Divan-ı Hümâyûnda Alınan Kararların Şeriyye Sicillerine Yansımalarına Örnekler/Examples On How Ruling Issued By The Ottoman Imperial Council Are Reflected In Ottoman Court Records
Journal Title: Bilimname - Year 2017, Vol 201702, Issue 34
Abstract
Osmanlı Devleti'nde; tebaa, ehl-i şer’ tarafından verilen mahkeme kararları ile ehl-i örfün haksız uygulamalarını, Divan-ı Hümâyûna arz ederek hakkını aramıştır. Bu bağlamda taşrada ehl-i şer’ ve ehl-i örfün herhangi bir konu hakkında verdiği kararların kesin olmadığı gerçeği anlaşılmaktadır. Çünkü haksızlığa uğradığını düşünen tebaa, ehl-i şer' ve ehl-i örfün kararlarını, divana arz edip kararların tashihini ya da ilgasını, deliller sunarak sağlamıştır. Burada Devlet-i Aliyye'nin, taşradaki ehl-i şer' ile ehl-i örfü (devlet memurlarını), tebaanın şikâyetine binaen denetlediği, tebaanın mağdur edilmesine rıza göstermediği anlaşılmaktadır. Asıl belirleyici unsurun ise; tebaanın bilinçli bir şekilde haklarını, divanda aramasıdır. Divana, tebaa tarafından en çok şikâyet edilen konuların başında; ehl-i örfün vergilerin toplanmasında yapmış olduğu yolsuzluklar ile ehl-i şer'in tarafgir davranarak kararlarında adil olmamasıdır. Bu şikâyet konularının dışında; tebaanın tebaayla husumetlerinin de olduğu bilinmektedir. Osmanlı Devleti ise, divana arz edilen şikâyet ve talepleri dikkatle inceleyip adaletle karar vermiştir. Bu bağlamda mağduriyete uğrayanların hakları iade edilmiş, haksızlık yapan ehl-i şer’ ile ehl-i örfün haklarında idarî, malî ve cezaî işlemler yapılarak cezalandırma yoluna gidilmiştir. Mağdur edilen tebaanın ise maddi kayıpları suçlu/suçlulardan kadı huzurunda alınarak tebaanın, devlete bağlılığı sağlanmıştır. Böyle bir uygulama, Osmanlı Devleti’nin kuruluş felsefesinde yer alan adalet mefkûresinin yansımasıydı. Bu uygulamanın nirengi noktası ise; tebaanın can, mal ve ırz güvenliği sağlanmaya yönelikti. İşte bu çalışmamız da haksızlığa uğrayanların hak arama kapısı olarak neden yine devleti görmüş olduklarını, çalışacağız.
Authors and Affiliations
Savaş YILMAZ
Keywords
Related Articles
- EP ID EP236702
- DOI 10.28949/bilimname.348099
- Views 90
- Downloads 0
Divan-ı Hümâyûnda Alınan Kararların Şeriyye Sicillerine Yansımalarına Örnekler/Examples On How Ruling Issued By The Ottoman Imperial Council Are Reflected In Ottoman Court Records
Osmanlı Devleti'nde; tebaa, ehl-i şer’ tarafından verilen mahkeme kararları ile ehl-i örfün haksız uygulamalarını, Divan-ı Hümâyûna arz ederek hakkını aramıştır. Bu bağlamda taşrada ehl-i şer’ ve ehl-i örfün herhangi bir...
Din Sosyolojisi Nedir?
John Bird'ten Din Sosyolojisi Nedir? başlığıyla Abdulvahap Taştan ve M. Derviş Dereli tarafından dilimize çevrilen kitap, din sosyolojisi literatürünü zenginleştirmeye aday bir çalışma olarak üzerinde durulmayı hak ediyo...
Kur’ân, Yorum ve Şiddet Meselesi/Qur’an, Commentary and Violence Issue
Öz Günümüz Batı dünyasında İslam ve şiddet arasında çok sıkı bir bağ kurulduğuna, hatta topyekûn müslümanların şiddetsever bir kitle olduğuna ilişkin küresel ölçekli bir algı oluşturulduğuna tanık olunmaktadır. İslam ve...
Kur’ân’daki Bazı İdgâmlı Kelimelerin Yapı ve Anlam Yönünden İncelenmesi/The Analysis of Some Incorporation Words in the Qur’an in Terms of Structure and Meaning
Yüce kitabımız Kur’ân-ı Kerîm’de çok sayıda fiil ve türetilmiş isim yer almaktadır ve onların önemli bir kısmı mezîd yani harf ilâve edilmiş bâblardadır. Okuyucu, kelimenin rubâ‘î, humâsî ve südâsî bâblardan hangisine gi...
Modern Batı Dünya Görüşünün Tanrı ve İnsan Tasavvuru Açısından Tahlil ve Eleştirisi/The Analysis and Critique of Modern Western Worldview from the Concept of God and Human
Batı düşüncesi Varlık, Tanrı ve İnsan gibi temel dünya görüşü veya zihniyet konularında İslam dünyasından çok farklı bir paradigmaya sahiptir. Öz olarak “ilkesizlik” kavramıyla açıklayabileceğimiz bu paradigma farklılaşm...