MUHİBBAN DERGİSİ’NİN 20. YÜZYIL BAŞLARINDA TARİKATLARI SAVUNMA VE İTİBAR KAZANDIRMA ÇABALARI
Journal Title: Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi - Year 2016, Vol 15, Issue 30
Abstract
Osmanlı İmparatorluğu 19. asrın ilk çeyreğinden itibaren zamanla daha kapsamlı ve köklü bir halalan modernleşme sürecine girmiştir. Geleneksel kurumların ve olguların yerini giderek modern,seküler yapıların ve anlayışların aldığı bu süreçte tarikatlar da eski güçlü ve işlevsel konumlarınıkaybetmiştir. Bu dönemde merkezi otorite karşısında özerklik, ekonomik müdahaleler karşısındasosyo-ekonomik bağımsızlık büyük oranda sona ermiştir. Devletin modernleşmeyi, resmî İslamtemelinde Osmanlı Müslüman toplumu oluşturma pratiği olarak algılaması ve uygulamaya koymasıylada tarikatların özgün ontolojik ve epistemolojik dünyaları yani kadim irfan geleneklerindeciddi bir irtifa kaybı yaşanmıştır. Reformun dayanılmaz baskıları karşısında tarikatlar yer yer yenisistemi anlamaya en azından sistemin içerisinde bulunan gazete, cemiyet vb. modern kurumlarihdas etmek suretiyle bu saldırılara karşı koymaya çalışmışlardır. Bu dönemin tasavvufî dergilerindenbirisi olan Muhibban, tam da gelinen bu tarihi sürecin doğal bir sonucu olarak II. Meşrutiyetdöneminin özgürlükçü havasının da etkisiyle ortaya çıkmıştır. Muhibban, tasavvuf ve tarikatlaraözellikle de resmî İslam karşısında problemli görülen Bektâşîliğe yönelik ağır sosyal, kültürel, dinîve felsefî eleştiri ve sınırlamalara karşı çıkmıştır. Muhibban, bununla da yetinmemiş tarikatları,tekke ve zaviyeleri daha önceki asırlarda olduğu gibi modern dünyada da insanlığın yüksek ahlakseviyesine, erdeme ve kemâliyete ulaşabilmesi için sarılması gereken yegâne yerler olarak takdimetmiştir. Başka bir deyişle Muhibban, tarikatları savunmak kadar yeni cemiyet hayatında daonlara meşru bir yer açmayı ve böylece eski itibarlarını kazandırmayı gaye edinmiştir.
Authors and Affiliations
ZEKERİYYA IŞIK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP471677
- DOI 10.14395/hititilahiyat.285731
- Views 63
- Downloads 0
THE SELECTION OF MACINTYRE'S MODERN MORAL CRITICISM THE PROBLEM OF RATIONALITY: THE SAMPLE OF KIERKEGAARD
This study tries to understand Alasdair MacIntyre’s critique of modern morality with Kierkegaard’s moral philosophy. At the center of the critique there is an understanding that moral choices do not have any criteria. Fo...
Din Eğitimi ve Öğretiminde Atasözleri ve Deyimlerin Kullanılmasının Önemi Üzerine Bir Araştırma
Eğitim; doğumla başlayan, ailede temellenen, okulda şekillenen ve hayat boyu devam eden bir süreçtir. Bu süreçte aktarılacak temel mirasın en belirleyici unsurları “dil ve din”dir. Ortak paydası insan olan, “din” ve “eği...
“(Hastalıkta) Bulaşıcılık Yoktur” Hadisinin İsnad ve Metin Açısından Tahlili
“(Hastalıkta) bulaşıcılık yoktur” ibaresini içeren hadisler, erken dönemlerden itibaren akla aykırı bulunarak ya da “Hastalıklı olan sakın sıhhatlilerin yanına sokulmasın” ve “Cüzzamlıdan arslandan kaçar gibi kaçın” gibi...
BİR ŞEHRİN SERÜVENİ: BÜYÜK SELÇUKLULAR DÖNEMİNDE MERV’İN SİYASÎ TARİHİ
Ortaçağ boyunca birçok şehir sahip olduğu verimli toprakları, ticaret yolları üzerinde kurulması, savunmasının kolay olması, ilmî ve iktisadî açıdan sahip olduğu değerler sebebiyle sürekli göz önünde olmuştur. Bununla bi...
İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ (2010) HEDEFLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Türkiye’de Program Geliştirme çalışmaları yakın bir tarihte başlamıştır. Bu yöndeki çalışmalardaki gelişimin en önemli aşamasının dersler ve konular listesi anlamında kullanılan “müfredat programı” anlayışından “öğretim...