Rzeczpospolita wobec Rosji w ostatniej fazie obrad Sejmu Wielkiego (1791–1792)
Journal Title: Przegląd Nauk Historycznych - Year 2017, Vol 0, Issue 2
Abstract
Po uchwaleniu Konstytucji 3 maja ułożenie stosunków z Rosją było najważniejszą kwestią z punktu widzenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Widząc wygasanie pomyślnej dla państwa polsko-litewskiego koniunktury w stosunkach międzynarodowych, przywódcy Sejmu Wielkiego zasugerowali Stanisławowi Augustowi dokonanie zwrotu ku Rosji. To z ich inicjatywy król wprowadził do Straży Praw kilku stronników dworu petersburskiego. Nie pociągnęło to jednak za sobą reorientacji polskiej polityki zagranicznej. Umocniwszy swoją pozycję, Stanisław August zwlekał z nawiązaniem bezpośrednich rozmów z cesarzową. Był przekonany, że wystarczy nie prowokować Rosjan i łagodzić wszelkie konflikty wewnętrzne, żeby uniknąć rosyjskiej interwencji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Założenie to okazało się błędne. Wbrew twierdzeniu ogromnej większości historyków polskich, którzy uważali, że rosyjska interwencja w Polsce była z góry przesądzona, na dworze petersburskim do ostatniej chwili trwały spory i dyskusje dotyczące kształtu polityki wobec państwa polsko-litewskiego. Część doradców Katarzyny II była zdania, że bez ostatecznego porozumienia z dworami niemieckimi nie należy zaczynać wojny z Rzecząpospolitą, gdyż będzie ona ciężka, długotrwała i kosztowna. Namowy polskich malkontentów sprawiły jednak, że ostatecznie zwyciężyła, lansowana przez faworyta cesarzowej – Płatona A. Zubowa, koncepcja rozpoczęcia działań zbrojnych bez oglądania się na stanowisko Wiednia i Berlina. Bierność dyplomatyczna okazała się fatalnym błędem polskiego króla i jego doradców. Równie błędna była koncepcja prowadzenia wojny w ograniczonym tylko zakresie. Słaby opór polskich armii umacniał bowiem pozycję faworyta cesarzowej. Już w trakcie działań wojennych, po nadejściu do Petersburga listu Stanisława Augusta do Katarzyny II, grupa przeciwników wojny na dworze rosyjskim podjęła ostatnią próbę przerwania działań zbrojnych i rozpoczęcia rozmów z władcą Rzeczypospolitej. Sukcesy wojsk cesarzowej, które w ślad za wycofującymi się Polakami zmierzały szybko w kierunku Warszawy, działały jednak na korzyść zwolenników zbrojnej interwencji. Król i jego doradcy zbyt szybko przestali wierzyć w możliwość odniesienia zwycięstwa i skapitulowali w chwili, kiedy wciąż istniały szanse na kontynuowanie wojny, której przedłużenie o kilka tygodni mogło skłonić cesarzową do wyrażenia zgody na rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Był to fatalny błąd polityczny, który okazał się w konsekwencji początkiem końca pierwszej Rzeczypospolitej.
Authors and Affiliations
Zbigniew Anusik
Keywords
Related Articles
- EP ID EP320904
- DOI 10.18778/1644-857X.17.2.1.03
- Views 51
- Downloads 0
Bălgarskijat zlaten vek. Sbornik v čest na car Simeon Veliki (893–927), săst. V. Gjuzelev, I.G. Iliev, K. Nenov, Fondacija Bălgarsko Istoričesko Nasledstvo, Plovdiv 2015, ss. 569.
Artykuł jest recenzją książki poświęconej carowi Symeonowi I Wielkiemu, władcy Bułgarii w latach 893–927. Publikacja ta powstała w związku ze 1050 rocznicą urodzin Symeona, datowanych na 864/865. Składa się z dwóch podst...
„Aby Polska rosła w siłę…” Koncepcja unowocześnienia polskiej motoryzacji 1971–1972
Polska pierwszej połowy dekady lat siedemdziesiątych XX w. to czas wielkich przemian. Nowe kierownictwo z I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Gierkiem na czele radykalnie...
Najwięksi zwycięzcy i przegrani w historii giełdy XX–XXI w.
Artykuł przedstawia sylwetki wybranych inwestorów giełdowych XX i XXI wieku. Niektórzy z nich dorobili się na giełdzie fortun i okrzyknięci zostali najlepszymi inwestorami wszech czasów. Inni zapisali się niechlubnie na...
Paweł Olszewski, Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Turcji i Bliskiego Wschodu w latach 1918–1923, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego Filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski 2015, ss. 526.
Artykuł jest recenzją książki Pawła Olszewskiego pt. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Turcji i Bliskiego Wschodu w latach 1918–1923, opublikowanej przez Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jana...
Polityka zagraniczna Turcji w okresie wydarzeń czechosłowackich 1968 r.
W artykule omówiono politykę zagraniczną Turcji w dobie inwazji państw Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Turcja niezmiennie stała na stanowisku nieangażowania się w konflikty międzynarodowe. Wydarzenia w Czechosłow...