Wpływ specyfiki podlaskiego pogranicza na deklarowanie gotowości przejścia na prawosławie duchownych unickich w obwodzie białostockim w latach 1836-1839
Journal Title: Studia Białorutenistyczne - Year 2015, Vol 9, Issue 9
Abstract
W procesie restytucji prawosławia, zgodnie z planem biskupa Józefa Siemaszki, ważne było przeprowadzenie delatynizacji Cerkwi unickiej, która objęła nabożeństwa, wnętrza świątyń, wiernych i obrzędy. Sprawą priorytetową stało się pozyskanie kleru unickiego, zwłaszcza kanoników, wykładowców, duchownych deputatów, dziekanów i ich zastępców. Biskup litewski zabiegał o to osobiście. Pisemne deklaracje zgody na przyłączenie się do Cerkwi prawosławnej, czyli tzw. podpiski, kler podpisywał od połowy lat 30. XIX wieku. W diecezji litewskiej liczba duchownych, którzy to aprobowali, była o wiele większa niż w diecezji białoruskiej. Na przełomie wiosny i lata 1838 roku dobrowolne dotychczas deklaracje zaczęto już egzekwować. W obwodzie białostockim, w dekanacie białostockim, w ustalonym terminie oświadczeń nie podpisało dwóch parochów. W dekanacie bielskim w czerwcu 1838 roku podpisek nie złożyło ponad dwudziestu księży. Duchowni oponowali przeciwko restytucji prawosławia, wysyłali pisma do władz duchownych i cara, agitowali parafian. Część z nich stopniowo podpisywała deklaracje, a władze duchowne nie wyciągały żadnych konsekwencji. Najdłużej opierający się złożyli je w ostatnich miesiącach 1838 roku, z wyjątkiem stojącego na czele oponentów – Antoniego Sosnowskiego, który uczynił to w lutym 1839 roku. Na sprzeciw wobec podpisania oświadczeń parochów unickich złożyło się kilka przyczyn. Tu, na pograniczu, miała miejsce najdalej posunięta latynizacja i polonizacja oraz działania księży łacińskich, głównie w czasie prowadzonych tzw. misji. Nie bez znaczenia były także bliskie kontakty parochów z klerem rzymskokatolickim i unitów z Kościołem łacińskim, w wyniku czego zacierały się różnice pomiędzy obu obrządkami katolickimi, oraz urażona ambicja Antoniego Sosnowskiego, którego pozycji nie doceniły władze duchowne.
Authors and Affiliations
Irena Matus
Keywords
Related Articles
- EP ID EP192292
- DOI 10.17951/sb.2015.9.41
- Views 36
- Downloads 0
Рукопис „щасливого білоруського шляхтича” XVII–XVIII ст. із колекції Івана Франка
This article analyzes the memoirs of Toma Konstanty Dusiatsky-Rudomyna – the 17th/18th-century „Happy Belarusian Nobleman” – published by Ivan Franko. This brief manuscript is composed of various short stories, and conta...
Ігар Жук (13.06.1957–30.06.2017)
-
Polemika z katolicyzmem i prawosławiem w "Katechizmie nieświeskim" Szymona Budnego
Katechizm nieświeski nawiązuje do bardzo długiej tradycji tego gatunku. Jest on jednak pierwszym katechizmem wydanym w języku starobiałoruskim. Zawiera przede wszystkim wykład doktryny kalwińskiej, przedstawiony za pomo...
Аляксандар Ельскі як перакладчык Пана Тадэвуша Адама Міцкевіча
W artykule została podjęta próba przemyślenia roli Aleksandra Jelskiego w białoruskim odrodzeniu narodowym z końca XIX w. Autor wskazuje również, że prace Jelskiego stały się fundamentem, na którym wyrosła „naszaniustwa”...
„Новая драма” и (новая) духовность. Проблема духовных исканий в русской и белорусской драматургии ХХI в. (на примере избранных произведений
Contemporary Russian-language „new drama” (both Russian and Belarusian) is most often identified with plays performed using verbatim-theatre techniques, and with works of a documentary character that feature hyper-realis...