Ornamentacja w muzyce od XVI wieku do połowy XVIII stulecia, cz. I

Apply

Ornamentacja w muzyce od XVI wieku do połowy XVIII stulecia, cz. I

Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2015, Vol 2, Issue 4

Abstract

Jednym z istotnych elementów składających się na praktyki ornamentacyjne są drobne formuły zdobnicze i ornamenty, z których wybrane, zostaną przedstawione w kolejnych częściach tego cyklu artykułów poświęconego zagadnieniom wykonawczym muzyki dawnej. Cykl ten miał w zamyśle autora stanowić zebrany w jednym miejscu przekrój zasad rządzących owymi małymi ozdobnikami i ich rozwojem ujętym w porządku chronologicznym od XVI do pierwszej połowy XVIII wieku w (subiektywnie) wybranych, najważniejszych źródłach historycznych. Praktyki ornamentacyjne w okresie renesansu i przez pierwszą połowę okresu baroku związane były z praktyką dyminucji, w ramach której z biegiem czasu wykształciły się drobne figury melodyczno-rytmiczne takie jak groppo czy trillo. Te znowu przekształciły się w ornamenty w formie skodyfikowanych schematów zdobniczych zaznaczanych symbolami nad nutami, które znamy z literatury muzycznej XVIII wieku. Pierwsza część artykułu jest zarazem wprowadzeniem do zagadnienia dyminucji przez pryzmat najbardziej znanych autorów z epoki – Silvestro Ganassiego i Diego Ortiza, w głównej mierze skupia się jednak na drobnych figurach zdobniczych opisanych w źródłach hiszpańskich, włoskich i niemieckich, kładąc największy nacisk na te przedstawione w Le Nuove Musiche Giulio Cacciniego. Druga część artykułu jest próbą usystematyzowania ornamentów według ich kategorii, funkcji oraz oddziaływań na materię muzyczną. Przedstawione tu zostają propozycje klasyfikacji ozdobników według Franciszka Wesołowskiego oraz Fredericka Neumanna. W kolejnych częściach cyklu przyjęte zostają jednak bardziej rozbudowane i różnorodne kategorie zaproponowane przez Neumanna. Dzieli on ornamenty według: ich konstrukcji melodycznej – gdzie wyróżnić możemy ornamenty duże i małe oraz meliczne i reperkusyjne; umiejscowienia w strukturze rytmicznej – dzieląc je na występujące w miejscu nuty głównej (anschlagende Vorschläge) oraz wyprzedzające lub opóźniające jej wejście (durchgehende Vorschläge); funkcji w tkance muzycznej – którą spełniają ornamenty łączące i intensyfikujące oraz melodyczne i harmoniczne. Kolejne części cyklu omawiać będą już szczegółowo kolejne wybrane przez autora ozdobniki należące do drobnych formuł zdobniczych zwanych agréments, będących w powszechnym użyciu od końca XVII do połowy XVIII wieku w kontekście źródeł głównie autorów francuskich i niemieckich.<br/><br/>

Authors and Affiliations

Przemysław Wiśniewski

Keywords

ornamentacja Franciszek Wesołowski figury retoryczne

Cadence formulas in instrumental music of the Renaissance and early Baroque in the context of that time’s theory of music and composition practice

Cadence (ending) formulas are one of the most intriguing phenomena in music. They occur in works of all historical periods and styles and they have a variety of forms: from melodic and harmonic turns to rhythmic or even...

EP ID EP517989
DOI -
Views 42
Downloads 0