Berkeley, Newton, wyjaśnianie i przyczynowość
Journal Title: Ruch Filozoficzny - Year 2018, Vol 74, Issue 4
Abstract
Berkeley explicite porównuje swoje rozumienie wyjaśnienia naukowego (dotyczącego praw natury), zwłaszcza w zakresie mechaniki, astronomii i optyki, do tego, które przedstawił Newton. Trudność polega jednak na tym, że o ile dla Newtona podstawowe prawa – na przykład w astronomii – milcząco odwołują się do przyczyn sprawczych (dalej: przyczyn), Berkeley dopuszcza istnienie przyczyn jedynie w metafizyce, a dokładniej w odniesieniu do pojęcia woli czy też chcenia. Obaj myśliciele rzeczywiście traktują wyjaśnienie jako dedukcję poszczególnych generalizacji na podstawie generalizacji bardziej ogólnych, a więc odwołują się do nomologiczno-dedukcyjnego modelu wyjaśniania (ND). Jednakże spełnienie takich wymogów przez jakąś przykładową formułę ND nie wystarcza, aby mogła ona stanowić wyjaśnienie. Opierając się ma dwóch współczesnych propozycjach rozumienia wyjaśniania niekauzalnego, w niniejszym artykule sprawdzam, czy Berkeley dostrzegał ów problem. Wniosek, do którego dochodzę, brzmi, że żadna z tych propozycji nie ma tu zastosowania. Ostatecznie zatem nie można rozstrzygnąć, czy sposób, w jaki Berkeley posługuje się modelem ND, można utożsamić, jak tego pragnie, z wyjaśnianiem. Głównym analizowanym przeze mnie tekstem jest De Motu (1721).
Authors and Affiliations
Richard Brook
Keywords
Related Articles
- EP ID EP493551
- DOI -
- Views 57
- Downloads 0
Filozofia a ideał ścisłości nauk szczegółowych – ujęcie Josefa Piepera
Autor przedstawia nieznane bliżej w Polsce klasyczne stanowisko jednego z najwybitniejszych przedstawicieli tak zwanej mądrościowej koncepcji filozofii w Niemczech w XX wieku – Josefa Piepera, które staje w obronie szcze...
Kontekst filozoficzny dydaktyki przyrodoznawstwa w szkołach Komisji Edukacji Narodowej
W wieku XVIII szkołę humanistyczną zwieńczoną kursem filozofii, traktowanym jako synonim wiedzy realnej, zastępuje stopniowo oświata eksponująca wagę kształcenia matematyczno-przyrodniczego, które wchodzi bądź to w skład...
Anna Iwanicka-Maciura, Antropologia filozoficzna w ujęciu polskiej szkoły higieny psychicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2015, ss. 221
-
Śmierć w Tiergarten
Przedmiotem artykułu jest porównania spojrzeń na relacje polsko niemieckie ze strony Helmutha Plessnera, twórcy współczesnej antropologii filozoficznej, a jednocześnie jednego z pierwszych teoretyków niemieckiej „Sonderw...
Novalis o sztuce rozumienia historii (Sinn für Geschichte)
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji specyfiki rozumienia historii w pismach Friedricha von Hardenberga (Novalisa), reprezentanta wczesnego romantyzmu niemieckiego. Wykazuje ważność inspiracji transcendentalizmu J. G. Fic...