„Orgelbewegung” w Prusach Wschodnich i Zachodnich przed rokiem 1945

Apply

„Orgelbewegung” w Prusach Wschodnich i Zachodnich przed rokiem 1945

Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2014, Vol 1, Issue 1

Abstract

Dr Krzysztof Urbaniak w swoim artykule omawia zagadnienia związane z działaniami tak zwanej reformy organowej na terenach dawnych Prus Wschodnich i Zachodnich. O ile zachowane i sprawne instrumenty, których powstanie było bezpośrednio zainspirowane estetyką Orgelbewegung, są wciąż dość jednoznacznym świadectwem ideału brzmieniowego tej epoki, o tyle instrumenty romantyczne i wcześniejsze, w których aparacie reforma organowa wprowadzała czasem poważne zmiany, odbierane są dziś często jako niezrozumiałe hybrydu brzmieniowe i konstrukcyjne. Dla każdej epoki budownictwa organowego duże znaczenie ma historyczny kontekst, którym w przypadku Orgelbewegung jest także romantyczne dziedzictwo organowe, traktowane przez działaczy reformy organowej często jako przejaw dekadencji czasów przed I wojną światową. Romantyczne instrumenty, poddawane daleko idącym modyfikacjom, określano czasem nieco pogardliwie mianem organów przedwojennych - Vorkriegsorgeln. Dla idelogów reformy organowej szczególne znaczenie miały jednak instrumenty epok dawniejszych, to właśnie te najstarsze obiekty inspirowały działania Orgelbewegung wobec instrumentów o romantycznej estetyce brzmieniowej oraz nowo budowane dzieła. Takie instrumenty jak organy Arpa Schnitgera w St. Jacobi w Hamburgu, organy Friedricha Stellwagena w St. Jacobi w Lubece, czy wreszcie Totentanzorgel w St. Marien w Lubece, odrestaurowane z pietyzmem przed wybuchem II wojny światowej, wyznaczyły nowe standardy w budownictwie organowym oraz wpłynęły na wykształcenie się nowej koncepcji brzmienia organowego. Na terenie dawnych Prus Wschodnich i Zachodnich szczególnie znaczące dla rozwoju Orgelbewegung były dokonania firmy Josepha Goebla oraz bartoszyckiej filii firmy Kemper, które pod wpływem reformy organowej budowały przed 1945 r. nie tylko nowe instrumenty, ale także restaurowały instrumenty historyczne. Budownictwo organowe Prus Wschodnich i Zachodnich w epoce baroku opisał obszernie w swoich dwóch książkach Jan Janca. Analogiczne opracowanie monograficzne dotyczące działalności pruskich organmistrzów czasu romantyzmu niestety jak dotąd nie powstało.<br/><br/>

Authors and Affiliations

Krzysztof Urbaniak

Keywords

Orgelbewegung organy

EP ID EP518056
DOI -
Views 34
Downloads 0