QƏDİM TÜRK SÖZLƏRİNİN DİALEKT FONETİKASINDA SƏSARTIMI HADİSƏSİNİN TARİXİ-LİNQVİSTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Journal Title: Scientific Research - Year 2024, Vol 4, Issue 5
Abstract
Xülasə Tarixən və çağdaş dövrdə müəyyən sözlərin müxtəlif sözlərinə səsartımı hadisəsinin təzahürü canlı danışıq dili üçün təbii hal olmuşdur. Qədim türk sözlərinin fonetik tərkibini tədqiq edərkən burada müasir ədəbi dillə müqayisədə qapalı samitlə başlanan bəzi sözlərə “y” samitinin artımı müşahidə olunur. XI-XII əsrlərdə Azərbaycan dilində dialekt fərqləri mövcud olmuş və bu fərqlər xalqın etnik tərkibində iştirak etmiş tayfaların dil xüsusiyyətləri əsasında baş vermişdir ki, məqalədə bu məsələlərə diqqət yetirilir. Qədim türk sözlərinə “y” samitinin artımını və onların çağdaş şivələrdəki paralellərinə həm klassik ədəbiyyatın (“Kitabi-Dədə Qorqud”, Mahmud Kaşğari “Divanı”) dilində, həm də dialektal areallarında görmək olar. Qədim fonetik hadisələr (rotatizm və lamdaizm) Azərbaycan dilinin yazılı abidələrində, eləcə də Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrində öz izini qoruyub saxlamışdır. Bu baxımdan qədim fonetik hadisə və qanunların dialekt və şivələrdə təzahür formaları ilə rastlaşmaq olur. Dialekt leksikasının mühüm bir hissəsini təşkil edən arxaik sözlərdə səsartımı və səsdüşümü hadisələri mütəmadi olaraq özünü göstərməkdədir. Qədim türk leksik qatında həm ilkin mənasını və fonetik tərkibini, həm də fonetik dəyişikliyə məruz qalan sözlər, həmçinin də ilkin mənasına yaxın olan leksik vahidlər mövcuddur.
Authors and Affiliations
Röya Qəhrəmanova
Keywords
Related Articles
- EP ID EP748565
- DOI 10.36719/2789-6919/33/42-46
- Views 49
- Downloads 0
THE ROLE OF EMOTION IN POLITICAL DECISION-MAKING ON THE BASES OF A COGNITIVE NEUROSCIENCE APPROACH
Abstract The main goal of the study is to analyze the cognitive factors that influence the strategic decisions of senior managers. These factors are identified in the literature as cognitive heuristics and biases and...
DƏNİZDƏ NEFT QAZMA QURĞULARININ TİKİNTİ VƏ QURAŞDIRILMASI
Xülasə Dəstəkçi platformaları neft və qaz hasilatı üçün ən vacib və tez-tez istifadə olunan dəniz platformalarından biridir ki, bu da ölkələrin iqtisadiyyatına böyük təsir göstərir. Məqalədə, Dəstəkçi tipli dəniz gəmi...
A POSTCOLONIAL FEMINIST APPROACH TO AUDRE LORDE’S ESSAY “AGE, RACE, CLASS AND SEX: WOMEN REDEFINING DIFFERENCE” (1984)
Abstract Audre Lorde's essay, “Age, Race, Class, and Sex: Women Redefining Difference (1984)”, is a profound critique within postcolonial feminism, delving into the intricate intersections of privilege, oppression, an...
MƏKTƏBƏQƏDƏR TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ UŞAQLARA SƏS VƏ SÖZLƏRİN TƏLƏFFÜZÜNÜN ÖYRƏDİLMƏSİ ÜZRƏ İŞİN TƏŞKİLİ
Xülasə Bu gün məktəbəqədər yaşlı uşaqların ana dilinə yiyələnməsi təlim-tərbiyə işinin mühüm vəzifələrindən biridir. Uşağın nitq və düşüncəsinin inkişaf etdirilməsi, ətraf aləmi dərk etməsi, şəxsiyyətinin hərtərəfli...
FİBER OPTİK RABİTƏ SİSTEMİNİN İNKİŞAFI, TƏRKİBİ VƏ XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Xülasə Fiber optik rabitə müasir rabitə şəbəkələrinin əsas ötürmə vasitəsidir. Onun inkişaf tarixi cəmi bir və ya iki onillikdir. O, üç nəsil yaşayıb: qısa dalğalı multimod lifi, uzun dalğalı multimod lifi və uzun dal...