Wpływ dysruptorów endokrynnych na funkcje organizmu
Journal Title: Advances in Hygiene and Experimental Medicine - Year 2017, Vol 71, Issue
Abstract
Rozwój cywilizacyjny, oprócz poprawy jakości życia ludzi, spowodował także zwiększające się zanieczyszczenie środowiska. Według szacunków w środowisku krąży 80000-100000 wcześniej nieznanych substancji chemicznych. Do nich zalicza się substancje określane jako dysruptory endokrynne (EDC – endocrine disrupting chemicals), czyli substancje naturalnie występujące w żywności, a także środowisku lub zaliczane do zanieczyszczeń. EDC powodują zmianę w funkcjonowaniu układu hormonalnego oddziałując na pozostałe funkcje organizmu. Do dysruptorów endokrynnych zalicza się m.in. bisfenol A, ftalany, polichlorowane bifenyle, a także dioksyny. Niektóre związki (bisfenol A, ftalany) są wykorzystywane w produkcji przedmiotów codziennego użytku np. plastikowe pojemniki do przechowywania żywności, butelki, perfumy, szampony, lakiery do paznokci, odzież przeciwdeszczowa, także sprzęt medyczny. Dysruptory endokrynne są odkładane w tkance tłuszczowej, ich obecność wykryto również w płynach biologicznych: surowicy, moczu, mleku, a także płynie owodniowym. Narażenie na działanie związków zaliczanych do EDC może wywołać wystąpienie wielu negatywnych skutków zdrowotnych. Ekspozycja na bisfenol A może mieć wpływ na występowanie m.in. cukrzycy, otyłości, zespołu metabolicznego, nowotworów, zaburzeń płodności. Ftalany zaliczane do karcinogenów mogą wpływać także na zmniejszenie liczby plemników, obniżenie stężenia testosteronu, uszkodzenie wątroby, nerek, serca. Właściwości rakotwórcze wykazują także dioksyny. Narażenie prenatalne na oddziaływanie polichlorowanych bifenyli (PCB) powiązano natomiast z obniżeniem IQ potomstwa. PCB oddziałują na układ immunologiczny zwiększając podatność na zakażenia. W artykule, na podstawie przeglądu piśmiennictwa bazy medycznej PubMed-NCBI oraz Polskiej Bibliografii Lekarskiej z lat 2005-2016, omówiono dysruptory endokrynne oraz ich wpływ na organizm człowieka.
Authors and Affiliations
Karolina Kulik-Kupka, Justyna Nowak, Ilona Korzonek-Szlacheta, Barbara Zubelewicz-Szkodzińska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP249079
- DOI 10.5604/01.3001.0010.7748
- Views 150
- Downloads 0
Problematyka zakażeń układu moczowego (ZUM) o etiologii Candida spp. u kobiet
Leczenie cinakalcetem a ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentów hemodializowanych
Pacjenci ze schyłkową niewydolnością nerek z powodu przyspieszonego rozwoju miażdżycy należą do grupy wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Ważnym czynnikiem przyspieszającym rozwój miażdżycy w tej grupie chorych są za...
Individualization of anticancer therapy; molecular targets of novel drugs in oncology
Deregulation of cellular signal transduction, caused by gene mutations, has been recognized as a basic factor of cancer initiation, promotion and progression. Thus, the ability to control the activity of overstimulated s...
Czy preparaty stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 mogą indukować ostre zapalenie trzustki?
Rosnąca liczba osób chorujących na cukrzycę typu 2, wprowadzanie do praktyki klinicznej kolejnych nowych leków hipoglikemizujących oraz dążenie do uzyskania jak najlepszej kontroli glikemii przy zastosowaniu politerapii...
Test kometowy jako metoda identyfikacji niestabilności chromosomów
Podstawową metodą analizy stopnia fragmentacji DNA na skutek działania czynników genotoksycznych jest elektroforeza żelowa pojedynczych komórek (single cell gel electrophoresis) nazywana testem kometowym (comet assay). T...