Üreme Hormonları ve Duygudurum Bozuklukları
Journal Title: Psikiyatride Guncel Yaklasimlar - Current Approaches in Psychiatry - Year 2010, Vol 2, Issue 3
Abstract
Adet döngüsü boyunca, gebelik ve emzirme dönemlerinde, menapoz çevresinde ve postmenapozal dönemde ortaya çıkan hormonal dalgalanmalara bağlı olarak değişiklik gösteren fizyolojik ve psikolojik süreçler tüm kadınları benzer olarak ve herbir kadını farklı farklı etkilemektedir. Sözkonusu süreçler nöroendokrin dizgelerce yönetilmektedir ki en önemlileri hipotalamopitüiter adrenal ve hipotalamopitüiter gonadal eksenlerdir. Hipotalamopitüiter gonadal eksenin duygudurum, anksiyete, biliş ve ağrı üzerine etkileri vardır. Bu hormonlar ile duygudurum ve davranış arasındaki etkileşim çift yönlüdür. Duygudurum bozukluklarındaki cinsiyete bağlı değişkenler hormonal etkilerle açıklanabilir. Sözkonusu dönemlerin her birinin ise risk etkenleri, hastalık belirtileri ve gidişi ve tedavi yanıtı düzeyinde duygudurum bozuklukları ile ilişkisi bulunmaktadır. Epidemiyolojik veriler duygudurum bozuklukları ile üreme dönemleri arasındaki ilişkiyi destekler niteliktedir. Kadınlarda menarşla birlikte artan major depresif bozukluk yaygınlığı postmenapozal dönemde son bulmaktadır. Yine bipolar bozukluğun başlangıcı % 50 olguda menarş çevresinde olmaktadır. Çeşitli çalışmalarda uygun sağaltıma rağmen depresif bozukluklu kadınların bir grubunun adet döngüsünün premenstrüel döneminde depresif belirtilerde şiddetlenme, yineleme ya da ek başka belirtiler gösterdikleri görülmüştür. Bir annenin beynindeki uyum ve değişim süreci gebelik boyunca baskın olarak nöroendokrin sistemlerce kontrol edilirken emzirme dönemi sırasında aktif olarak bebek kaynaklı dışsal uyaranlarca yönlendirilmektedir. Ortaya çıkan değişiklikler postpartum duygudurum bozuklukları ile yakından ilişkilidir. Yine bu süreçteki tüm değişiklikler ve kullanılan ilaca ara verilmesi erken depresif ve disforik durumlar için risk etkenidir. Folikül uyarıcı hormon, melatonin, uyku ve beden kitle oranına uzanan geniş bir yelpazedeki değişkenler menapozal ve postmenapozal duygudurum bozuklukları ile etkileşmektedir. Gonadal steroidlerin santral sinir sistemi üzerine etkilerine dair ilgi, çoğalan bilgilerimizle birlikte artmaktadır. Son on yılda hormonal girişimlerin duygudurum bozukluklarının tedavisindeki yeri tartışılmaktadır. Östrojenin antidepresan etkinliği yanısıra Tamoksifenin antimanik etkinliği gösterilmiştir. Bu yazıda bir adet döngüsünde, gebelik ve emzirme döneminde, menapoz ve sonrasında yaşanan fizyolojik değişiklikler ile duygudurum bozuklukları arasındaki karmaşık ilişkiler, etiyoloji, fenomenoloji ve tedavi bağlamında, üreme hormonları üzerinden incelenmeye, ilgili dizin eşliğinde anlaşılmaya ve tartışılmaya çalışılmıştır.
Authors and Affiliations
Sermin Kesebir, Arzu Etlik Aksoy
Keywords
Related Articles
- EP ID EP139460
- DOI -
- Views 95
- Downloads 0
Esansiyel Hipertansiyonda Psikolojik Etmenler
Esansiyel hipertansiyon üzerinde en çok durulan psikosomatik hastalıklardan biridir. Yaş, cinsiyet, yüksek miktarda tuz ve alkol tüketimi, obezite, yüksek kalorili beslenme, düşük aktivite düzeyi, yorgunluk, kişilik özel...
Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu: Nörobiyoloji, Tanı Sorunları ve Klinik Özellikler
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocukluk döneminde başlayan, yaşam boyu süren, etkilenen erişkinlerin akademik, sosyal ve iş yaşamlarındaki işlevsellikleri gibi birçok alanda günlük işlevselliği ciddi şe...
Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antiepileptik İlaçların Kullanımı
Antiepileptik ilaçlar epilepsi dışında kronik ağrı gibi farklı nörolojik durumlarda, psikiyatri alanında bipolar bozukluk tedavisinde kullanılmaktadır. Anksiyete bozukluklarında da kullanımına ilişkin çalışmalar vardır....
Age Related Differences in Problem Solving Performance
The ability of problem-solving is one of the skills that are very influential in a person’s life and it also has critical importance on successful aging. The examination of daily problem-solving consists the solutions th...
Childhood Sexual Abuse
Sexual abuse is defined as use of child or adolescent by the adults for satisfying of sexual urges and needs with forcing, threatening or tricking. Sexual abuse can be in the form of sexual abuse without touch, sexual to...