Muzyczne portrety kobiet w twórczości klawesynowej François Couperina
Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2014, Vol 1, Issue 1
Abstract
Styl francuski do dziś ma szczególne miejsce w rozwoju muzyki klawesynowej. Pośród wielu znakomitych kompozytorów z tego okresu wyróżnia się niewątpliwie mistrz miniatury ilustracyjnej François Couperin, zwany przez współczesnych Wielkim (fr. Le Grand). To on wyznaczył kierunki rozwoju najważniejszych form i gatunków muzycznych we Francji, przyczyniając się tym samym do znacznego wzrostu ich popularności. Miniatury ilustracyjne zaczęły występować we francuskiej muzyce klawesynowej przełomu XVII i XVIII wieku jako bardzo popularna forma wypowiedzi muzycznej. Były to małe formy o charakterze programowym, bogato ornamentowane, wykorzystujące pokaźny arsenał odniesień pozamuzycznych oraz teorię afektów wraz z figurami retoryczno-muzycznymi. Podstawowym celem niniejszego artykułu jest zapoznanie czytelnika z wybranymi aspektami tematyki kobiecej w twórczości klawesynowej Françoisa Couperina. Stworzył on bowiem największą liczbę muzycznych portretów kobiet. Kompozytorzy francuskiego baroku i rokoka nie byli zwykle szczodrzy w podawaniu wskazówek wykonawczych. Ówczesną sztukę interpretacji poznajemy dziś głównie poprzez studiowanie traktatów teoretycznych, a także na podstawie zachowanych zapisków samych twórców oraz ich biografów. Niewątpliwie ważnym źródłem informacji mogą być również tytuły utworów. Zrozumienie ich znaczenia może stanowić ważną wskazówkę interpretacyjną. Poszukiwanie związków tytułów utworów z treścią, formą i zawartością muzyczną miniatur wydaje się, pomimo pojawiających wielu niejednoznaczności i wątpliwości, w pełni zasadne. W artykule odnajdujemy tłumaczenia i wyjaśnienia tytułów wszystkich miniatur Couperina związanych z tematyką kobiecą oraz wybrane przykłady nutowe. Ponieważ treść artykułu dotyczy gatunków muzycznych o charakterze ilustracyjnym (programowym), uznano też za zasadne zamieszczenie wybranych reprodukcji wizerunków tych znanych kobiet, portretowanych przez wybitnych przedstawicieli malarstwa francuskiego, które zainspirowały Couperina do skomponowania poświęconych im miniatur. Tytuły odnoszą się jakby do trzech kategorii portretowanych kobiet. Są to: portrety kobiet związanych z dworem, portrety postaci związanych z muzyką oraz pozostałe portrety (które nie mieszczą się w dwóch poprzednich kategoriach). W przypadku miniatur klawesynowych Couperina dociekanie znaczenia tytułów może być niezwykle interesujące. Dzięki temu poznajemy lepiej także samego kompozytora, jego działalność, status społeczny, otoczenie ludzi, w kręgu których się obracał, co pozwala także na głębsze wniknięcie w istotę jego wspaniałej muzyki. Zrozumienie intencji kompozytora pozwala z kolei lepiej i piękniej, a także mądrzej interpretować te niezwykłe, urokliwe i pełne finezji utwory.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Ewa Rzetecka-Niewiadomska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP518037
- DOI -
- Views 41
- Downloads 0
Zabytkowy fortepian Pleyela. Studium egzemplarza nr 32 490 z 1862 roku na przykładzie „Preludiów” op. 28 Fryderyka Chopina
Fortepian firmy Pleyel nr 32 490, będący eksponatem Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, jest jednym z najcenniejszych tego typu zabytków w Polsce. Wyprodukowany w 1862 roku instrument stanowi wartościowy przykład konstrukcj...
Hammer mechanism instruments and their role in shaping the composition style of pieces written for keyboard instruments in the period of 1730-1780, part 1
The article constitutes the first part of a cycle devoted to keyboard instruments with hammer mechanism made between 1730 and 1780. The author’s intention is presenting a wide perspective of selected topics on keyboard i...
The art of preluding on the flute in the 18th century in France
In the 18th century, there were two types of preludes. The first type was a part of a music piece (written by a composer) at its very beginning, with a diversified construction (e.g. prélude in French suites or prelude t...
Instrumenty z mechanizmem młoteczkowym i ich rola w kształtowaniu się stylu kompozytorskiego utworów na instrumenty klawiszowe w latach 1730-1780, cz. III: Instrumenty klawiszowe w salach koncertowych i salonach
Niniejszy tekst stanowi trzecią – ostatnią część cyklu artykułów poświęconych instrumentom klawiszowym z mechanizmem młoteczkowym w XVIII w. opublikowanych w kolejnych numerach „Notesu Muzycznego”. Pierwsze dwie części d...
The profile of Emma Altberg (1889–1983) in the light of the preserved correspondence. A contribution to the biography of the Łódź-based harpsichordist
Emma Altberg, a pianist, reviewer and editor of collections of teaching works for piano (e.g. Music Reading Materials, Selection of Works from the 17th and 18th Centuries), was a teacher at the State Higher School of Mus...