Addukty hemoglobiny jako biomarkery narażenia człowieka na wybrane ksenobiotyki
Journal Title: Advances in Hygiene and Experimental Medicine - Year 2015, Vol 69, Issue 0
Abstract
W środowisku życia i pracy pojawia się coraz więcej nowych substancji o pochodzeniu antropogenicznym działających toksycznie. Jednoczesnie poszukuje się nowych sposobów oceny narażenia ludzi na te substancje. Od wielu lat przydatnymi markerami, a dokładniej biomarkerami dawki biologicznie skutecznej są addukty hemoglobiny. W pracy omówiono literaturę głównie z lat 2010-2014, która dotyczy adduktów hemoglobiny ze związkami toksycznymi o właściwościach elektrofilowych. W interakcjach z ksenobiotykami ważne są miejsca nukleofilowe hemoglobiny, np. grupy tiolowe, aminowe, karboksylowe i hydroksylowe. Do takich połączeń dochodzi najczęściej w wyniku reakcji związków z N–terminalną grupą aminową waliny w Hb, z azotem imidazolu histydyny i grupą sulfhydrylową cysteiny β93. Addukty Hb charakteryzują się dużą dostępnością, długim okresem występowania (do 120 dni) w krwiobiegu, dużą trwałością, mają bezpośredni kontakt z wszystkimi komórkami organizmu. Pomiar zawartości adduktów hemoglobiny z określonymi związkami chemicznymi wykorzystuje się do oceny narażenia na liczne ksenobiotyki, takie jak: akrylamid; substancje obecne w dymie tytoniowym: np. benzo(α)piren i benzoantracen, tlenek etylenu, aminy aromatyczne, substancje stosowane na dużą skalę w przemyśle np. glicidol czy naftalen i jego pochodne. Od niedawna wskazuje się też na możliwość oznaczania adduktów hemoglobiny z metabolitami estrogenów: 2,3- oraz 3,4-chinonem 17-β estradiolu, jako wskaźników informujących o podwyższonym ryzyku zachorowania na raka piersi. Addukty białkowe są wykorzystywane alternatywnie zamiast adduktów DNA do oceny narażenia na różne klasy substancji elektrofilowych.
Authors and Affiliations
Bożena Bukowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP67703
- DOI -
- Views 163
- Downloads 0
Association of plasma hormones, nutritional status, and stressful life events in anorexia nervosa patients
Objective: The aim of the current study was to analyze the relationships between plasma hormones, body weight parameters and stressful life events in anorexia nervosa (AN).Material and Methods: 72 females in the active p...
Katelicydyny i defensyny w regulacji aktywności przeciwdrobnoustrojowej komórek tucznych
Katelicydyny i defensyny, należące do grupy peptydów przeciwdrobnoustrojowych, to cząsteczki efektorowe będące jednym z najstarszych ewolucyjnie mechanizmów obronnych. Wykazują głównie działanie przeciwbakteryjne, skiero...
Inhibitory polimerazy poli(ADP-rybozy) (PARP) w terapii nowotworów z mutacjami BRCA1/2
W obecnie stosowanych terapiach przeciwnowotworowych wykorzystywane są przede wszystkim związki wprowadzające uszkodzenia do DNA. Skuteczność leczenia nowotworów uzależniona jest więc od wydajności mechanizmów związanyc...
Receptory Toll-like w wirusowych zapaleniach wątroby
Receptory Toll-like pośredniczą w odpowiedzi immunologicznej wrodzonej – rozpoznają pewne struktury proteinowe, lipidowe lub nukleinowe, powszechne w świecie mikroorganizmów, a niewystępujące u człowieka. Stymulacja TLR...
Rola kwasu dokozaheksaenowego w czynności komórek nerwowych
Fosfolipidy neuronów, zwłaszcza kory mózgu, zawierają dużą ilość wielonienasyconego kwasu dokozaheksaenowego (DHA, C22: 6n-3). Podstawowym źródłem tego kwasu dla komórek nerwowych jest pokarm oraz synteza DHA w wątrobi...