Chorał protestancki – historia, próby definicji oraz konteksty pojęcia
Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2017, Vol 2, Issue 8
Abstract
„Chorał protestancki” to pojęcie odnoszące się tylko do części repertuaru pieśniowego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, czyli luterańskiego. Dokładne wydzielenie zakresu pieśni mieszczących się w tym pojęciu jest problematyczne. W literaturze klasyfikacja pieśni jako chorału odbywa się według różnych kryteriów, w zależności od czasu i autora wypowiedzi, oraz kontekstu czy środowiska, w jakim dana wypowiedź powstała. Celem tego artykułu jest przybliżenie niektórych kontekstów znaczeniowych pojęcia „chorał protestancki”. Podjęta tu została próba ujęcia jego historii oraz problematyki związanej z klasyfikacją pieśni – jej przynależnością (lub brakiem przynależności) do kategorii nazwanej „chorałem”. Historia ta nie jest jednak kompletna – jest to rodzaj szkicu, który wymagać będzie dalszych badań i uzupełnień. Następnie mowa jest o silnym zakorzenieniu pojęcia w kulturze polskiej, rozumianego jako pojęcie zbiorowe, odnoszące się do całej spuścizny pieśniowej protestantyzmu, z podkreśleniem jego oficjalnego charakteru. Problem tego rozumienia zilustrowany został za pomocą krótkiej charakterystyki dwóch ogólnodostępnych polskich definicji. Charakterystyka ta wskazuje dodatkowo na pewne błędy merytoryczne, a w konsekwencji na konieczności stworzenia zarówno nowej definicji, jak i dodatkowych opracowań na ten temat w języku polskim. W sytuacji diaspory, w jakiej znajduje się Kościół ewangelicki w Polsce, stosowanie pojęcia „chorał protestancki” ma jednak też walor podkreślający odmienność konfesyjną muzyki kręgu ewangelickiego i jest wyróżnikiem jakościowym. Jest jednak bardziej terminem naukowym, gdyż sami ewangelicy w Polsce raczej określenia tego nie używają. Na koniec omówione zostanie wykorzystanie pojęcia w kontekście zbiorów akompaniamentów organowych (tzw. choralników) oraz „chorał” w muzyce artystycznej.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Marek Pilch
Scriabin – piano music in the context of the composer’s creative ideology. Part 1
The article is the first part of a cycle of texts devoted to the profile and piano works of Alexander Scriabin. The composer had an extraordinary piano talent and the ability of coloured hearing. He worked out an innovat...
Organy Pawła Ernesta Rickerta z 1755 roku w Kościele Ojców Pijarów pw. Matki Bożej Łaskawej i św. Wojciecha w Łowiczu w kontekście konserwacji i renowacji zabytkowych organów piszczałkowych, cz. 2.
Niniejszy artykuł jest kontynuacją opowieści o niezwykłych organach Pawła Ernesta Rickerta znajdujących się w kościele Ojców Pijarów w Łowiczu. Instrument 12-głosowy powstał w 1755 roku i do dnia dzisiejszego przetrwał w...
Performance topics in harpsichord music in the second half of the 18th century – Part 1
The present article is connected in terms of its topic with the text entitled Harpsichord or piano? Different concepts in the 18th century keyboard music published by the author in “Notes Muzyczny” no. 1 (9) 2018, and it...
Kurs improwizacji i wykonawstwa muzyki klawesynowej prof. Jörga-Andreasa Böttichera
W dniach 26–27 marca 2018 roku, w ramach I Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Artystycznej „Fortepian, Organy, Klawesyn, Muzyka Dawna i Jazz”, Katedra Klawesynu i Muzyki Dawnej gościła wybitnego profesora Jörga-Andre...
Artur Malawski – in search of oneself…
The article is devoted to Artur Malawski, one of the greatest Polish composers of the first half of the 20th century. Artur Malawski was born on 4 July 1904 in Przemyśl. At the age of 7 he started to attend primary and m...