Addukty hemoglobiny jako biomarkery narażenia człowieka na wybrane ksenobiotyki
Journal Title: Advances in Hygiene and Experimental Medicine - Year 2015, Vol 69, Issue 0
Abstract
W środowisku życia i pracy pojawia się coraz więcej nowych substancji o pochodzeniu antropogenicznym działających toksycznie. Jednoczesnie poszukuje się nowych sposobów oceny narażenia ludzi na te substancje. Od wielu lat przydatnymi markerami, a dokładniej biomarkerami dawki biologicznie skutecznej są addukty hemoglobiny. W pracy omówiono literaturę głównie z lat 2010-2014, która dotyczy adduktów hemoglobiny ze związkami toksycznymi o właściwościach elektrofilowych. W interakcjach z ksenobiotykami ważne są miejsca nukleofilowe hemoglobiny, np. grupy tiolowe, aminowe, karboksylowe i hydroksylowe. Do takich połączeń dochodzi najczęściej w wyniku reakcji związków z N–terminalną grupą aminową waliny w Hb, z azotem imidazolu histydyny i grupą sulfhydrylową cysteiny β93. Addukty Hb charakteryzują się dużą dostępnością, długim okresem występowania (do 120 dni) w krwiobiegu, dużą trwałością, mają bezpośredni kontakt z wszystkimi komórkami organizmu. Pomiar zawartości adduktów hemoglobiny z określonymi związkami chemicznymi wykorzystuje się do oceny narażenia na liczne ksenobiotyki, takie jak: akrylamid; substancje obecne w dymie tytoniowym: np. benzo(α)piren i benzoantracen, tlenek etylenu, aminy aromatyczne, substancje stosowane na dużą skalę w przemyśle np. glicidol czy naftalen i jego pochodne. Od niedawna wskazuje się też na możliwość oznaczania adduktów hemoglobiny z metabolitami estrogenów: 2,3- oraz 3,4-chinonem 17-β estradiolu, jako wskaźników informujących o podwyższonym ryzyku zachorowania na raka piersi. Addukty białkowe są wykorzystywane alternatywnie zamiast adduktów DNA do oceny narażenia na różne klasy substancji elektrofilowych.
Authors and Affiliations
Bożena Bukowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP67703
- DOI -
- Views 146
- Downloads 0
Metabolizm hemu jako integralny element homeostazy żelaza
Hem jest kompleksem żelaza z protoporfiryną IX i pełni funkcję kofaktora w białkach hemowych biorących udział w licznych, istotnych dla komórki i dla całego organizmu procesach biologicznych. Dostarczenie odpowiedniej il...
Molekularne aspekty działania 17β-estradiolu i progesteronu w komórkowych szlakach sygnałowych
17β-estradiol i progesteron, steroidy płciowe omawiane zazwyczaj w związku z modulacją funkcji reprodukcyjnych, regulują wiele wewnątrzkomórkowych procesów w komórkach docelowych, wyposażonych w odpowiednie receptory. Os...
The role of vascular endothelial growth factor in inflammatory processes
The vascular endothelial growth factor (VEGF) is produced by different types of cells and has a major role in both, physiological and pathological angiogenesis. On the one hand VEGF is a strong mitotic and chemotactic fa...
The comet assay as a method of identifying chromosomes instability
The basic method for analyzing the degree of DNA fragmentation caused by genotoxic factors is gel electrophoresis of single cells (single cell gel electrophoresis), also called the comet assay. The comet assay enables th...
Clinical relevance of chemokine receptor CXCR4
Stromal cell-derived factor-1 (SDF-1/CXCL12) induces intracellular signaling pathways crucial for mobilization, migration, proliferation and survival of many cell types via CXCR4, a chemokine CXC-motif receptor, member...