Berkeley, Newton, wyjaśnianie i przyczynowość
Journal Title: Ruch Filozoficzny - Year 2018, Vol 74, Issue 4
Abstract
Berkeley explicite porównuje swoje rozumienie wyjaśnienia naukowego (dotyczącego praw natury), zwłaszcza w zakresie mechaniki, astronomii i optyki, do tego, które przedstawił Newton. Trudność polega jednak na tym, że o ile dla Newtona podstawowe prawa – na przykład w astronomii – milcząco odwołują się do przyczyn sprawczych (dalej: przyczyn), Berkeley dopuszcza istnienie przyczyn jedynie w metafizyce, a dokładniej w odniesieniu do pojęcia woli czy też chcenia. Obaj myśliciele rzeczywiście traktują wyjaśnienie jako dedukcję poszczególnych generalizacji na podstawie generalizacji bardziej ogólnych, a więc odwołują się do nomologiczno-dedukcyjnego modelu wyjaśniania (ND). Jednakże spełnienie takich wymogów przez jakąś przykładową formułę ND nie wystarcza, aby mogła ona stanowić wyjaśnienie. Opierając się ma dwóch współczesnych propozycjach rozumienia wyjaśniania niekauzalnego, w niniejszym artykule sprawdzam, czy Berkeley dostrzegał ów problem. Wniosek, do którego dochodzę, brzmi, że żadna z tych propozycji nie ma tu zastosowania. Ostatecznie zatem nie można rozstrzygnąć, czy sposób, w jaki Berkeley posługuje się modelem ND, można utożsamić, jak tego pragnie, z wyjaśnianiem. Głównym analizowanym przeze mnie tekstem jest De Motu (1721).
Authors and Affiliations
Richard Brook
Keywords
Related Articles
- EP ID EP493551
- DOI -
- Views 44
- Downloads 0
Z przemówień u trumny Kazimierza Twardowskiego
Tekst prezentuje przebieg uroczystości żałobnych ku czci profesora Kazimierza Twardowskiego we Lwowie, w Wilnie, w Łodzi i w Warszawie. Artykuł zawiera relacje z przemówień m.in.: dra Tadeusza Czeżowskiego, dra Romana In...
Anny Teresy Tymienieckiej koncepcja dialogu interdyscyplinarnego
Wychodząc naprzeciw odwiecznemu ludzkiemu pragnieniu poznania i zrozumienia Wszystkiego, Anna Teresa Tymieniecka (1923–2014) podjęła dialog interdyscyplinarny z przedstawicielami nauk humanistycznych, społecznych, przyro...
Protokół z Walnego Zgromadzenia Delegatów PTF z dnia 31.01.2014 r.
-
Anna Iwanicka-Maciura, Antropologia filozoficzna w ujęciu polskiej szkoły higieny psychicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2015, ss. 221
-
Propositional Revelation and the Deist Controversy: A Note
In this short paper, I address the question of how propositional revelation was understood by thinkers involved in the Deist controversy in Early Modern Britain and Ireland. I argue that, characteristically for the time,...