Poza granicami gatunku: transformacja baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej (Rafik Schami, Walter Moers, Elfriede Jelinek)
Journal Title: Transfer. Reception Studies - Year 2018, Vol 3, Issue
Abstract
Bez względu na to, czym rozliczne badania uzasadniają niesłabnące zainteresowanie baśnią, nie ulega wątpliwości, że współczesne dzieła odwołujące się do niej nie utraciły nic z fabularnej nośności i rozrywkowego potencjału swojego pratekstu. Głównym celem artykułu jest wyodrębnienie (na podstawie przeglądu sposobów recepcji klasycznej baśni we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej) elementów tekstu ulegających trans-formacji i podjęcie próby zarysowania motywów stojących za trawestacją porządku baśniowego. Tekst podąża w tym celu dwoma ważnymi tropami współczesnych badań nad baśnią: po pierwsze, uznając, że baśnie bywają wykorzystywane przez swoich adaptatorów jako narzędzie służące do komentowania dzisiejszej rzeczywistości, przez co stają się rada-rem przemian społecznych i ewolucji kulturowych, uwzględnia w literaturoznawczym opisie tekstów aspekt kulturoznawczy, socjologiczny i historyczny. Po drugie, za istotę baśni uznając przede wszystkim konkretny typ narracji, zauważa, że gatunek ten jest wyjątkowo podatny na przekraczanie formalnych granic. Jako przykładów użyto tekstów trzech auto-rów. Pierwszy z nich, interkulturowy twórca Rafik Schami, nawiązuje do klasycznych baśni ludowych formalnie i treściowo. Interpretacji poddane zostało jego dzieło Baśnie z Maluli w kontekście interkulturowego transferu i interferencji motywów baśniowych. Kolejny twórca, Walter Moers, autor Ensel und Krete, unowocześnia formę i treść baśni, dopasowując je do realiów popkultury. W artykule zwraca się szczególną uwagę na parodyjny oraz transmedialny charakter tekstu i rozważa wynikający z niego popkulturowy potencjał. Ostatnim analizowanym tekstem jest dramat Królewna Śnieżka Elfriede Jelinek, strukturalnie niebędący baśnią, podejmujący jednak jej wątki. Autorka artykułu interpretuje ten metatekstualny utwór jako „recepcję recepcji” i umiejscawia go w kulturowym dyskursie z baśnią. Wnioskiem wypływającym z rozważań jest stwierdzenie, że baśnie w samej swej istocie są predysponowane do przekraczania granic genologicznych, jak i interpretacyjnych.
Authors and Affiliations
Ewelina Tkacz
Keywords
Related Articles
- EP ID EP544430
- DOI 10.16926/trs.2018.03.06
- Views 77
- Downloads 0
Przekraczanie granic w powieściach Engel des Vergessens Mai Haderlap i Stillbach oder die Sehnsucht Sabine Gruber
Celem artykułu jest zbadanie problematyki przekraczania granic kulturowych i językowych w powieściach dwóch pisarek austriackich pochodzących w terenów pogranicza. Na przykładzie losów postaci kobiecej w autobiograficzne...
„Lilith spotyka Kalliope. Austria czyta, dyskutuje i tłumaczy” – międzynarodowa konferencja naukowa i warsztaty, Opole 10–11.04.2018
Sprawozdanie z konferencji naukowej „Lilith spotyka Kalliope. Austria czyta, dyskutuje i tłumaczy” – międzynarodowa konferencja naukowa i warsztaty, Opole 10–11.04.2018
By lepiej rozumieć siebie
[rec.] Zrozumieć obcość. Recepcja literatury niemieckojęzycznej w Polsce po 1989 roku, red. Monika Wolting, Stephan Wolting, Universitas, Kraków 2016, ISBN 978-83-242-2784-6, ss. 540
Conrad w serii
[rec.] Agnieszka Adamowicz-Pośpiech, Seria w przekładzie. Polskie warianty prozy Josepha Conrada, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, ISBN 978-83-226-2215-5, ss. 384
Recepcja twórczości Ricardy Huch w Polsce
Niniejszy artykuł przedstawia stan badań nad recepcją twórczości niemieckiej pisarki Ricardy Huch w Polsce. Recepcję jej twórczości w naszym kraju można rozpatrywać, analizując artykuły opublikowane w dziełach zwartych,...