Bezwodnik octowy. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2013, Vol 29, Issue 4
Abstract
Bezwodnik octowy jest bezbarwną, ruchliwą cieczą o ostrym zapachu octu stosowaną do produkcji: włókien acetylocelulozowych, plastików, octanu winylu, leków, rozpuszczalników, materiałów wybuchowych oraz perfum.Bezwodnik octowy został zaklasyfikowany jako substancja: łatwopalna, żrąca oraz szkodliwa (działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu).Według danych Głównego Urzędu Statystycz-nego w Polsce w 2010 r. liczba pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia na bezwodnik octowy o stężeniach między 0,1 a 0,5 wartości NDS (10 mg/m3) wynosiła 71 osób, natomiast w 2011 r. – 84 osoby. Liczba pracowników zawodowo narażonych na bezwodnik octowy o stężeniu powyżej 0,5 wartości NDS wynosiła 3 osoby. Bezwodnik octowy jest silnym środkiem draż-niącym: błony śluzowe, oczy oraz skórę. Szybko reaguje z wodą wskutek czego powstaje kwas octowy. Narażenie ostre pracowników na pary bezwodnika o stężeniu powyżej 21 mg/m3 powodowało podrażnienie oczu oraz błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Narażenie ludzi na pary bezwodnika o większym stężeniu może powodować: owrzodzenie błony śluzowej nosa i prawdopodobnie skurcz oskrzeli, pieczenie oczu, a następnie w ciągu paru godzin obrzęk rogówki i spojówki, jak również zmętnienie rogówki. Wartość LD50 dla szczurów narażonych inha-lacyjnie na działanie związku ustalono na poziomie 1680 mg/m[sup]3[/sup], dla narażenia per os – 1780 mg/kg m.c., natomiast w innym badaniu 630 mg/kg m.c. Wartość LD50 dla narażenia przez skórę u królików wynosi 4000 mg/kg m.c. U królików związek ten powodował ciężkie oparzenia oczu. Bezwodnik octowy podany na skórę królików pod opatrunek na 24 h powodował powstawanie oparzeń i pęcherzy.Szczury narażano na pary bezwodnika o stężeniach: 0; 4,2; 21 lub 84 mg/m[sup]3[/sup] przez 13 tygodni. Nie stwierdzono działania układowego związku po narażeniu zwierząt na bezwodnik o stężeniu 21 lub 84 mg/m[sup]3[/sup]. Bezwodnik octowy u narażonych zwierząt o stężeniu 4,2 mg/m[sup]3[/sup] nie wykazywał działania miejscowego ani układowego. Wartość NOAEL dla szczurów została ustalona na poziomie 4,2 mg/m[sup]3[/sup].W testach Amesa nie stwierdzono działania mutagennego bezwodnika octowego. Wyniki testu mikrojądrowego na szpiku kostnym szczurów były negatywne. Bezwodnik octowy nie wykazywał ani działania genotoksycznego, ani mutagennego.W dostępnym piśmiennictwie i bazach danych nie znaleziono danych dotyczących działania rakotwórczego bezwodnika octowego.W badaniach doświadczalnych na szczurach nie stwierdzono działania embriotoksycznego, fetotoksycznego ani wpływu na rozrodczość bezwodnika o stężeniu 105 mg/m3, chociaż u matek obserwowano silne podrażnienie dróg oddechowych. U dwóch samic narażanych na bezwodnik octowy o stężeniu 420 mg/m[sup]3[/sup] stwierdzono całkowitą resorpcję zarodków. W grupie narażanej na bezwodnik o stężeniu 420 mg/m[sup]3[/sup] u matek obserwowano ciężkie podrażnienie dróg oddechowych oraz redukcję masy ciała. Wartość NOAEL dla toksyczności rozwojowej i reprodukcyjnej bezwodnika octowego ustalono na poziomie 105 mg/m[sup]3[/sup]. Brak jest podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla bezwodnika octowego. Zaproponowano ustalenie wartości NDS dla bezwodnika octowego przez analogię do kwasu octowego. Wartość NDS dla kwasu octowego ustalono na poziomie 25 mg/m[sup]3[/sup]. Bezwodnik octowy składa się z dwóch cząste-czek kwasu octowego, więc zaproponowano przyjęcie za wartość NDS dla bezwodnika octowego połowy wartości NDS kwasu octowego, czyli 12 mg/m[sup]3[/sup]. Ze względu na zabezpieczenia pracowników przed skutkami ostrego działania drażniącego bezwodnika octowego zaproponowano ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) na poziomie 24 mg/m[sup]3[/sup]. Ze względu na działanie żrące bezwodnika octowego proponuje się oznaczenie go literą „C” (substancja o działaniu żrącym).
Authors and Affiliations
AGNIESZKA JANKOWSKA, SŁAWOMIR CZERCZAK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP224619
- DOI -
- Views 90
- Downloads 0
Praktyczna implementacja międzynarodowych zasad oceny zagrożeń zawodowych związanych z elektrodynamicznym oddziaływaniem pól magnetycznych małej częstotliwości na pracownika
Pod wpływem oddziaływania pola magnetycznego małej częstotliwości w organizmie człowieka zachodzą procesy biofizyczne, które mogą prowadzić do wywołania odpowiedzi komórek nerwowych – zarówno centralnego układu nerwowego...
2-Metylo-4,6-dinitrofenol. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
2-Metylo-4,6-dinitrofenol (DNOC) jest żółtym ciałem stałym. Substancja ta działa: owadobójczo, grzybobójczo i chwastobójczo. Obecnie 2-metylo-4,6-dinitrofenol jest stosowany głównie jakoinhibitor polimeryzacji oraz produ...
Butyl acetate (n-butyl) and its isomers – sec-butyl acetate and isobutyl acetates. Documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)
Butyl acetates, or acetic acid esters and a suitable butyl alcohol, are four compounds with identical molecular formulas which differ from each other by sequence of bonding of atoms. These are n-butyl acetate with a stra...
1,3-Butadiene. Determination in workplace air
1,3-Butadiene is a colorless gas with a mild, aromatic odor. It is produced worldwide on a large industrial scale. The aim of this study was to develop and validate a method for determining concentrations of 1,3-butadien...
3,3’-Dimetoksybenzydyna. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy
3,3’-Dimetoksybenzydyna (DMOB) jest substancją zaklasyfikowaną do grupy substancji rakotwórczych. W Polsce zaproponowano wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla tej substancji na poziomie 0,2 mg/m3. Celem p...