TÜRK DİLİ SÖZLÜKLERİNDE MADDE BAŞI OLARAK BOL-/OL- ve ER-/İ- FİİLLERİ
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 1
Abstract
Bol-/ol- ve er-/i- fiiliyle ilgili farklı bakış açılarıyla hazırlanmış çok sayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışmalarda söz konusu fiiller; asıl fiil, yardımcı fiil olarak, birleşik çekimde, karmaşık fiil yapılarında, tarihi ve yaşayan Türk lehçelerinde, ağızlarda ele alınmaya çalışılmış, farklı sonuçlar ortaya konmuştur. Konuyla ilgili çalışmaların devam etmesi gerektiği hâlâ cevaplanamayan soruların varlığı nedeniyle ortadadır. Bu fiiller, doğal olarak özellikle metin yayınlarının sözlük ve dizinlerinde, ayrıca iki dilli, karşılaştırmalı vs. dönem sözlüklerinde de madde başı olarak yer almıştır. Dizin ve sözlükler incelendiğinde madde başı olarak fiillerin açıklanması, anlamlandırılması ve örneklendirilmesi konusunda bazı ayrılıklar görülmektedir. Mesela, aynı dönem için hazırlanan sözlüklerin kimilerinde fiillerin temel anlamlarının dışında kazandığı anlamlar, ayrıntıya girilmeden verilmiş kimilerinde ise daha ayrıntılı bir biçimde verilmeye çalışılmıştır. Uygur, Karahanlı Türkçelerine ait sözlüklerin dışında Eski Anadolu Türkçesi ve Türkiye Türkçesi sözlüklerinde de fiillerin anlamı ve kullanımıyla ilgili verilen bilgiler, birbiriyle ters düşmese de aynı değildir. Bu makalede ol- ve er- fiillerinin geçmişten günümüze ulaşılabilen sözlüklerde madde başı olarak ele alınma, açıklanma ve örneklendirmeleri ele alınarak fiillerin dönemlere göre taşıdığı anlam ve işlevler ile bunların sözlüklere yansıması ele alınmaya çalışılacaktır.
Authors and Affiliations
Hatice ŞAHİN
Keywords
Related Articles
- EP ID EP297007
- DOI 10.30563/turklad.424489
- Views 134
- Downloads 0
AMASYA VE YÖRESİNE AİT BİRKAÇ SÖZCÜK ÜZERİNE
Ülkemizde ağız çalışmaları 19. yüzyıldan itibaren başlamıştır. Bugüne kadar birçok Türkolog ve araştırmacı tarafından bölge, il, ilçe ve yöre ağızları hakkında bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Ağız sınıflandırmalarında B...
HIRSIZLAR VE HIRSIZLIK OLAYLARI KARŞISINDA NASREDDİN HOCA
Hırsızlık, sevilen bir durum olmasa da sosyal hayatta her zaman karşılaşılan bir olaydır. Bu konu, olumsuz özellikleriyle halk edebiyatına da girmiş ve masallardan efsanelere, fıkralardan manilere, atasözlerine kadar bir...
MƏMMƏDAĞA ŞİRƏLİYEVİN “AZƏRBAYCAN DİALEKTOLOGİYASININ ƏSASLARI” DƏRSLİYİNDƏ TÜRKMƏN DİALEKTİNİN ÖZÜNƏMƏXSUS XÜSUSİYYƏTLƏRİNİN ƏKSİ
Tədqiqatda Məmmədağa Şirəliyevin “Azərbaycan dialektologiyasının əsasları” dərsliyi haqqında məlumat verilmişdir. “Fonetika”, “Morfologiya”, “Sintaksis”, “Leksika” bölmələri üzrə türkmən dilinin dialekti və şivələri incə...
SAMİHA AYVERDİ, NECİP FAZIL KISAKÜREK VE HÜSEYİN CAVİD’İN ESERLERİNDE İÇ ÇATIŞMA
Azerbaycan’ın ünlü yazarı Hüseyin Cavid, dinî-felsefi ve Türkçü idelojisi bakımdan önem taşımaktadır. Samiha Ayverdi ve Necip Fazıl Kısakürek de Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda kendine özgü yeri olan büyük şahsiyetl...
SİBİRYA TATARLARININ SÖZLÜ MİRASINA AİT BİR ANIT
Sibirya Tatarlarının halk edebiyatı mirasını derleme ve ilk incelemeler XIX. yy.ın ikinci yarısında Alman bilgini W. W. Radloff tarafından başlatılmış olup Sovyet döneminde Kazan folklorcuları Hesen Yermi, Flora Ahmetova...