Prekmurje - oderwanie od Węgier i przyłączenie do Słowenii (1919–1920)

Apply

Prekmurje - oderwanie od Węgier i przyłączenie do Słowenii (1919–1920)

Journal Title: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej - Year 2012, Vol 47, Issue

Abstract

Problematyka prezentowanego artykułu stanowi kontynuację rozważań jego autorki dotyczących Europy Środkowej w historii najnowszej. Główna uwaga w niniejszym artykule została skoncentrowana na niewielkiej pod względem powierzchni i liczby mieszkańców krainie historyczno-geograficznej, jaką jest Prekmurje. Do I wojny światowej należało ono do dwóch zachodnich węgierskich komitatów Vas i Zala i razem z przylegającym do niego Porabjem nazywane było Vendvidék. Pomimo tego stanu rzeczy słowiańska ludność Prekmurja nie została madziaryzowana, co w dużym stopniu stanowiło rezultat utrzymującego się w Prekmurju i w sąsiednich krainach kultu Świętych Cyryla i Metodego. W zachowaniu słoweńskiej identyfikacji mieszkańców Prekmurja duże znaczenie miała rola, jaką odgrywała ludność słoweńska w systemie zabezpieczeń nazywanych „Gyepű” i „Őrség” (straży). Przytoczone zostały w tekście cytaty z publikacji autorów węgierskich, którzy nie ukrywają, że Węgrzy od Awarów nauczyli się słowiańską ludność traktować jako wał ochronny nad granicą, przyjmujący pierwsze uderzenie nieprzyjaciela. Dlatego pierwsze miejscowości Prekmurja zamieszkałe przez ludność węgierską oddalone są od Mury przynajmniej kilkanaście kilometrów. Ważną rolę w dziejach, kulturze i kształtowaniu poczucia narodowego słoweńskiej ludności Prekmurja odegrał prekmurski dialekt języka słowackiego. Prekmurščina ma cztery narzecza określane jako panońskie lub prekmurskie. Uważane są one za najbliższe korzenom starego wspólnego języka słowiańskiego. Interesującą tezą, zaprezentowaną w artykule jest wskazanie na Węgrów jako na czynnik stabilizujący w wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej. Rozdzielili oni bowiem środkowo-europejskie państwa toczące ze sobą częste wojny. Ponad połowę artykułu zajmują rozważania nad skomplikowanymi, ale zakończonymi pozytywnym rozwiązaniem, zabiegami o oderwanie Prekmurja od Węgier i przyłączenie go do Słowenii, która razem z Chorwacją i Serbią utworzyły wspólne państwo południowych Słowian. W artykule zostały zamieszczone tabele obrazujące rozmieszczenie i liczebność ludności węgierskiej - po jego przyłączeniu do Królestwa SHS - pozostałej w Prekmurju jako mniejszość narodowa. Autorka wskazała na konieczność sięgania przez historyków dziejów najnowszych nawet do dziejów średniowiecza, szczególnie w wypadku zajmowania się badawczo historią Węgier, gdzie wyjaśnianiu współczesności służą nawet odległe epoki historyczne.

Authors and Affiliations

Renata Zawistowska

Keywords

Prekmurje Hungary Slovenia Vendvidék dialect of the Slovak language

EP ID EP94129
DOI -
Views 88
Downloads 0