Konkurencja pomiędzy roślinami z sąsiadujących poletek w doświadczeniu polowym z rzepakiem ozimym. 1. Skutki konkurencji roślin i zmienności żyzności gleby wewnątrz bloku
Journal Title: Rośliny Oleiste - Oilseed Crops - Year 2012, Vol 33, Issue 1
Abstract
Zwiększanie plonu nasion rzepaku jest najtrudniejszym zadaniem w pracach hodowlanych nad tym gatunkiem. Niezbędnym warunkiem skutecznej selekcji jest precyzyjne określenie plonu nasion w doświadczeniu polowym. Niestety, precyzja oceny plonu nasion maleje wraz ze zwiększaniem liczby obiektów w doświadczeniu. W pracy wykorzystano wyniki 21 doświadczeń polowych, w których badano cztery zestawy po 25 obiektów rzepaku ozimego. Dwa zestawy były badane w sześciu, jeden w pięciu oraz jeden w czterech miejscowościach. Doświadczenia zostały założone w czterech powtórzeniach w układzie bloków kompletnych zrandomizowanych i przeprowadzone w sezonie 2009/2010. Dla zwiększenia precyzji doświadczeń próbowano eliminować zmienność glebową wewnątrz bloków wykorzystując metodę zaproponowaną przez Papadakis’a w roku 1937, a stosowaną również w programie Agrobase II (2002). Przed obliczaniem regresji wyeliminowano zmienność wynikającą z różnic pomiędzy miejscowościami oraz pomiędzy blokami. Usuwania zmienności międzyblokowej i między miejscowościami dokonywano dla każdego poletka przez odjęcie średniej blokowej i dodanie średniej całkowitej według następującego wzoru): y’(ijl) = y(ijl) – y(.jl) + y(...) (1) gdzie: y(ijl) — plon nasion uzyskany z poletka, y’(ijl) — skorygowany plon nasion z poletka po usunięciu zmienności związanej z powtórzeniami i miejscowościami, y(.jl) — średnia blokowa, y(...) — średnia całkowita, i — pozycja obiektu w bloku, j — pozycja bloku w miejscowości, l — miejscowość, n — ilość obiektów w bloku (powtórzeniu). Następnie dla każdego poletka został obliczony średni plon nasion z dwu sąsiednich poletek. Pierwsze i ostatnie poletko w każdym powtórzeniu zostało pominięte w obliczeniach regresji, ponieważ brakowało dla nich plonu nasion z dwu sąsiadujących poletek. x(ijl) = (y’((i-1)jl) + y’((i+1)jl) ) / 2 (2) gdzie: x(ijl) — średni plon nasion dla dwu najbliższych sąsiednich poletek, y’(ijl) — plon z poletka po usunięciu zmienności blokowej i miejscowości. W ten sposób otrzymano dwa zestawy po 552 pary wartości oraz po jednym zestawie z 460 lub 368 parami wartości. Pary te reprezentowały plon nasion z poletek (y’) oraz średnią plonu nasion z dwóch najbliższych sąsiednich poletek (x). Dane te zostały wykorzystane dla obliczenia regresji liniowych i nachyleń linii regresji w stosunku do osi X. Istotność współczynników regresji sprawdzano za pomocą analizy wariancji. Papadakis (1937) zakładał, że średnie plony z najbliższych sąsiednich poletek mogą być miarą zmienności wewnątrzblokowej. W takiej sytuacji obliczone współczynniki regresji powinny mieć wartość dodatnią. Wyniki badanych doświadczeń wykazały, że regresja pomiędzy plonem z poletka a średnią plonów z sąsiednich poletek jest wysoce istotna dla wszystkich 4 zestawów doświadczeń, natomiast tylko w jednym doświadczeniu ma wartość dodatnią. Uzyskane wyniki świadczą, że mamy do czynienia z dwoma zjawiskami: ze zmiennością glebową wewnątrz bloku i konkurencją między roślinami z sąsiadujących poletek. W przypadku przewagi zjawiska konkurencji współczynnik regresji ma wartość ujemną. Zjawisko konkurencji zaznaczyło się w najmniejszym stopniu, gdy w doświadczeniu brały udział najmniej zróżnicowane próbne mieszańce F1 pochodzące z tej samej hodowli, a najsilniejsze efekty konkurencji zaobserwowano w doświadczeniu, w którym były oceniane rody pochodzące z trzech różnych hodowli. Wystąpienia zjawiska konkurencji należało oczekiwać, gdyż, jak to zostało wykazane już wcześniej, efekty brzegowe u rzepaku ozimego wpływają wyraźnie na plon nasion. Dotyczy to przede wszystkim plonu nasion ze skrajnego rzędu roślin (Krzymański 1985). Dla wyeliminowania wpływu efektów konkurencji na plon nasion konieczne jest wyłączenie przy zbiorze poletek rzędów brzegowych, przylegających do sąsiednich poletek. W przypadku poletek czterorzędowych, plon należy określać na podstawie zbioru nasion z dwóch środkowych rzędów.
Authors and Affiliations
Jan Krzymański, Krystyna Krótka, Maria Ogrodowczyk, Henryk Woś, Roman Biliński, Grzegorz Budzianowski, Jolanta Zagierska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP59690
- DOI 10.5604/12338273.1058469
- Views 63
- Downloads 0
Effect of different level of potassium fertilization on winter oilseed rape nutritional status at the initiation of the main stem growth and on the seed yield
This paper presents the results of studies on the effect of imbalanced fertilization of winter oilseed rape with potassium on plant nutritional status at the beginning of the elongation phase (BBCH31) and on yield of see...
Wstępne badania nad resyntezą rzepaku ozimego (Brassica napus L.) Preliminary study on resynthesis of winter oilseed rape (Brassica napus
Jedną z najczęściej wykorzystywanych metod resyntezy rzepaku jest krzyżowanie wybranych podgatunków Brassica rapa L. i Brassica oleracea L.oraz uzyskanie roślin poprzez kultury in vitro izolowanych zarodków we wczesnym...
Możliwości poszerzania zmienności genetycznej u [i]Brassica napus[/i] L.
Praca ta stanowi przegląd literatury dotyczący poszerzania zmienności genetycznej rzepaku ([i]Brassica napus[/i] L.) w kontekście efektu heterozji, który jest obecnie wykorzystywany w programach hodowlanych wielu roślin,...
The evaluation of regeneration ability of two flax ([i]Linum usitatissimum[/i] L.) cultivars in in vitro culture
Regeneration possibility of shoots, calli and roots from cotyledon and hypocotyl explants of two flax cultivars, i.e. Selena and Modran, from the Institute of Natural Fibre in Poznan were evaluated. These cultivars diffe...
Wpływ poziomu i okresu podawania oleju sojowego i lnianego w mieszankach na wyniki produkcyjne i poubojowe oraz cechy jakościowe mięsa kurcząt brojlerów
Na trzech grupach kurcząt brojlerów ROSS 308 (K, D1, D2), liczących po 40 ptaków (4 powtórzenia po 10 szt. w każdej grupie) przeprowadzono doświadczenie żywieniowe. Przez pierwsze 3 tygodnie kurczęta żywiono mieszankami...