Wpływ specyfiki podlaskiego pogranicza na deklarowanie gotowości przejścia na prawosławie duchownych unickich w obwodzie białostockim w latach 1836-1839
Journal Title: Studia Białorutenistyczne - Year 2015, Vol 9, Issue 9
Abstract
W procesie restytucji prawosławia, zgodnie z planem biskupa Józefa Siemaszki, ważne było przeprowadzenie delatynizacji Cerkwi unickiej, która objęła nabożeństwa, wnętrza świątyń, wiernych i obrzędy. Sprawą priorytetową stało się pozyskanie kleru unickiego, zwłaszcza kanoników, wykładowców, duchownych deputatów, dziekanów i ich zastępców. Biskup litewski zabiegał o to osobiście. Pisemne deklaracje zgody na przyłączenie się do Cerkwi prawosławnej, czyli tzw. podpiski, kler podpisywał od połowy lat 30. XIX wieku. W diecezji litewskiej liczba duchownych, którzy to aprobowali, była o wiele większa niż w diecezji białoruskiej. Na przełomie wiosny i lata 1838 roku dobrowolne dotychczas deklaracje zaczęto już egzekwować. W obwodzie białostockim, w dekanacie białostockim, w ustalonym terminie oświadczeń nie podpisało dwóch parochów. W dekanacie bielskim w czerwcu 1838 roku podpisek nie złożyło ponad dwudziestu księży. Duchowni oponowali przeciwko restytucji prawosławia, wysyłali pisma do władz duchownych i cara, agitowali parafian. Część z nich stopniowo podpisywała deklaracje, a władze duchowne nie wyciągały żadnych konsekwencji. Najdłużej opierający się złożyli je w ostatnich miesiącach 1838 roku, z wyjątkiem stojącego na czele oponentów – Antoniego Sosnowskiego, który uczynił to w lutym 1839 roku. Na sprzeciw wobec podpisania oświadczeń parochów unickich złożyło się kilka przyczyn. Tu, na pograniczu, miała miejsce najdalej posunięta latynizacja i polonizacja oraz działania księży łacińskich, głównie w czasie prowadzonych tzw. misji. Nie bez znaczenia były także bliskie kontakty parochów z klerem rzymskokatolickim i unitów z Kościołem łacińskim, w wyniku czego zacierały się różnice pomiędzy obu obrządkami katolickimi, oraz urażona ambicja Antoniego Sosnowskiego, którego pozycji nie doceniły władze duchowne.
Authors and Affiliations
Irena Matus
Keywords
Related Articles
- EP ID EP192292
- DOI 10.17951/sb.2015.9.41
- Views 34
- Downloads 0
Stanisław Szuszkiewicz, Moje życie. Rozpad i wskrzeszenie ZSRR, Oficyna Wydawnicza. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2014
recenzja
Sprawozdanie z konferencji Polsko-białoruskie związki kulturowe, literackie i językowe
sprawozdanie
Ważny wkład do badań nad dziedzictwem kulturowo-językowym Podlasia. Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia, red. Nina Barszczewska, Mikołaj Chaustowicz, Mikołaj Timoszuk, Warszawa: Katedra Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, t. 1–300 s., t. 2 – 399 s., t. 3–411 s.
Projekt Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia (K-JDP) był realizowany w Katedrze Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego od stycznia 2013 roku. Jego realizacja była możliwa dzięki uzyskaniu grantu finansowego w ra...
Ядвіга Казлоўская-Дода, Паняцце „дом” у сучаснай беларускай мове. Pojęcie „dom” we współczesnym języku białoruskim, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 242 s.
-
Dewerbalne osobowe nomina subiecti z formantem słowotwórczym -нік (-льнік) w języku białoruskim
This article is devoted to the semantic and derivational analysis of masculine deverbal nouns belonging to the category of nomina subiecti with the suffix -nik (-lnik) in the Belarusian language. The notion nomina subiec...