ئۇيغۇرچە –تۈركچە ماقال-تەمسىللەر توغرىسىدا سېلىشتۇرما تەتقىقات
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 1
Abstract
ماقال-تەمسىللەر مەيلى قايسى مىللەتكە تەۋە بولسۇن، ئوخشاشلا شۇمىللەت خەلقىنىڭ ئەقىل پاراسىتىنىڭ جەۋھىرى ۋە شۇ مىللەت مەدەنىيىتىنىڭ مەھسۇلى. ھەرقايسى مىللەت ماقال-تەمسىللىرىنىڭ شۇ مىللەت خەلقى ئارىسىغا كەڭ تارقىلىپ، ئەۋلادتىن ئەۋلادقا داۋاملىشىپ، ئۇمۇميۈزلۈك ئىشىلتىلىشىنىڭ سەۋەبىنى ئۇنىڭ كەڭ ئەمگەكچى خەلق تۇرمۇشى ۋە ئەمەلىيىتىنى ئەكس ئەتتۈرگەنلىكى ۋە ئاساس قىلغانلىقىدىن باشقا يەنە مەزمۇنىنىڭ چوڭقۇر، تىلىنىڭ ئىخچام، ئوبرازلىق، يۈكسەك دەرىجىدە يېغىنچاق بولۇشى، ئىستىلىسىتىكىلىق ۋاستىلەردىن ئۈنۈملۇك، جايىدا پايدىلىنىپ، خەلق ئېغىز تىلىغا تېخىمۇ يېقىنلاشتۇرغانلىقىدىن ئايرىپ قاراشقا بولمايدۇ. ماقال-تەمىسىللەردە تۈرلۈك ئىسىتىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنىڭ ئۇستىلىق بىلەن ئىشىلتىلىشى ماقال-تەمسىللەرنىڭ مۇھىم ئالاھىدىلىكلىرىنىڭ بىرى بولۇپ ھىسابلىنىدۇ. ھەرقايسى مىللەت ماقال-تەمسىللىرىدە قوللىنىلغان ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر بىر تەرەپتىن ماقال-تەمسىللەرنىڭ تىل گۈزەللىكىنى ئاشۇرغان بولسا، يەنە بىر تەرەپتىن مەزمۇنىنى تېخىمۇ ئېنىقلىققا، چۇڭقۇرلىققا ئىگە قىلغان. نەسىھەت تۈسىنى ئالغان شۇنداقلا پەلسەپىۋىلىككە ئىگە بولغان چوڭقۇر پىكىرلەر ئۇستىلىق بىلەن ھەرخىل ئىپادىلەش ۋاستىلىرى، يەنى يۇمۇرلۇق ۋە ئوبرازلىق تىلدىن پايدىلنىپ ئىپادىلەنگەن بولۇپ، كىشىگە چەكسىز گۈزەللىك تۇيغۇسى ۋە ئىلھام بەخىش ئىتىدۇ. مەزكۇر ماقالە ، ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىككى توملۇق ئىزاھلىق ماقال-تەمسىللىرى ۋە تۈرك تىلىنىڭ بىر توملۇق ماقال-تەمسىللەر لۇغىتى، شۇنداقلا نەزەرىيىۋى تىلشۇناسلىق، ئىجتېمائىي تىلشۇناسلىق، ئىستىلىستىكا نەزەرىيلىرى ئاساس قىلىنىپ ,.ئۇيغۇر تىلىدىكى ۋە تۈرك تىلىدىكى ماقال-تەمسىللەر ۋە ئۇلارنىڭ مەزمۇن ۋە شەكىل جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكلىرى ئىككى مىللەتنىڭ تاللانغان تىل ماتىرىياللىرى ئاساسىدا چۇشەندۈرۈلۇپ سېلىشتۇرۇلدى
Authors and Affiliations
Zulhecce ABDUREŞİT
ALISHER NAVOIYNING “TARIXI MULUKI AJAM” ASARIDA ZOLIM SHOHLAR TASVIRI
«Tarixi Muluki Ajam» Navoiyning tarixiy asari bo’lish bilan birga unda unda buyuk mutafakkirning adolatli shoh va davlat, zolim shohlar to’g’risidagi qarashlari ham bayon etilgan. Maqolada Alısher Navoiyning «Tarixi Mulu...
TÜRK DİLİ SÖZLÜKLERİNDE MADDE BAŞI OLARAK BOL-/OL- ve ER-/İ- FİİLLERİ
Bol-/ol- ve er-/i- fiiliyle ilgili farklı bakış açılarıyla hazırlanmış çok sayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışmalarda söz konusu fiiller; asıl fiil, yardımcı fiil olarak, birleşik çekimde, karmaşık fiil yapılarında, tarih...
ESKİ UYGURCA TWW VEYA TWYW~TWVW KELİMESİNİN KÖKENİ ÜZERİNE
Etimoloji filolojinin temel çalışma alanlarından biridir. Eski Türkçe kelimelerin kökenini araştırmak, Türk dilinin diğer dönemlerindeki kelimelerin kökenini araştırmaktan çok daha zordur. Eski Türkçedeki kelimelerin hep...
SERKAN ŞEN. KÖRÜM BİTİG: ESKİ UYGURCA FAL KİTABI, KESİT YAYINLARI, İSTANBUL, 2017, ss. 166, ISBN: 978-605-9408-35-6.
Tanıtımını ve değerlendirmesini yapmaya çalıştığımız eser, W. Bang ve A. V. Gabain tarafından 1929’da yayımlanan, daha sonra R. R. Arat, S. Tezcan ve M. Knüppel tarafından üzerinde çalışılan Türkische Turfan-Texte serisi...
TERCÜME-İ MÜFREDÂT-I İBN-İ BAYTAR’DAKİ (150b-295a) BİTKİ ADLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME (II)
Eski zamanlardan günümüze kadar tıp alanında çeşitli tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden biri de bitkilerle tedavi yöntemi olmuştur. 14. yüzyılda bitkilerle tedaviyi konu alan pek çok eser yazılmıştır. Öz...