MUHİBBAN DERGİSİ’NİN 20. YÜZYIL BAŞLARINDA TARİKATLARI SAVUNMA VE İTİBAR KAZANDIRMA ÇABALARI
Journal Title: Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi - Year 2016, Vol 15, Issue 30
Abstract
Osmanlı İmparatorluğu 19. asrın ilk çeyreğinden itibaren zamanla daha kapsamlı ve köklü bir halalan modernleşme sürecine girmiştir. Geleneksel kurumların ve olguların yerini giderek modern,seküler yapıların ve anlayışların aldığı bu süreçte tarikatlar da eski güçlü ve işlevsel konumlarınıkaybetmiştir. Bu dönemde merkezi otorite karşısında özerklik, ekonomik müdahaleler karşısındasosyo-ekonomik bağımsızlık büyük oranda sona ermiştir. Devletin modernleşmeyi, resmî İslamtemelinde Osmanlı Müslüman toplumu oluşturma pratiği olarak algılaması ve uygulamaya koymasıylada tarikatların özgün ontolojik ve epistemolojik dünyaları yani kadim irfan geleneklerindeciddi bir irtifa kaybı yaşanmıştır. Reformun dayanılmaz baskıları karşısında tarikatlar yer yer yenisistemi anlamaya en azından sistemin içerisinde bulunan gazete, cemiyet vb. modern kurumlarihdas etmek suretiyle bu saldırılara karşı koymaya çalışmışlardır. Bu dönemin tasavvufî dergilerindenbirisi olan Muhibban, tam da gelinen bu tarihi sürecin doğal bir sonucu olarak II. Meşrutiyetdöneminin özgürlükçü havasının da etkisiyle ortaya çıkmıştır. Muhibban, tasavvuf ve tarikatlaraözellikle de resmî İslam karşısında problemli görülen Bektâşîliğe yönelik ağır sosyal, kültürel, dinîve felsefî eleştiri ve sınırlamalara karşı çıkmıştır. Muhibban, bununla da yetinmemiş tarikatları,tekke ve zaviyeleri daha önceki asırlarda olduğu gibi modern dünyada da insanlığın yüksek ahlakseviyesine, erdeme ve kemâliyete ulaşabilmesi için sarılması gereken yegâne yerler olarak takdimetmiştir. Başka bir deyişle Muhibban, tarikatları savunmak kadar yeni cemiyet hayatında daonlara meşru bir yer açmayı ve böylece eski itibarlarını kazandırmayı gaye edinmiştir.
Authors and Affiliations
ZEKERİYYA IŞIK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP471677
- DOI 10.14395/hititilahiyat.285731
- Views 49
- Downloads 0
BİR İLMİ GELENEĞİN MERKEZİ: BÜYÜKAĞA KUR’AN KURSU -HAFIZLIK EĞİTİMİ, NİTELİĞİ, SORUNLARI VE BEKLENTİLERİ-
Son dönemlerde ülkemizde yürütülen din eğitimi hizmetlerinin içinde, hafızlık eğitimine ayrı bir önem atfedilmektedir. Bu eğitimden istenilen verimin elde edilebilmesi adına yapılan çalışmalara önemli bir katkı da eğitim...
SÜLEYMAN ULUDAĞ, İSLÂM VE MUSİKİ, DERGÂH YAYINLARI, İSTANBUL 2015, 348 S
İnsanlık tarihinin başlangıcından bu yana hayatın daima içinde ve her anında olan mûsikî, İslâm’ın yayılmasından bu yana her dönem icra ve var oluş yönüyle tartışmalara zemin hazırlayan bir mesele olmuştur. Dinî ya da lâ...
ŞEYHÜLİSLÂM MUSA KAZIM EFENDİ’NİN (1858-1920) FIKIH USULÜNE DAİR BİR RİSALESİ: HAKİKAT VE MECAZ
Musa Kazım Efendi (1858-1920), Osmanlı imparatorluğunun son döneminde şeyhülislâmlık yapmış, imparatorluğun çöküşünü durdurabilmek için kendi alanıyla ilgili konularda çeşitli gayretler göstermiş ve ikbal dönemlerinden s...
Gadamer’s Hermeneutics as a Model For the Feminist Standpoint Theory
This work which reconstructs Gadamer’s hermeneutics for guiding feminist standpoint theory consists of five chapters. Firstly, several possible feminist standpoint theories and their difficulties in addressing how knowle...
ÇORUM/İSKİLİP’TE ÇANTI TEKNİĞİNDE İNŞA EDİLMİŞ İKİ CAMİ: SANAYİ MARANGOZLAR VE TAVUKÇUHOCA CAMİLERİ
Son yıllarda artan yayınlar sayesinde Karadeniz Bölgesi’nde çantı tekniğinde inşa edilmiş pek çokcaminin inşa edildiği anlaşılmıştır. Söz konusu camilerin yaklaşık 800 yıllık bir maziye sahip olmasınedeniyle yörede güçlü...