SEMERKANT’TA BULUNAN “KAĞAN” VE “HATUN” UNVANLI ESKİ TÜRK SİKKE VE MÜHÜRLERİ ÜZERİNE

Apply

SEMERKANT’TA BULUNAN “KAĞAN” VE “HATUN” UNVANLI ESKİ TÜRK SİKKE VE MÜHÜRLERİ ÜZERİNE

Journal Title: Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi - Year 2019, Vol 1, Issue 2

Abstract

Semerkant merkezli Soğd bölgesinde miladi 7-8. yüzyıllarda Soğdça yazıyla darbolunan birçok Soğd ve Eski Türk sikkeleri bulunmaktadır. Özellikle, tarafımızdan son yıllarda sürdürülen nümizmatik çalışmalar sonucunda Semerkant ve civari bölgelerde elde edilen birçok bronz sikkelerde twr’nyn x’γ’n “Turan hükümdarı”, xwβ twr’nyn x’γ’n “Turan hükümdarı Kağan”, MR’Y pncy nn x’ttwnh “Panç hükümdarı. Nana-Hatun” unvanlarının yer aldığı, onlardan bir kısmının Batı Köktürk Kağanlığıyla doğrudan doğru bağlantılı olduğu, bir kısmının ise dolaylı olarak Kağanlıkla ilişkili sikkeler olduğu belirtilmiştir. Son yıllarda ise Rusyalı ve Japonyalı Sogdolog ve arkeolog bilim adamları tarafından Semerkant ve Pencikent’teki eski şehir kalıntılarında bulunan sikke ve mühürlerde Soğd yazısıyla x’γ’n “Kağan” ve x’ttwnh “Hatun” unvanlarının bulunduğu belirtmişler ve onları Köktürk Kağanlığıyla ilişkilendirmişlerdir. Bu gibi yeni bilgilerin ışığında Köktürk Kağanlığı tarihinin şimdiye kadar iyi bilinmeyen sayfalarını, özellikle, Kağanlığın Batı Türkistan’daki yönetimiyle ilişkili konuları inceleme imkanı artmaktadır. Adı geçen unvanları yansıttıran Semerkant ve Pencikent sikke ve mühürlerdeki Soğdça yazının yazım tarzı ve bulundurduğu tasvirleri Çaç (Taşkent)’te darbolunan Batı Köktürk Kağanlığı (568-740) sikkelerindeki yazı ve ikonografi ile pek yakınlık taşımaktadır. Bunun yanı sıra, 8. Yüzyılın ilk çeyreğine ait Mug Dağı Soğdça belgelerinde Semerkant civarında bulunarak Arap istilasına karşı Soğd hükümdarlarına öncülük yapan Köktürk yöneticilerine dair bilgiler bulunmakta ve onlar adı geçen sikke ve mühürlerdeki bilgilerle örtüşmektedir.

Authors and Affiliations

Gaybullah Babayar

Keywords

Soğdça yazı Semerkant Batı Köktürk Kağanlığı Eski Türk sikkeleri mühür damgalar ikonografi Köktürkçe unvanlar

EP ID EP606375
DOI -
Views 78
Downloads 0