WYNIKI WIELOKRYTERIALNYCH BADAŃ SĄDU OSTATECZNEGO Z MUZEUM NARODOWEGO W GDAŃSKU. NOWE ODCZYTANIE TRYPTYKU JAKO DZIEŁA ROGIERA VAN DER WEYDENA I HANSA MEMLINGA
Journal Title: Muzealnictwo - Year 2014, Vol 55, Issue
Abstract
Arcydzieło Sąd Ostateczny z Muzeum Narodowego w Gdańsku pochodzi z XV w., tryptyk w technice olejno-temperowej na drewnie dębowym, przypisywany dotąd był Hansowi Memlingowi. Jedyną pewną datą w historii tryptyku jest 27 kwietnia 1473 r., gdy był on uprowadzony przez korsarzy. Datowanie tryptyku przesunięto na ok. 1460 r. po uzyskaniu wyników odczytanych z samego „dzieła”, relacjonowanych poniżej. Synergia badań – od humanistycznych po analizy instrumentalne – dała świetne rezultaty dzięki współpracy Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki z warszawskiej ASP z projektem CHARISMA-MOLAB. Hipotezy o zmianie atrybucji tryptyku, rewizji jego datowania i kulturowej roli powstały w wyniku łącznej interpretacji wyników w multikryterialnym projekcie z lat 2010–2014. Paleta pigmentów i spoiwo olejno-temperowe są zgodne ze sztuką flamandzką w 2 poł. XV wieku. W wielospektralnej reflektografii podczerwonej (MNIR) odkryto m.in. wcześniejsze Anioły z Arma Christi pod grupami Apostołów, a w RTG – zmiany podmalowań. Te dwukrotne zmiany głównego projektu kompozycji tryptyku i jedna w warstwie malarskiej zlokalizowane są w środkowym panelu, w wertykalnej scenie chrystologicznej podobnej do poliptyku Sąd Ostateczny Rogiera van der Weydena z Beaune. Zarejestrowano także kilkadziesiąt mniej ważnych zmian, z których część była znana (Kwiatkowski 1960, Białostocki 1966, Molly Faries 1994, Flik, Olszewska 2005). W rezultacie obecnych badań można sądzić, że gdański tryptyk to dzieło rozpoczęte przez Rogiera van der Weyden’a, którego kompozycje, spodnie rysunki i podmalowanie mają tu charakter „autografu”, i ukończone przez Hansa Memlinga. Badania dendrochronologiczne potwierdziły, że podłoże z dębu „Bałtyckiego” mogło być gotowe do malowania w 1460 r., czyli na 4 lata przed śmiercią Weydena. Wielowarstwowy tryptyk mógł ukończyć Hans Memling, o którym z tych lat wiadomo tylko, że w styczniu 1465 r. osiedlił się w Brugii. Gdański tryptyk Sąd Ostateczny ma charakter artystycznego i stylistycznego novum, ma unikalną ekspresję dzięki humanizmowi i cechom wczesnego Północnego Renesansu.
Authors and Affiliations
Iwona Szmelter
Keywords
Related Articles
- EP ID EP61980
- DOI -
- Views 48
- Downloads 0
SZTUKA SAKRALNA W MUZEUM REZYDENCJI I BAWARSKIM MUZEUM NARODOWYM W MONACHIUM ORAZ MUZEUM DIECEZJALNYM WE FRYZYNDZE Radość płynąca z podziwiania dzieł sztuki zbliża patrzącego do Boga
Sztuka sakralna prezentowana w bogatych zbiorach trzech muzeów bawarskich: w Muzeum Rezydencji i w Bawarskim Muzeum Narodowym, które znajdują się w Monachium, oraz w Muzeum Diecezjalnym we Freisingu, jest świadectwem gł...
Museology, Museography, Museum Studies
Between the Enlightenment Mission of Museum and Innovative Educational Offer
Preserved, but Nevertheless Reawaken to Life! Insights into the Educational Departments of German Natural history Museums
MUZEUM ŚLĄSKIE 2006-2012
Losy kolejnych konkursów na gmach Muzeum Śląskiego w Katowicach są nierozerwalnie związane z losami niepodległej II i III Rzeczpospolitej oraz Ziemi Śląskiej.Pierwszy konkurs na bryłę Muzeum Śląskiego z 1929 r. nie zadow...