Rodzaj relacji interpersonalnej a zachowanie sprawcy krzywdy po jej wyrządzeniu i ustosunkowanie do ofiary
Journal Title: Roczniki Psychologiczne - Year 2012, Vol 15, Issue 2
Abstract
W badaniach prezentowanych w artykule poszukiwano różnic w atrybucjach przyczynowych i zachowaniach zaradczych sprawców krzywd wyrządzanych partnerom relacji wspólnotowych i opartych na wymianie. Celem badań była też eksploracja związku rodzaju zachowań zaradczych z wartościowaniem ofiary. Uczestnicy badania zostali w sposób losowy podzieleni na cztery grupy i przypominali sobie oraz opisywali zdarzenie z przeszłości, w którym wyrządzili krzywdę: (1) partnerowi bliskiego związku albo (2) własnemu dziecku, albo (3) podwładnemu, albo (4) znajomemu, a następnie wypełniali kwestionariusz dotyczący opisanego zdarzenia i szacowali cechy „ofiary" na kilkunastu skalach atrakcyjności. Najwyższy poziom odpowiedzialności i winy przypisali sobie krzywdzący partnerzy bliskich związków, najniższy przełożeni, a średni - rodzice i znajomi. Działania naprawcze (tutaj: różne formy przeprosin) najczęściej podejmowali partnerzy, znacząco rzadziej rodzice i znajomi, a najrzadziej przełożeni. Nasilenie usprawiedliwień i wymówek w wymienionych relacjach było niemal dokładnie odwrotne. Prawdopodobnym mechanizmem ujawnionego zróżnicowania reakcji sprawcy krzywdy „po fakcie" w porównywanych relacjach (bardziej wyrazistego u mężczyzn niż u kobiet) jest rola społeczna, jaką jest on związany z ofiarą. Z roli tej wynika między innymi ważność motywu afiliacji i władzy w regulacji kontaktów z partnerem. Uwypuklenie motywu afiliacji sprzyja działaniom naprawczym, natomiast uwypuklenie motywu władzy zdaje się hamować takie działania i zarazem nasilać skłonność do przywracania sprawiedliwości psychologicznej - stosowania usprawiedliwień i wymówek. Badania ujawniły współwystępowanie usprawiedliwień i wymówek ze skłonnością do pomniejszania wartości ofiary, co jest zgodne z przewidywaniami opartymi na koncepcji dysonansu poznawczego.
Authors and Affiliations
Eufrozyna Gruszecka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP145935
- DOI -
- Views 76
- Downloads 0
Identyfikacja odpowiadania losowego lub nieuważnego w kwestionariuszu na przykładzie NEO-FFI
W artykule zaprezentowano dwa mało znane wskaźniki odpowiadania losowego lub nieuważnego: indeks sabotowania Cattella oraz wskaźnik indywidualnego losowego wyniku oczekiwanego. Oba wskaźniki służą do identyfikacji osób,...
Co mierzą narzędzia psychometryczne stosowane w Polsce do diagnozy predyspozycji kierowców? Doniesienie z badań
Poziom bezpieczeństwa kierowców drogowych wymaga poprawy mechanizmu doboru kandydatów na kierowców zawodowych. Do tej pory powszechną praktyką jest dopasowywanie narzędzi diagnostycznych do konstruktów teoretycznych opi...
Kiedy potrzeba domknięcia sprzyja złożonemu poznaniu
Teoria naiwnego poznania jest jednym z najbardziej wpływowych podejść opisujących proces nabywania wiedzy. Zgodnie z nią o przebiegu procesu epistemicznego decyduje w pierwszej kolejności motywacja do uzyskania domknięci...
Polish or World Psychology?
Psychology is an intersubjectively communicable and global science, not a national one. However, it is not a universal science, since the knowledge accumulated in it is contextual knowledge, dependent on the social syst...
The short IPIP-BFM-20 questionnaire for measuring the Big Five
The most frequently used measures of personality consist of a large number of items. However, it is their short versions that have enjoyed popularity in recent years. This article is a presentation of the short form of G...