Poza granicami gatunku: transformacja baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej (Rafik Schami, Walter Moers, Elfriede Jelinek)
Journal Title: Transfer. Reception Studies - Year 2018, Vol 3, Issue
Abstract
Bez względu na to, czym rozliczne badania uzasadniają niesłabnące zainteresowanie baśnią, nie ulega wątpliwości, że współczesne dzieła odwołujące się do niej nie utraciły nic z fabularnej nośności i rozrywkowego potencjału swojego pratekstu. Głównym celem artykułu jest wyodrębnienie (na podstawie przeglądu sposobów recepcji klasycznej baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej) elementów tekstu ulegających trans-formacji i podjęcie próby zarysowania motywów stojących za trawestacją porządku baśniowego. Tekst podąża w tym celu dwoma ważnymi tropami współczesnych badań nad baśnią: po pierwsze, uznając, że baśnie bywają wykorzystywane przez swoich adaptatorów jako narzędzie służące do komentowania dzisiejszej rzeczywistości, przez co stają się rada-rem przemian społecznych i ewolucji kulturowych, uwzględnia w literaturoznawczym opisie tekstów aspekt kulturoznawczy, socjologiczny i historyczny. Po drugie, za istotę baśni uznając przede wszystkim konkretny typ narracji, zauważa, że gatunek ten jest wyjątkowo podatny na przekraczanie formalnych granic. Jako przykładów użyto tekstów trzech auto-rów. Pierwszy z nich, interkulturowy twórca Rafik Schami, nawiązuje do klasycznych baśni ludowych formalnie i treściowo. Interpretacji poddane zostało jego dzieło Baśnie z Maluli w kontekście interkulturowego transferu i interferencji motywów baśniowych. Kolejny twórca, Walter Moers, autor Ensel und Krete, unowocześnia formę i treść baśni, dopasowując je do realiów popkultury. W artykule zwraca się szczególną uwagę na parodyjny oraz transmedialny charakter tekstu i rozważa wynikający z niego popkulturowy potencjał. Ostatnim analizowanym tekstem jest dramat Królewna Śnieżka Elfriede Jelinek, strukturalnie niebędący baśnią, podejmujący jednak jej wątki. Autorka artykułu interpretuje ten metatekstualny utwór jako „recepcję recepcji” i umiejscawia go w kulturowym dyskursie z baśnią. Wnioskiem wypływającym z rozważań jest stwierdzenie, że baśnie w samej swej istocie są predysponowane do przekraczania granic genologicznych, jak i interpretacyjnych.
Authors and Affiliations
Ewelina Tkacz
Keywords
Related Articles
- EP ID EP544430
- DOI 10.16926/trs.2018.03.06
- Views 93
- Downloads 0
Tożsamość – pamięć – przestrzeń w najnowszej literaturze niemieckojęzycznej [rec.] Identitätskonstruktionen in der deutschen Gegenwartsliteratur, hg. M. Wolting, V&R unipress, Göttingen 2017, ss. 362, ISBN 978-3-8471-0741-5
[rec.] Identitätskonstruktionen in der deutschen Gegenwartsliteratur, hg. M. Wolting, V&R unipress, Göttingen 2017, ss. 362, ISBN 978-3-8471-0741-5
Milczenie werblisty, czyli Günter Grass w ocenie prasy niemieckiej i polskiej po śmierci
Artykuł przedstawia analizę reakcji zarówno polskich, jak i niemieckich mediów po śmierci Güntera Grassa – jednego z najwybitniejszych pisarzy niemieckich, laureata Literackiej Nagrody Nobla związanego z Gdańskiem. Śmier...
Neuere Theatertexte Jelineks und ihr langer Weg auf die polnischen Bühnen. Anmerkungen zum Theatertransfer
ezipiert, nachdem das polnische Theater in den Neunzigern und auch noch nach dem Jahr 2000 an solchen (nicht „theatertauglichen“) Texten nicht besonders interessiert war. Viele ForscherInnen betonen, dass sich das polnis...
Recepcja twórczości Ricardy Huch w Polsce
Niniejszy artykuł przedstawia stan badań nad recepcją twórczości niemieckiej pisarki Ricardy Huch w Polsce. Recepcję jej twórczości w naszym kraju można rozpatrywać, analizując artykuły opublikowane w dziełach zwartych,...
Zainteresowania literaturą austriacką z perspektywy czytelników Biblioteki Austriackiej w Opolu
Niniejszy artykuł przedstawia zbiory oraz specyfikę działalności Biblioteki Austriackiej w Opolu na tle innych tego typu instytucji. Autorka stawia sobie za cel zbadanie czynników wpływających na wybór literatury austria...