Ocena wybranych wskaźników statusu antyoksydacyjnego u chorych z nowotworami głowy i szyi
Journal Title: Otolaryngologia Polska - Year 2015, Vol 69, Issue 5
Abstract
Celem pracy była ocena stopnia nasilenia procesu peroksydacji lipidów (MDA) oraz wydolności enzymatycznej bariery antyoksydacyjnej poprzez określenie aktywności dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), peroksydazy glutationowej (GPx) i katalazy (CAT) w krwinkach czerwonych pacjentów cierpiących na chorobę nowotworową w rejonie głowy i szyi oraz osób zdrowych niezależnie od nałogu palenia tytoniu. Wstęp: Celem pracy była ocena stopnia nasilenia procesu peroksydacji lipidów (TBARS) oraz enzymatycznej bariery antyoksydacyjnej w krwinkach czerwonych pacjentów cierpiących na chorobę nowotworową w rejonie głowy i szyi oraz osób zdrowych. Materiał i metody: We krwi 22 pacjentów i osób zdrowych metodą spektrofotometryczną oznaczono dysmutazę ponadtlenkową, katalazę, peroksydazę glutationową oraz dialdehyd malonowy. Wyniki: Stwierdzono obniżenie aktywności SOD, CAT i GPx u chorych w porównaniu do grupy odniesienia oraz wzrost stężenia markera peroksydacji lipidów MDA u pacjentów z nowotworem. Dyskusja: Poziom peroksydacji lipidów w erytrocytach chorych wskazuje na nasilenie w nich procesu, a wyniki badań enzymatycznych jednoznacznie wskazują na osłabienie układu antyoksydacyjnego. Jednak przedstawione wyniki mają charakter pilotażowy, bowiem zostały przeprowadzone na małej grupie pacjentów. Poza tym wydaje się konieczne poszerzenie panelu badań o czynniki genetyczne i pozagenetyczne. Etiologia nowotworów w rejonie głowy i szyi jest mocno powiązana z paleniem tytoniu, bowiem wśród osób palących rak występuje sześć razy częściej niż u osób niepalących. Najsilniejszy związek sprawczy uzależnienia od nikotyny występuje w przypadku nowotworu krtani. Dodatkowym, obok dymu tytoniowego, i potęgującym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania jest nadużywanie alkoholu wysokoprocentowego. Osoby uzależnione od palenia tytoniu inhalują reaktywne formy tlenu (RFT) i azotu (RFA) obecne w dymie tytoniowym i smole [9]. W warunkach homeostazy wymienione cząsteczki biorą udział w regulacji wielu procesów komórkowych, jednak nadprodukcja RFT i RFA lub/i obniżona zdolność antyoksydacyjna organizmu prowadzi do zaburzenia równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjnej. Narastający stres oksydacyjny może zapoczątkować rozwój procesu chorobowego. Następstwem nadmiernego gromadzenia RFT, RFA i/lub osłabienia układu przeciwutleniającego jest uszkadzanie struktur komórkowych, w których następują zmiany strukturalne i metaboliczne prowadzące do patologii komórkowej w tkankach i narządach. Skutki działania reaktywnych form tlenu i azotu mogą być mutagenne, ponieważ następuje oksydacyjne uszkodzenie biomolekuł komórki: białek, kwasów nukleinowych czy lipidów. Markerem odzwierciedlającym wolnorodnikowe uszkodzenie błon komórkowych poprzez proces peroksydacji lipidów jest dialdehyd malonowy (MDA). Znaczącą rolę w usuwaniu wolnych rodników, ograniczaniu ich tworzenia oraz obronie organizmu przed negatywnymi skutkami ich działania, odgrywa układ antyoksydacyjny, do którego zalicza się między innymi enzymy antyoksydacyjne: dysmutazę ponadtlenkową (SOD) (E.C.1.15.1.1), katalazę (CAT) (E.C.1.11.1.6) i peroksydazę glutationową (GPx) (E.C.1.11.1.9) oraz antyoksydanty niskocząsteczkowe – zredukowany glutation (GSH), witaminy A i E, melatoninę oraz wiele innych związków. Nowotwór głowy i szyi to szósty najczęściej występujący na świecie rak, który w Polsce stanowi około 5% wszystkich