Wybrane aspekty innowacyjności przedsiębiorstw funkcjonujących w UE

Apply

Wybrane aspekty innowacyjności przedsiębiorstw funkcjonujących w UE

Journal Title: Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie - Year 2018, Vol 46, Issue 1

Abstract

W publikacji autor omawia dwie kwestie: istotę innowacji i ich rolę w rozwoju przedsię-biorstw oraz wzrost ich konkurencyjności wraz z empirycznymi aspektami poziomu inno-wacyjności opisanego trzema miernikami – powszechnością wprowadzania innowacji, wpływem wprowadzonych innowacji na obroty przedsiębiorstw, powszechnością prowa-dzenia prac badawczo-rozwojowych, traktowanych jako źródło wiedzy w procesach inno-wacyjnych. Wyniki badań wskazują na względnie niski i zróżnicowany poziom tych mierni-ków w przedsiębiorstwach państw członkowskich UE. Każde przedsiębiorstwo można traktować jako część otaczającej nas rzeczywistości, wyodrębnioną dla realizacji określonych celów, wyposażoną w zasoby (materialne i niematerialne) niezbędne do ich realizacji. Poza zasobami, do realizacji celów konieczna jest określona struktura przedsiębiorstwa, obejmująca kilka elementarnych podsystemów: zarządzania, celów i strategii, technologii, struktury, społeczno-kulturowy [Jemielniak, Latusek, 2005]. Nie ma jednoznacznej interpretacji, jakie cele powinno realizować każde przedsiębiorstwo. Najczęściej wymienia się maksymalizację zysku, przetrwanie i rozwój, tworzenie wartości dla klientów, współtworzenie wartości z klientami przy wykorzystaniu ich wiedzy i doświadczenia, tworzenie wiedzy i materializowanie jej w innowacjach [Baruk, 2013] Dwa pierwsze cele charakteryzują tradycyjne podejście do zarządzania, wyróżniające się myśleniem z perspektywy przedsiębiorstwa, traktowaniem klientów jako dostarczycieli wartości ekonomicznej. Pozostałe cele są typowe dla zarządzania nowoczesnego, ale o zróżnicowanym stopniu ukierunkowania na klientów i włączenia ich do aktywnego tworzenia lub współtworzenia wartości. Zdolność do tworzenia wartości dla organizacji, klientów, dostawców, organizacji partnerskich, społeczności, rządów itp., powinna być jedną z najważniejszych cech innowacji [Lee, Olson, Trimi, 2012]. Generalnie chodzi o zmianę mentalności kadry kierowniczej, ukształtowanie w niej zdolności do przechodzenia – zwłaszcza w wymiarze strategicznym – od myślenia z perspektywy przedsiębiorstwa do myślenia z perspektywy klientów i postrzegania w nich nie tylko dostarczycieli wartości ekonomicznej, ale także źródła wiedzy i doświadczenia, które mogłyby być wykorzystane w sposób systemowy do współtworzenia wartości materializowanej w innowacjach [Tepic, Kemp, Omta, 2013]. Innowację bowiem, rozumianą jako celowo zaprojektowaną zmianę dotyczącą produktu (wprowadzenie do produkcji i na rynek wyrobów lub usług nowych lub istotnie udoskonalonych), metody wytwarzania (zastosowanie w produkcji metod nowych lub istotnie udoskonalonych), organizacja pracy lub produkcji (nowe rozwiązania organizacyjne w znaczeniu strukturalnym i procesowym lub istotne udoskonalenie już istniejących), metody zarządzania, metody marketingu, po raz pierwszy zastosowaną w danej społeczności (najmniejszą społecznością jest przedsiębiorstwo) dla osiągnięcia korzyści społeczno-gospodarczych, spełniającą określone kryteria technologiczne, ekonomiczne i społeczne [Baruk, 2014], traktuje się jako podstawowy czynnik rozwoju każdego przedsiębiorstwa i wzrostu jego konkurencyjności, jako kamień węgielny rozwoju gospodarki [Hardwick, Anderson, Cruickshank, 2013]. Taka konstatacja znajduje potwierdzenie w treści strategii Europa 2020, będącej programem rozwoju społeczno- -gospodarczego Unii Europejskiej na lata 2010-2020. Jednym z priorytetów tej strategii jest rozwój oparty na wiedzy i innowacjach, a jedną z przewodnich jej inicjatyw jest „unia innowacji”, zmierzająca do poprawy warunków ramowych dla innowacji oraz ich wykorzystania w rozwiązywaniu najistotniejszych problemów społecznych i gospodarczych [Strategia, 2015]. Zatem innowacje stały się (przynajmniej deklaratywnie) niezbędnym czynnikiem rozwoju przedsiębiorstw, regionów i całych gospodarek, dlatego należy nimi racjonalnie zarządzać zarówno w skali poszczególnych organizacji, jak i krajów. Zmiana mentalności kadry kierowniczej jest jednym z warunków racjonalizacji zarządzania ukierunkowanego na systematyczne dostosowywanie przedsiębiorstwa do zmian zachodzących w jego otoczeniu celem:<ul><li>zachowania równowagi między przedsiębiorstwem a jego otoczeniem, zwłaszcza przedmiotowym;</li><li>tworzenia środowiska wzajemnych interakcji między przedsiębiorstwem a jego klientami;</li><li>wychwytywania wszelkich sygnałów o zmianach zachodzących w otoczeniu;</li><li>reagowania na te zmiany poprzez systemowe podejście do współtworzenia wartości materializowanych we wszystkich kategoriach innowacji: produktowych, procesowych, organizacyjnych i marketingowych [Task, 2004].</li></ul> Zmiana podejścia do zarządzania przedsiębiorstwem i ukierunkowanie go na innowacje wymaga systemowej diagnozy wnętrza przedsiębiorstwa i elementów jego otoczenia, pozwalającej zidentyfikować silne i słabe strony przedsiębiorstwa oraz szanse i zagrożenia tkwiące w otoczeniu. W ten sposób pozyskuje się bazę dla określenia tych obszarów, które powinny być zmienione albo udoskonalone poprzez innowacje radykalne lub usprawniające. Zasadne są więc pytania, jaka jest powszechność wprowadzania innowacji w przedsiębiorstwach oraz czy firmy prowadzą działalność badawczo- -rozwojową traktowaną jako źródło wiedzy niezbędnej w procesach tworzenia innowacji? Próbę odpowiedzi na nie podjęto na podstawie analizy statystyczno-porównawczej wyników badań kwestionariuszowych, przeprowadzonych na przełomie stycznia i lutego 2014 r. przez TNS Political & Social w 28 państwach członkowskich UE oraz w Szwajcarii i Stanach Zjednoczonych. Badaniami, przeprowadzonymi w imieniu Komisji Europejskiej oraz Generalnej Dyrekcji ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu, na temat Roli pomocy publicznej w komercjalizacji innowacji objęto 11 206 respondentów z różnych grup społecznych i demograficznych. Celem publikacji jest dokonanie analizy statystyczno-porównawczej wyników tych badań w obszarze trzech mierników działalności innowacyjnej:<ul><li>powszechności wprowadzania innowacji,</li><li>wpływu wprowadzonych innowacji na obroty przedsiębiorstw,</li><li>powszechności prowadzenia prac badawczo-rozwojowych traktowanych jako źródło wiedzy w procesach innowacyjnych i wyprowadzenie wniosków co do poziomu innowacyjności badanych przedsiębiorstw</li></ul>

Authors and Affiliations

Dr inż. Jerzy Baruk

Keywords

EP ID EP346585
DOI 10.5604/01.3001.0012.0986
Views 32
Downloads 0