procesów w obrębie religii i życia publicznego.
Authors and Affiliations
Marcin Zarzecki
Keywords
Related Articles
- EP ID EP52881
- DOI -
- Views 87
- Downloads 0
KULTURA: Teoria i praktyka alchemiczna jako aktywność jednocząca dziedzinę kultury i życia
Artykuł odnosi się do !lozo!i czynu M. Bachtina i jego teorii dotyczącej fundamentalnego rozłamu pomiędzy dwoma światami: światem kultury i światem życia. Rozpad ten Bachtin opisuje jako „rozdział między treścią-sensem d...
KRYZYS MIASTA JAKO WSPÓLNOTY? Od kryzysu do klastra miejskiego. W poszukiwaniu nowej formuły rozwoju małych miast
Celem artykułu jest zarysowanie koncepcji klastrów miejskich, które mogą stanowić odpowiedź na trudności rozwojowe małych miast. Procesy globalizacji powodują m.in. zagęszczenie relacji międzynarodowych, ukształtowanie s...
Strony redakcyjne
IDEA CZŁOWIEKA I BÓSTWA W STAROŻYTNOŚCI CZĘŚĆ I: Xenophon’s Cyrus, Alexander φιλόκυρος. How carefully did Alexander the Great study the Cyropaedia?
It is well known that for Alexander the Great the Persian dynast Cyrus (559–530 BC) was an object of imitation; there was a tradition in antiquity that Alexander was “fond of Cyrus” (φιλόκυρος; philokyros). The purpose o...
POLISEMIA KRZYŻA W PRAKTYKACH SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO Polski „Krzyż Dziejów” w twórczości wielkich romantyków
W dziejach polskiej religijności i kultury symbol krzyża jako najważniejszy znak chrześcijaństwa ma miejsce wyjątkowe. Literatura piękna, zwłaszcza poezja, ukazuje, że zawsze pełnił ważną rolę w liturgii, kulturze, sztuc...