diagnozowanych zmian nowotworowych. Najczęściej rozpoznawanym typem nowotworu głowy i szyi jest rak płaskonabłonkowy. Stanowi on 90% rozpoznawanych przypadków, pozostałe 10% to raki gruczołowe, limfatyczne, przejściowe oraz raki ślinianek. Obszar procesu nowotworowego obejmuje jamę ustną, gardło, jamę nosa, zatoki oboczne nosa, krtań i gruczoły ślinowe. Nowotwór głowy i szyi znacznie częściej występuje u mężczyzn (7%) niż u kobiet (1%) [2]. Do czynników ryzyka rozwoju nowotworów głowy i szyi należy zaliczyć: kancerogeny zawarte w dymie tytoniowym, alkohol wysokoprocentowy, nadmierne spożycie solonej i konserwowanej żywności, jej niewłaściwe przechowywanie (żywność sfermentowana), niedobory pokarmowe czy niedostateczną higienę jamy ustnej [19]. Pośród czynników o podłożu egzogennym należy jeszcze zwrócić uwagę na rolę wirusów onkogennych, takich jak: HPV (human papilloma virus) i EBV (Epstein-Barr virus). Rokowanie w przypadku nowotworów wywołanych infekcją tymi wirusami jest zazwyczaj lepsze ze względu na wyższą wrażliwość na leczenie radio- i chemioterapią [12]. Objawy procesu nowotworzenia w obrębie głowy i szyi w początkowym stadium choroby są niespecyficzne, co związane jest z rozplemem komórek nowotworowych w obrębie dużych przestrzeni wyściełanych błoną śluzową. Dopiero w chwili naciekania komórek nowotworowych na struktury nerwów czy naczyń, objawy chorobowe zaczynają być odczuwane przez pacjentów. Dlatego też około 60% chorych w chwili rozpoznania nowotworu ma potwierdzonego raka w stadium T3 lub T4, a średnia przeżywalność przez kolejne pięć lat plasuje się w granicach 30–35% [14]. Drugą grupę czynników sprzyjających powstawaniu nowotworów głowy i szyi stanowią mechanizmy endogenne, a wśród nich uwarunkowania genetyczne, dysfunkcje układu odpornościowego czy czynniki hormonalne [10].
Authors and Affiliations
Hanna Zielińska-Bliźniewska, Małgorzata Mrowicka, Jurek Olszewski, Ireneusz Majsterek
Keywords
Related Articles
- EP ID EP76607
- DOI 10.5604/00306657.1163579
- Views 85
- Downloads 0
Ignacego Dominika Fijałkowskiego (1783–1855) związek z rynologią
The professional and scientific activities of Ignacy Dominik Fijałkowski (1783-1855), an eminent Warsaw military physician and obstetrician are reported widely. In his textbook of military surgery “The origin of surgery”...
Brodawczak płaskonabłonkowy woreczka łzowego
The benign lesions of the lacrimal sac are very rare. The most typical epithelial tumor is squamous papilloma. This tumors often present with symptoms of dacryostenosis and dacriocystitis. Human papillomavirus (HPV) infe...
Evaluation of quality of life in patients after cochlear implantation surgery in 2014-2017
Introduction: Profound hearing loss significantly affects the quality of life of deaf people as well as their families. Observation of the benefit from the use of cochlear implants in deaf patients allows to assess the s...
The recurrence of facial basal celt carcinoma in patients treated at the Head and Neck Surgery Ward and Laryngological Oncology Clinic of the Greater Poland Cancer Centre in the years 2007-2010
SUMMARY Introduction: The incidence of basal-celt carcinomas (BCC) in Europe is estimated at 10 cases per 100,000 people and is continuously increasing. Recurrent cases of BCC tend to have a more aggressive progression....
Ekspresja genów heksozoaminidazy w perlaku ucha środkowego u dorosłych
Background: Middle ear cholesteatoma is a cyst like structure composed of keratinizing squamous epithelium that contains keratin debris and subepithelial connective tissue. Bone resorption may lead to destruction of ossi...