Prekmurje - oderwanie od Węgier i przyłączenie do Słowenii (1919–1920)
Journal Title: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej - Year 2012, Vol 47, Issue
Abstract
Problematyka prezentowanego artykułu stanowi kontynuację rozważań jego autorki dotyczących Europy Środkowej w historii najnowszej. Główna uwaga w niniejszym artykule została skoncentrowana na niewielkiej pod względem powierzchni i liczby mieszkańców krainie historyczno-geograficznej, jaką jest Prekmurje. Do I wojny światowej należało ono do dwóch zachodnich węgierskich komitatów Vas i Zala i razem z przylegającym do niego Porabjem nazywane było Vendvidék. Pomimo tego stanu rzeczy słowiańska ludność Prekmurja nie została madziaryzowana, co w dużym stopniu stanowiło rezultat utrzymującego się w Prekmurju i w sąsiednich krainach kultu Świętych Cyryla i Metodego. W zachowaniu słoweńskiej identyfikacji mieszkańców Prekmurja duże znaczenie miała rola, jaką odgrywała ludność słoweńska w systemie zabezpieczeń nazywanych „Gyepű” i „Őrség” (straży). Przytoczone zostały w tekście cytaty z publikacji autorów węgierskich, którzy nie ukrywają, że Węgrzy od Awarów nauczyli się słowiańską ludność traktować jako wał ochronny nad granicą, przyjmujący pierwsze uderzenie nieprzyjaciela. Dlatego pierwsze miejscowości Prekmurja zamieszkałe przez ludność węgierską oddalone są od Mury przynajmniej kilkanaście kilometrów. Ważną rolę w dziejach, kulturze i kształtowaniu poczucia narodowego słoweńskiej ludności Prekmurja odegrał prekmurski dialekt języka słowackiego. Prekmurščina ma cztery narzecza określane jako panońskie lub prekmurskie. Uważane są one za najbliższe korzenom starego wspólnego języka słowiańskiego. Interesującą tezą, zaprezentowaną w artykule jest wskazanie na Węgrów jako na czynnik stabilizujący w wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej. Rozdzielili oni bowiem środkowo-europejskie państwa toczące ze sobą częste wojny. Ponad połowę artykułu zajmują rozważania nad skomplikowanymi, ale zakończonymi pozytywnym rozwiązaniem, zabiegami o oderwanie Prekmurja od Węgier i przyłączenie go do Słowenii, która razem z Chorwacją i Serbią utworzyły wspólne państwo południowych Słowian. W artykule zostały zamieszczone tabele obrazujące rozmieszczenie i liczebność ludności węgierskiej - po jego przyłączeniu do Królestwa SHS - pozostałej w Prekmurju jako mniejszość narodowa. Autorka wskazała na konieczność sięgania przez historyków dziejów najnowszych nawet do dziejów średniowiecza, szczególnie w wypadku zajmowania się badawczo historią Węgier, gdzie wyjaśnianiu współczesności służą nawet odległe epoki historyczne.
Authors and Affiliations
Renata Zawistowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP94129
- DOI -
- Views 114
- Downloads 0
The west and the great steppe in the history of Rus and Russia
Born to the famous poets Anna Akhmatova and Nikolay Gumilev, Lev Gumilev achieved fame in his own right, in the social sciences, as the creator of the innovative historiosophic concept called the theory of ethnogenesis....
Stanisław Patek and aspects of russian law enforcement in the Kingdom of Poland, 1875-1914
Stanisław Patek (1866-1944) was a prominent lawyer in the Polish Kingdom in the years 1904-1911. He had links with Masonic, socialist and liberal groupings, and was involved in a diverse range of socio-political activiti...
Louis Kossuth’s letters from Europe to “The New York Times” (1853-1856)
Lajos Kossuth Letters written for The New York Times in the years 1853-1856 are short essays commenting on current political, social, ethnic and military events associated with the ongoing Crimean War. Originally entitle...
The soviet security services in Volyn in 1944-1947
History of the Soviet secret police in Volyn is a perfect example to illustrate the main problems of Soviet power in controlling the newly incorporated and also hostile to the USSR territory. On the one hand, we are deal...
Początki działalności Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku (1943-1956)
Instytut J. Piłsudskiego został powołany do życia w Nowym Jorku 4 lipca 1943 r. Został on założony przez trzech przedwojennych polskich ministrów: Wacława Jędrzejewicza, Henryka Floyar-Rajchmana i Ignacego Matuszewskiego...