TÜRK DİLİ SÖZLÜKLERİNDE MADDE BAŞI OLARAK BOL-/OL- ve ER-/İ- FİİLLERİ
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 1
Abstract
Bol-/ol- ve er-/i- fiiliyle ilgili farklı bakış açılarıyla hazırlanmış çok sayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışmalarda söz konusu fiiller; asıl fiil, yardımcı fiil olarak, birleşik çekimde, karmaşık fiil yapılarında, tarihi ve yaşayan Türk lehçelerinde, ağızlarda ele alınmaya çalışılmış, farklı sonuçlar ortaya konmuştur. Konuyla ilgili çalışmaların devam etmesi gerektiği hâlâ cevaplanamayan soruların varlığı nedeniyle ortadadır. Bu fiiller, doğal olarak özellikle metin yayınlarının sözlük ve dizinlerinde, ayrıca iki dilli, karşılaştırmalı vs. dönem sözlüklerinde de madde başı olarak yer almıştır. Dizin ve sözlükler incelendiğinde madde başı olarak fiillerin açıklanması, anlamlandırılması ve örneklendirilmesi konusunda bazı ayrılıklar görülmektedir. Mesela, aynı dönem için hazırlanan sözlüklerin kimilerinde fiillerin temel anlamlarının dışında kazandığı anlamlar, ayrıntıya girilmeden verilmiş kimilerinde ise daha ayrıntılı bir biçimde verilmeye çalışılmıştır. Uygur, Karahanlı Türkçelerine ait sözlüklerin dışında Eski Anadolu Türkçesi ve Türkiye Türkçesi sözlüklerinde de fiillerin anlamı ve kullanımıyla ilgili verilen bilgiler, birbiriyle ters düşmese de aynı değildir. Bu makalede ol- ve er- fiillerinin geçmişten günümüze ulaşılabilen sözlüklerde madde başı olarak ele alınma, açıklanma ve örneklendirmeleri ele alınarak fiillerin dönemlere göre taşıdığı anlam ve işlevler ile bunların sözlüklere yansıması ele alınmaya çalışılacaktır.
Authors and Affiliations
Hatice ŞAHİN
Keywords
Related Articles
- EP ID EP297007
- DOI 10.30563/turklad.424489
- Views 136
- Downloads 0
ЎЗБЕК ТИЛИДА ҚОН - ҚАРИНДОШЛИК ТЕРМИНЛАРИНИНГ ПАЙДО БЎЛИШ ДАВРИГА КЎРА ТИПОЛОГИЯСИ
Маълумки, тилнинг луғавий қатлами фонетика ва морфологияга нисбатан тез ўзгарувчан бўлиб, асрлар оша даврга хос бўлган ўзгаришларни ўзида ёрқин акс эттириб боради. Қон-қариндошлик терминлари инсоният тарихининг энг қадим...
«АДАМГЕРШІЛІК» КОНЦЕПТІСІНІҢ ШӘКӘРІМ МЕН МЕХМЕТ АКИФ ЭРСОЙ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ КӨРІНІСІ ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
Шәкәрім мен Мехмет Эрсой шығармаларындағы «адамгершілік» концептісін анықтай отырып, түркі халықтары поэзиясындағыкөркемдік дәстүрлер сабақтастығын айқындаумен қатар келешек ұрпаққа ұлы аталарымыздың қандай тәлім-тәрбие...
GAGAUZCADAKİ DİYALEKTLERİN KÖKENİ ÜZERİNE
Çevirilen yazıda, Gagauzcadaki diyalektlerin kökeni üzerinde durulmuştur. Gagauzcadaki mevcut iki ağzın hangi tarihi faktörlerden kaynaklandığına dair tespitlerde bulunulmaktadır. Bu tespitler Gagauz sahasında önde gelen...
SOVYET TÜRKMENİSTANI’NDA TÜRKMEN DİLİ TARİHİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR: K. BÖRİYEV ÖRNEĞİ
XX. yüzyılın başı, Türkmen topraklarında değişik kültürel sorunların tartışıldığı ve müzakere edildiği bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Söz konusu dönemde yayımlanan eserlerdeki tartışmalar, Türkmen kültürünün başlıca...
İDEOLOJİNİN DİLİN SOSYAL FARKLILAŞMASINA ETKİSİ
Toplumsal farklılaşmanın çeşitli ve karmaşık bir yapıya sahip olması insanların düşüncesinin de belli bir ideoloji temelinde oluşmasına neden olmaktadır. Bu durum tüm insanların aynı ideolojide bulunuyor olması anlamına...