Zarys modelu poziomów analizy w badaniach relacji nauki i religii
Journal Title: Filozoficzne Aspekty Genezy - Year 2012, Vol 9, Issue
Abstract
W artykule proponuję model podziału twierdzeń o rzeczywistości, różnicujący je pod względem stopnia ich empirycznego charakteru. Zaproponowany model ma ułatwiać analizę zagadnień z zakresu relacji nauki i religii. Na najwyższym poziomie znajdują się twierdzenia metafizyczne (w neopozytywistycznym rozumieniu kategorii "metafizyki"), czyli zupełnie nieempiryczne lub empirycznie całkowicie neutralne. Do najniższego poziomu zaliczają się twierdzenia o najwyższym stopniu empiryczności. Schemat zawiera też stopnie pośrednie. W artykule pokazuję, w jaki sposób na spotykane w literaturze stanowiska dotyczące relacji między twierdzeniami nauki i religii na temat świata, wpływa nieuwzględnianie poziomów analizy podejmowanych zagadnień. Problematyczne ujęcia określam jako "zbyt łatwe konfliktowanie" oraz "zbyt łatwe godzenie nauki i religii". W pierwszym z omówionych przypadków będziemy mieli do czynienia z negatywną oceną teorii ewolucji dokonaną przez Michała Chaberka na podstawie założeń filozoficznych, które teoria ta odrzuca. Mankamentem "zbyt łatwego" sposobu godzenia nauki i religii jest zmiana znaczeń kategorii, które wcześniej występowały w twierdzeniach poziomu empirycznego, na znaczenia przypisywane tym kategoriom na poziomach wyższych. Problem ten zilustruję spotykanym u niektórych teistów naturalistycznych odejściem od interwencjonistycznego rozumienia koncepcji stworzenia i Bożego działania w świecie na rzecz ich rozumienia jako wyłącznie podtrzymywania w istnieniu każdego zdarzenia w świecie. W ostatniej części będę argumentował, że różnica między średniowiecznymi (tradycyjnymi) a niektórymi dzisiejszymi ujęciami starającymi się godzić teizm chrześcijański z naukową wizją przyrody polega na uznaniu przez współczesnych myślicieli autorytetu nauki nie tylko na poziomie twierdzeń empirycznych, ale też na ich uległości wobec naturalistycznych przesłanek z poziomów wyższych. Odejście od interwencjonistycznych i dualistycznych koncepcji relacji Boga i świata na rzecz nieinterwencjonistycznych i monistycznych prowadzi ich do przyjmowania jedynie skrajnie nieempirycznych twierdzeń na temat relacji świata i sfery nadprzyrodzonej.
Authors and Affiliations
Piotr Bylica
Keywords
Related Articles
- EP ID EP76380
- DOI -
- Views 106
- Downloads 0
Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu
Artykuł powstrzymuje się od polemiki merytorycznej z teorią inteligentnego projektu, dalej TIP, a jedynie wskazuje na jej niedostatki metodologiczne. Dowodzi, że wbrew twierdzeniom jej zwolenników TIP nie jest falsyfikow...
Dyskusja nad artykułem Adama Groblera, "Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu"
Niniejszy tekst stanowi zapis dyskusji nad artykułem Adama Groblera, „Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu”, przeprowadzonej przez pracowników Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego w ramach s...
Naturalizm i jego rola w nauce
Filozofia naturalizmu dominuje w myśli naukowej z powodów, które można wyjaśnić, wgłębiając się w jej historię. Niniejszy artykuł podejmuje się oceny charakteru i implikacji naturalizmu w sytuacji, gdy różne jego kompone...
Science on Trial: Exploring the Rationality of Methodological Naturalism
In this essay, I closely scrutinize the proposal presented in a recently edited volume entitled [b]The Creation Hypothesis: Scientific Evidence of an Intelligent Designer [/b]by J.P. Moreland. Moreland chides Christians...
Fizyka i umysł Boga. Przemówienie na uroczystości wręczenia Nagrody Templetona
Współcześnie istnienie nauki oraz jej sukcesy w różnych dziedzinach nikogo nie dziwią. Tak bardzo przyzwyczailiśmy się do funkcjonowania nauki, że nie pytamy nawet, dlaczego my, ludzie, potrafimy naukę uprawiać. Prawa pr...